Tipitaka >> Abhidhamma Pitaka >> Dhammasangani >> Pali-Devanagri version-Chapter 1
Dhammasangani Chapter 1[]
१. चित्तुप्पादकण्डं
कामावचरकुसलं
पदभाजनी
१. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये कामावचरं कुसलं चित्तं उप्पन्नं होति सोमनस्ससहगतं ञाणसम्पयुत्तं रूपारम्मणं वा सद्दारम्मणं वा गन्धारम्मणं वा रसारम्मणं वा फोट्ठब्बारम्मणं वा धम्मारम्मणं वा यं यं वा पनारब्भ, तस्मिं समये फस्सो होति, वेदना होति, सञ्ञा होति, चेतना होति, चित्तं होति, वितक्को होति, विचारो होति, पीति होति, सुखं होति, चित्तस्सेकग्गता होति, सद्धिन्द्रियं होति, वीरियिन्द्रियं [विरियिन्द्रियं (सी॰ स्या॰)] होति, सतिन्द्रियं होति, समाधिन्द्रियं होति, पञ्ञिन्द्रियं होति, मनिन्द्रियं होति, सोमनस्सिन्द्रियं होति, जीवितिन्द्रियं होति, सम्मादिट्ठि होति, सम्मासङ्कप्पो होति, सम्मावायामो होति, सम्मासति होति, सम्मासमाधि होति, सद्धाबलं होति, वीरियबलं [विरियबलं (सी॰ स्या॰)] होति, सतिबलं होति, समाधिबलं होति, पञ्ञाबलं होति, हिरिबलं होति, ओत्तप्पबलं होति, अलोभो होति, अदोसो होति, अमोहो होति, अनभिज्झा होति, अब्यापादो होति, सम्मादिट्ठि होति, हिरी होति, ओत्तप्पं होति, कायपस्सद्धि [कायप्पस्सद्धि (स्या॰)] होति, चित्तपस्सद्धि [चित्तप्पस्सद्धि (स्या॰)] होति, कायलहुता होति, चित्तलहुता होति, कायमुदुता होति, चित्तमुदुता होति, कायकम्मञ्ञता होति, चित्तकम्मञ्ञता होति, कायपागुञ्ञता होति, चित्तपागुञ्ञता होति, कायुजुकता [कायुज्जुकता (सी॰ क॰)] होति, चित्तुजुकता [चित्तुज्जुकता (सी॰ क॰)] होति, सति होति, सम्पजञ्ञं होति, समथो होति, विपस्सना होति, पग्गाहो होति, अविक्खेपो होति; ये वा पन तस्मिं समये अञ्ञेपि अत्थि पटिच्चसमुप्पन्ना अरूपिनो धम्मा – इमे धम्मा कुसला।
२. कतमो तस्मिं समये फस्सो होति? यो तस्मिं समये फस्सो फुसना संफुसना संफुसितत्तं – अयं तस्मिं समये फस्सो होति।
३. कतमा तस्मिं समये वेदना होति? यं तस्मिं समये तज्जामनोविञ्ञाणधातुसम्फस्सजं चेतसिकं सातं चेतसिकं सुखं चेतोसम्फस्सजं सातं सुखं वेदयितं चेतोसम्फस्सजा साता सुखा वेदना – अयं तस्मिं समये वेदना होति।
४. कतमा तस्मिं समये सञ्ञा होति? या तस्मिं समये तज्जामनोविञ्ञाणधातुसम्फस्सजा सञ्ञा सञ्जानना सञ्जानितत्तं – अयं तस्मिं समये सञ्ञा होति।
५. कतमा तस्मिं समये चेतना होति? या तस्मिं समये तज्जामनोविञ्ञाणधातुसम्फस्सजा चेतना सञ्चेतना चेतयितत्तं [सञ्चेतयितत्तं (स्या॰)] – अयं तस्मिं समये चेतना होति।
६. कतमं तस्मिं समये चित्तं होति? यं तस्मिं समये चित्तं मनो मानसं हदयं पण्डरं मनो मनायतनं मनिन्द्रियं विञ्ञाणं विञ्ञाणक्खन्धो तज्जामनोविञ्ञाणधातु – इदं तस्मिं समये चित्तं होति।
७. कतमो तस्मिं समये वितक्को होति? यो तस्मिं समये तक्को वितक्को सङ्कप्पो अप्पना ब्यप्पना चेतसो अभिनिरोपना सम्मासङ्कप्पो – अयं तस्मिं समये वितक्को होति।
८. कतमो तस्मिं समये विचारो होति? यो तस्मिं समये चारो विचारो अनुविचारो उपविचारो चित्तस्स अनुसन्धानता अनुपेक्खनता – अयं तस्मिं समये विचारो होति।
९. कतमा तस्मिं समये पीति होति? या तस्मिं समये पीति पामोज्जं आमोदना पमोदना हासो पहासो वित्ति ओदग्यं अत्तमनता चित्तस्स – अयं तस्मिं समये पीति होति।
१०. कतमं तस्मिं समये सुखं होति? यं तस्मिं समये चेतसिकं सातं चेतसिकं सुखं चेतोसम्फस्सजं सातं सुखं वेदयितं चेतोसम्फस्सजा साता सुखा वेदना – इदं तस्मिं समये सुखं होति।
११. कतमा तस्मिं समये चित्तस्सेकग्गता होति? या तस्मिं समये चित्तस्स ठिति सण्ठिति अवट्ठिति अविसाहारो अविक्खेपो अविसाहटमानसता समथो समाधिन्द्रियं समाधिबलं सम्मासमाधि – अयं तस्मिं समये चित्तस्सेकग्गता होति।
१२. कतमं तस्मिं समये सद्धिन्द्रियं होति? या तस्मिं समये सद्धा सद्दहना ओकप्पना अभिप्पसादो सद्धा सद्धिन्द्रियं सद्धाबलं – इदं तस्मिं समये सद्धिन्द्रियं होति।
१३. कतमं तस्मिं समये वीरियिन्द्रियं होति? यो तस्मिं समये चेतसिको वीरियारम्भो [विरियारम्भो (सी॰ स्या॰)] निक्कमो परक्कमो उय्यामो वायामो उस्साहो उस्सोळ्ही [उस्सोळ्हि (सी॰)] थामो धिति असिथिलपरक्कमता अनिक्खित्तछन्दता अनिक्खित्तधुरता धुरसम्पग्गाहो वीरियं वीरियिन्द्रियं वीरियबलं सम्मावायामो – इदं तस्मिं समये वीरियिन्द्रियं होति।
१४. कतमं तस्मिं समये सतिन्द्रियं होति? या तस्मिं समये सति अनुस्सति पटिस्सति सति सरणता धारणता अपिलापनता असम्मुस्सनता सति सतिन्द्रियं सतिबलं सम्मासति – इदं तस्मिं समये सतिन्द्रियं होति।
१५. कतमं तस्मिं समये समाधिन्द्रियं होति? या तस्मिं समये चित्तस्स ठिति सण्ठिति अवट्ठिति अविसाहारो अविक्खेपो अविसाहटमानसता समथो समाधिन्द्रियं समाधिबलं सम्मासमाधि – इदं तस्मिं समये समाधिन्द्रियं होति।
१६. कतमं तस्मिं समये पञ्ञिन्द्रियं होति? या तस्मिं समये पञ्ञा पजानना विचयो पविचयो धम्मविचयो सल्लक्खणा उपलक्खणा पच्चुपलक्खणा पण्डिच्चं कोसल्लं नेपुञ्ञं वेभब्या चिन्ता उपपरिक्खा भूरी मेधा परिणायिका विपस्सना सम्पजञ्ञं पतोदो पञ्ञा पञ्ञिन्द्रियं पञ्ञाबलं पञ्ञासत्थं पञ्ञापासादो पञ्ञाआलोको पञ्ञाओभासो पञ्ञापज्जोतो पञ्ञारतनं अमोहो धम्मविचयो सम्मादिट्ठि – इदं तस्मिं समये पञ्ञिन्द्रियं होति।
१७. कतमं तस्मिं समये मनिन्द्रियं होति? यं तस्मिं समये चित्तं मनो मानसं हदयं पण्डरं मनो मनायतनं मनिन्द्रियं विञ्ञाणं विञ्ञाणक्खन्धो तज्जामनोविञ्ञाणधातु – इदं तस्मिं समये मनिन्द्रियं होति।
१८. कतमं तस्मिं समये सोमनस्सिन्द्रियं होति? यं तस्मिं समये चेतसिकं सातं चेतसिकं सुखं चेतोसम्फस्सजं सातं सुखं वेदयितं चेतोसम्फस्सजा साता सुखा वेदना – इदं तस्मिं समये सोमनस्सिन्द्रियं होति।
१९. कतमं तस्मिं समये जीवितिन्द्रियं होति? यो तेसं अरूपीनं धम्मानं आयु ठिति यपना यापना इरियना [इरीयना (सी॰)] वत्तना पालना जीवितं जीवितिन्द्रियं – इदं तस्मिं समये जीवितिन्द्रियं होति।
२०. कतमा तस्मिं समये सम्मादिट्ठि होति? या तस्मिं समये पञ्ञा पजानना विचयो पविचयो धम्मविचयो सल्लक्खणा उपलक्खणा पच्चुपलक्खणा पण्डिच्चं कोसल्लं नेपुञ्ञं वेभब्या चिन्ता उपपरिक्खा भूरी मेधा परिणायिका विपस्सना सम्पजञ्ञं पतोदो पञ्ञा पञ्ञिन्द्रियं पञ्ञाबलं पञ्ञासत्थं पञ्ञापासादो पञ्ञाआलोको पञ्ञाओभासो पञ्ञापज्जोतो पञ्ञारतनं अमोहो धम्मविचयो सम्मादिट्ठि – अयं तस्मिं समये सम्मादिट्ठि होति।
२१. कतमो तस्मिं समये सम्मासङ्कप्पो होति? यो तस्मिं समये तक्को वितक्को सङ्कप्पो अप्पना ब्यप्पना चेतसो अभिनिरोपना सम्मासङ्कप्पो – अयं तस्मिं समये सम्मासङ्कप्पो होति।
२२. कतमो तस्मिं समये सम्मावायामो होति? यो तस्मिं समये चेतसिको वीरियारम्भो निक्कमो परक्कमो उय्यामो वायामो उस्साहो उस्सोळ्ही थामो धिति असिथिलपरक्कमता अनिक्खित्तछन्दता अनिक्खित्तधुरता धुरसम्पग्गाहो वीरियं वीरियिन्द्रियं वीरियबलं सम्मावायामो – अयं तस्मिं समये सम्मावायामो होति।
२३. कतमा तस्मिं समये सम्मासति होति? या तस्मिं समये सति अनुस्सति पटिस्सति सति सरणता धारणता अपिलापनता असम्मुस्सनता सति सतिन्द्रियं सतिबलं सम्मासति – अयं तस्मिं समये सम्मासति होति।
२४. कतमो तस्मिं समये सम्मासमाधि होति? या तस्मिं समये चित्तस्स ठिति सण्ठिति अवट्ठिति अविसाहारो अविक्खेपो अविसाहटमानसता समथो समाधिन्द्रियं समाधिबलं सम्मासमाधि – अयं तस्मिं समये सम्मासमाधि होति।
२५. कतमं तस्मिं समये सद्धाबलं होति? या तस्मिं समये सद्धा सद्दहना ओकप्पना अभिप्पसादो सद्धा सद्धिन्द्रियं सद्धाबलं – इदं तस्मिं समये सद्धाबलं होति।
२६. कतमं तस्मिं समये वीरियबलं होति? यो तस्मिं समये चेतसिको वीरियारम्भो निक्कमो परक्कमो उय्यामो वायामो उस्साहो उस्सोळ्ही थामो धिति असिथिलपरक्कमता अनिक्खित्तछन्दता अनिक्खित्तधुरता धुरसम्पग्गाहो वीरियं वीरियिन्द्रियं वीरियबलं सम्मावायामो – इदं तस्मिं समये वीरियबलं होति।
२७. कतमं तस्मिं समये सतिबलं होति? या तस्मिं समये सति अनुस्सति पटिस्सति सति सरणता धारणता अपिलापनता असम्मुस्सनता सति सतिन्द्रियं सतिबलं सम्मासति – इदं तस्मिं समये सतिबलं होति।
२८. कतमं तस्मिं समये समाधिबलं होति? या तस्मिं समये चित्तस्स ठिति सण्ठिति अवट्ठिति अविसाहारो अविक्खेपो अविसाहटमानसता समथो समाधिन्द्रियं समाधिबलं सम्मासमाधि – इदं तस्मिं समये समाधिबलं होति।
२९. कतमं तस्मिं समये पञ्ञाबलं होति? या तस्मिं समये पञ्ञा पजानना विचयो पविचयो धम्मविचयो सल्लक्खणा उपलक्खणा पच्चुपलक्खणा पण्डिच्चं कोसल्लं नेपुञ्ञं वेभब्या चिन्ता उपपरिक्खा भूरी मेधा परिणायिका विपस्सना सम्पजञ्ञं पतोदो पञ्ञा पञ्ञिन्द्रियं पञ्ञाबलं पञ्ञासत्थं पञ्ञापासादो पञ्ञाआलोको पञ्ञाओभासो पञ्ञापज्जोतो पञ्ञारतनं अमोहो धम्मविचयो सम्मादिट्ठि – इदं तस्मिं समये पञ्ञाबलं होति।
३०. कतमं तस्मिं समये हिरिबलं होति? यं तस्मिं समये हिरीयति हिरियितब्बेन हिरीयति पापकानं अकुसलानं धम्मानं समापत्तिया – इदं तस्मिं समये हिरिबलं होति।
३१. कतमं तस्मिं समये ओत्तप्पबलं होति? यं तस्मिं समये ओत्तप्पति ओत्तप्पितब्बेन ओत्तप्पति पापकानं अकुसलानं धम्मानं समापत्तिया – इदं तस्मिं समये ओत्तप्पबलं होति।
३२. कतमो तस्मिं समये अलोभो होति? यो तस्मिं समये अलोभो अलुब्भना अलुब्भितत्तं असारागो असारज्जना असारज्जितत्तं अनभिज्झा अलोभो कुसलमूलं – अयं तस्मिं समये अलोभो होति।
३३. कतमो तस्मिं समये अदोसो होति? यो तस्मिं समये अदोसो अदुस्सना अदुस्सितत्तं [अदूसना अदूसितत्तं (स्या॰)] अब्यापादो अब्यापज्जो अदोसो कुसलमूलं – अयं तस्मिं समये अदोसो होति?
३४. कतमो तस्मिं समये अमोहो होति? या तस्मिं समये पञ्ञा पजानना विचयो पविचयो धम्मविचयो सल्लक्खणा उपलक्खणा पच्चुपलक्खणा पण्डिच्चं कोसल्लं नेपुञ्ञं वेभब्या चिन्ता उपपरिक्खा भूरी मेधा परिणायिका विपस्सना सम्पजञ्ञं पतोदो पञ्ञा पञ्ञिन्द्रियं पञ्ञाबलं पञ्ञासत्थं पञ्ञापासादो पञ्ञाआलोको पञ्ञाओभासो पञ्ञापज्जोतो पञ्ञारतनं अमोहो धम्मविचयो सम्मादिट्ठि अमोहो कुसलमूलं – अयं तस्मिं समये अमोहो होति।
३५. कतमा तस्मिं समये अनभिज्झा होति? यो तस्मिं समये अलोभो अलुब्भना अलुब्भितत्तं असारागो असारज्जना असारज्जितत्तं अनभिज्झा अलोभो कुसलमूलं – अयं तस्मिं समये अनभिज्झा होति।
३६. कतमो तस्मिं समये अब्यापादो होति? यो तस्मिं समये अदोसो अदुस्सना अदुस्सितत्तं अब्यापादो अब्यापज्जो अदोसो कुसलमूलं – अयं तस्मिं समये अब्यापादो होति।
३७. कतमा तस्मिं समये सम्मादिट्ठि होति? या तस्मिं समये पञ्ञा पजानना विचयो पविचयो धम्मविचयो सल्लक्खणा उपलक्खणा पच्चुपलक्खणा पण्डिच्चं कोसल्लं नेपुञ्ञं वेभब्या चिन्ता उपपरिक्खा भूरी मेधा परिणायिका विपस्सना सम्पजञ्ञं पतोदो पञ्ञा पञ्ञिन्द्रियं पञ्ञाबलं पञ्ञासत्थं पञ्ञापासादो पञ्ञाआलोको पञ्ञाओभासो पञ्ञापज्जोतो पञ्ञारतनं अमोहो धम्मविचयो सम्मादिट्ठि – अयं तस्मिं समये सम्मादिट्ठि होति।
३८. कतमा तस्मिं समये हिरी होति? यं तस्मिं समये हिरीयति हिरियितब्बेन हिरीयति पापकानं अकुसलानं धम्मानं समापत्तिया – अयं तस्मिं समये हिरी होति।
३९. कतमं तस्मिं समये ओत्तप्पं होति? यं तस्मिं समये ओत्तप्पति ओत्तप्पितब्बेन ओत्तप्पति पापकानं अकुसलानं धम्मानं समापत्तिया – इदं तस्मिं समये ओत्तप्पं होति।
४०. कतमा तस्मिं समये कायपस्सद्धि होति? या तस्मिं समये वेदनाक्खन्धस्स सञ्ञाक्खन्धस्स सङ्खारक्खन्धस्स पस्सद्धि पटिपस्सद्धि [पटिप्पस्सद्धि (सी॰ स्या॰)] पस्सम्भना पटिपस्सम्भना [पटिप्पस्सम्भना (सी॰ स्या॰)] पटिपस्सम्भितत्तं [पटिप्पस्सम्भितत्तं (सी॰ स्या॰)] – अयं तस्मिं समये कायपस्सद्धि होति।
४१. कतमा तस्मिं समये चित्तपस्सद्धि होति? या तस्मिं समये विञ्ञाणक्खन्धस्स पस्सद्धि पटिपस्सद्धि पस्सम्भना पटिपस्सम्भना पटिपस्सम्भितत्तं – अयं तस्मिं समये चित्तपस्सद्धि होति।
४२. कतमा तस्मिं समये कायलहुता होति? या तस्मिं समये वेदनाक्खन्धस्स सञ्ञाक्खन्धस्स सङ्खारक्खन्धस्स लहुता लहुपरिणामता अदन्धनता अवित्थनता – अयं तस्मिं समये कायलहुता होति।
४३. कतमा तस्मिं समये चित्तलहुता होति? या तस्मिं समये विञ्ञाणक्खन्धस्स लहुता लहुपरिणामता अदन्धनता अवित्थनता – अयं तस्मिं समये चित्तलहुता होति।
४४. कतमा तस्मिं समये कायमुदुता होति? या तस्मिं समये वेदनाक्खन्धस्स सञ्ञाक्खन्धस्स सङ्खारक्खन्धस्स मुदुता मद्दवता अकक्खळता अकथिनता – अयं तस्मिं समये कायमुदुता होति।
४५. कतमा तस्मिं समये चित्तमुदुता होति? या तस्मिं समये विञ्ञाणक्खन्धस्स मुदुता मद्दवता अकक्खळता अकथिनता – अयं तस्मिं समये चित्तमुदुता होति।
४६. कतमा तस्मिं समये कायकम्मञ्ञता होति? या तस्मिं समये वेदनाक्खन्धस्स सञ्ञाक्खन्धस्स सङ्खारक्खन्धस्स कम्मञ्ञता कम्मञ्ञत्तं कम्मञ्ञभावो – अयं तस्मिं समये कायकम्मञ्ञता होति।
४७. कतमा तस्मिं समये चित्तकम्मञ्ञता होति? या तस्मिं समये विञ्ञाणक्खन्धस्स कम्मञ्ञता कम्मञ्ञत्तं कम्मञ्ञभावो – अयं तस्मिं समये चित्तकम्मञ्ञता होति।
४८. कतमा तस्मिं समये कायपागुञ्ञता होति? या तस्मिं समये वेदनाक्खन्धस्स सञ्ञाक्खन्धस्स सङ्खारक्खन्धस्स पगुणता पगुणत्तं पगुणभावो – अयं तस्मिं समये कायपागुञ्ञता होति।
४९. कतमा तस्मिं समये चित्तपागुञ्ञता होति? या तस्मिं समये विञ्ञाणक्खन्धस्स पगुणता पगुणत्तं पगुणभावो – अयं तस्मिं समये चित्तपागुञ्ञता होति।
५०. कतमा तस्मिं समये कायुजुकता होति? या तस्मिं समये वेदनाक्खन्धस्स सञ्ञाक्खन्धस्स सङ्खारक्खन्धस्स उजुता उजुकता अजिम्हता अवङ्कता अकुटिलता – अयं तस्मिं समये कायुजुकता होति।
५१. कतमा तस्मिं समये चित्तुजुकता होति? या तस्मिं समये विञ्ञाणक्खन्धस्स उजुता उजुकता अजिम्हता अवङ्कता अकुटिलता – अयं तस्मिं समये चित्तुजुकता होति।
५२. कतमा तस्मिं समये सति होति? या तस्मिं समये सति अनुस्सति पटिस्सति सति सरणता धारणता अपिलापनता असम्मुस्सनता सति सतिन्द्रियं सतिबलं सम्मासति – अयं तस्मिं समये सति होति।
५३. कतमं तस्मिं समये सम्पजञ्ञं होति? या तस्मिं समये पञ्ञा पजानना विचयो पविचयो धम्मविचयो सल्लक्खणा उपलक्खणा पच्चुपलक्खणा पण्डिच्चं कोसल्लं नेपुञ्ञं वेभब्या चिन्ता उपपरिक्खा भूरी मेधा परिणायिका विपस्सना सम्पजञ्ञं पतोदो पञ्ञा पञ्ञिन्द्रियं पञ्ञाबलं पञ्ञासत्थं पञ्ञापासादो पञ्ञाआलोको पञ्ञाओभासो पञ्ञापज्जोतो पञ्ञारतनं अमोहो धम्मविचयो सम्मादिट्ठि – इदं तस्मिं समये सम्पजञ्ञं होति।
५४. कतमो तस्मिं समये समथो होति? या तस्मिं समये चित्तस्स ठिति सण्ठिति अवट्ठिति अविसाहारो अविक्खेपो अविसाहटमानसता समथो समाधिन्द्रियं समाधिबलं सम्मासमाधि – अयं तस्मिं समये समथो होति।
५५. कतमा तस्मिं समये विपस्सना होति? या तस्मिं समये पञ्ञा पजानना विचयो पविचयो धम्मविचयो सल्लक्खणा उपलक्खणा पच्चुपलक्खणा पण्डिच्चं कोसल्लं नेपुञ्ञं वेभब्या चिन्ता उपपरिक्खा भूरी मेधा परिणायिका विपस्सना सम्पजञ्ञं पतोदो पञ्ञा पञ्ञिन्द्रियं पञ्ञाबलं पञ्ञासत्थं पञ्ञापासादो पञ्ञाआलोको पञ्ञाओभासो पञ्ञापज्जोतो पञ्ञारतनं अमोहो धम्मविचयो सम्मादिट्ठि – अयं तस्मिं समये विपस्सना होति।
५६. कतमो तस्मिं समये पग्गाहो होति? यो तस्मिं समये चेतसिको वीरियारम्भो निक्कमो परक्कमो उय्यामो वायामो उस्साहो उस्सोळ्ही थामो धिति असिथिलपरक्कमता अनिक्खित्तछन्दता अनिक्खित्तधुरता धुरसम्पग्गाहो वीरियं वीरियिन्द्रियं वीरियबलं सम्मावायामो – अयं तस्मिं समये पग्गाहो होति।
५७. कतमो तस्मिं समये अविक्खेपो होति? या तस्मिं समये चित्तस्स ठिति सण्ठिति अवट्ठिति अविसाहारो अविक्खेपो अविसाहटमानसता समथो समाधिन्द्रियं समाधिबलं सम्मासमाधि – अयं तस्मिं समये अविक्खेपो होति।
ये वा पन तस्मिं समये अञ्ञेपि अत्थि पटिच्चसमुप्पन्ना अरूपिनो धम्मा – इमे धम्मा कुसला।
पदभाजनीयं।
पठमभाणवारो।
कोट्ठासवारो
५८. तस्मिं खो पन समये चत्तारो खन्धा होन्ति, द्वायतनानि होन्ति, द्वे धातुयो होन्ति, तयो आहारा होन्ति, अट्ठिन्द्रियानि होन्ति, पञ्चङ्गिकं झानं होति, पञ्चङ्गिको मग्गो होति, सत्त बलानि होन्ति, तयो हेतू होन्ति, एको फस्सो होति, एका वेदना होति, एका सञ्ञा होति, एका चेतना होति, एकं चित्तं होति, एको वेदनाक्खन्धो होति, एको सञ्ञाक्खन्धो होति, एको सङ्खारक्खन्धो होति, एको विञ्ञाणक्खन्धो होति, एकं मनायतनं होति, एकं मनिन्द्रियं होति, एका मनोविञ्ञाणधातु होति, एकं धम्मायतनं होति, एका धम्मधातु होति; ये वा पन तस्मिं समये अञ्ञेपि अत्थि पटिच्चसमुप्पन्ना अरूपिनो धम्मा – इमे धम्मा कुसला।
५९. कतमे तस्मिं समये चत्तारो खन्धा होन्ति? वेदनाक्खन्धो, सञ्ञाक्खन्धो, सङ्खारक्खन्धो, विञ्ञाणक्खन्धो।
६०. कतमो तस्मिं समये वेदनाक्खन्धो होति? यं तस्मिं समये चेतसिकं सातं चेतसिकं सुखं चेतोसम्फस्सजं सातं सुखं वेदयितं चेतोसम्फस्सजा साता सुखा वेदना – अयं तस्मिं समये वेदनाक्खन्धो होति।
६१. कतमो तस्मिं समये सञ्ञाक्खन्धो होति? या तस्मिं समये सञ्ञा सञ्जानना सञ्जानितत्तं – अयं तस्मिं समये सञ्ञाक्खन्धो होति।
६२. कतमो तस्मिं समये सङ्खारक्खन्धो होति? फस्सो चेतना वितक्को विचारो पीति चित्तस्सेकग्गता सद्धिन्द्रियं वीरियिन्द्रियं सतिन्द्रियं समाधिन्द्रियं पञ्ञिन्द्रियं जीवितिन्द्रियं सम्मादिट्ठि सम्मासङ्कप्पो सम्मावायामो सम्मासति सम्मासमाधि सद्धाबलं वीरियबलं सतिबलं समाधिबलं पञ्ञाबलं हिरिबलं ओत्तप्पबलं अलोभो अदोसो अमोहो अनभिज्झा अब्यापादो सम्मादिट्ठि हिरी ओत्तप्पं कायपस्सद्धि चित्तपस्सद्धि कायलहुता चित्तलहुता कायमुदुता चित्तमुदुता कायकम्मञ्ञता चित्तकम्मञ्ञता कायपागुञ्ञता चित्तपागुञ्ञता कायुजुकता चित्तुजुकता सति सम्पजञ्ञं समथो विपस्सना पग्गाहो अविक्खेपो; ये वा पन तस्मिं समये अञ्ञेपि अत्थि पटिच्चसमुप्पन्ना अरूपिनो धम्मा ठपेत्वा [थपेत्वा (क॰)] वेदनाक्खन्धं ठपेत्वा सञ्ञाक्खन्धं ठपेत्वा विञ्ञाणक्खन्धं – अयं तस्मिं समये सङ्खारक्खन्धो होति।
६३. कतमो तस्मिं समये विञ्ञाणक्खन्धो होति ? यं तस्मिं समये चित्तं मनो मानसं हदयं पण्डरं मनो मनायतनं मनिन्द्रियं विञ्ञाणं विञ्ञाणक्खन्धो तज्जामनोविञ्ञाणधातु – अयं तस्मिं समये विञ्ञाणक्खन्धो होति।
इमे तस्मिं समये चत्तारो खन्धा होन्ति।
६४. कतमानि तस्मिं समये द्वायतनानि होन्ति? मनायतनं धम्मायतनं।
६५. कतमं तस्मिं समये मनायतनं होति? यं तस्मिं समये चित्तं मनो मानसं हदयं पण्डरं मनो मनायतनं मनिन्द्रियं विञ्ञाणं विञ्ञाणक्खन्धो तज्जामनोविञ्ञाणधातु – इदं तस्मिं समये मनायतनं होति।
६६. कतमं तस्मिं समये धम्मायतनं होति? वेदनाक्खन्धो, सञ्ञाक्खन्धो, सङ्खारक्खन्धो – इदं तस्मिं समये धम्मायतनं होति।
इमानि तस्मिं समये द्वायतनानि होन्ति।
६७. कतमा तस्मिं समये द्वे धातुयो होन्ति? मनोविञ्ञाणधातु, धम्मधातु।
६८. कतमा तस्मिं समये मनोविञ्ञाणधातु होति? यं तस्मिं समये चित्तं मनो मानसं हदयं पण्डरं मनो मनायतनं मनिन्द्रियं विञ्ञाणं विञ्ञाणक्खन्धो तज्जामनोविञ्ञाणधातु – अयं तस्मिं समये मनोविञ्ञाणधातु होति।
६९. कतमा तस्मिं समये धम्मधातु होति? वेदनाक्खन्धो, सञ्ञाक्खन्धो, सङ्खारक्खन्धो – अयं तस्मिं समये धम्मधातु होति।
इमा तस्मिं समये द्वे धातुयो होन्ति।
७०. कतमे तस्मिं समये तयो आहारा होन्ति? फस्साहारो, मनोसञ्चेतनाहारो , विञ्ञाणाहारो।
७१. कतमो तस्मिं समये फस्साहारो होति? यो तस्मिं समये फस्सो फुसना संफुसना संफुसितत्तं – अयं तस्मिं समये फस्साहारो होति।
७२. कतमो तस्मिं समये मनोसञ्चेतनाहारो होति? या तस्मिं समये चेतना सञ्चेतना चेतयितत्तं – अयं तस्मिं समये मनोसञ्चेतनाहारो होति।
७३. कतमो तस्मिं समये विञ्ञाणाहारो होति? यं तस्मिं समये चित्तं मनो मानसं हदयं पण्डरं मनो मनायतनं मनिन्द्रियं विञ्ञाणं विञ्ञाणक्खन्धो तज्जामनोविञ्ञाणधातु – अयं तस्मिं समये विञ्ञाणाहारो होति।
इमे तस्मिं समये तयो आहारा होन्ति।
७४. कतमानि तस्मिं समये अट्ठिन्द्रियानि होन्ति? सद्धिन्द्रियं, वीरियिन्द्रियं, सतिन्द्रियं, समाधिन्द्रियं, पञ्ञिन्द्रियं, मनिन्द्रियं, सोमनस्सिन्द्रियं, जीवितिन्द्रियं।
७५. कतमं तस्मिं समये सद्धिन्द्रियं होति? या तस्मिं समये सद्धा सद्दहना ओकप्पना अभिप्पसादो सद्धा सद्धिन्द्रियं सद्धाबलं – इदं तस्मिं समये सद्धिन्द्रियं होति।
७६. कतमं तस्मिं समये वीरियिन्द्रियं होति? यो तस्मिं समये चेतसिको वीरियारम्भो निक्कमो परक्कमो उय्यामो वायामो उस्साहो उस्सोळ्ही थामो धिति असिथिलपरक्कमता अनिक्खित्तछन्दता अनिक्खित्तधुरता धुरसम्पग्गाहो वीरियं वीरियिन्द्रियं वीरियबलं सम्मावायामो – इदं तस्मिं समये वीरियिन्द्रियं होति।
७७. कतमं तस्मिं समये सतिन्द्रियं होति? या तस्मिं समये सति अनुस्सति पटिस्सति सति सरणता धारणता अपिलापनता असम्मुस्सनता सति सतिन्द्रियं सतिबलं सम्मासति – इदं तस्मिं समये सतिन्द्रियं होति।
७८. कतमं तस्मिं समये समाधिन्द्रियं होति? या तस्मिं समये चित्तस्स ठिति सण्ठिति अवट्ठिति अविसाहारो अविक्खेपो अविसाहटमानसता समथो समाधिन्द्रियं समाधिबलं सम्मासमाधि – इदं तस्मिं समये समाधिन्द्रियं होति।
७९. कतमं तस्मिं समये पञ्ञिन्द्रियं होति? या तस्मिं समये पञ्ञा पजानना विचयो पविचयो धम्मविचयो सल्लक्खणा उपलक्खणा पच्चुपलक्खणा पण्डिच्चं कोसल्लं नेपुञ्ञं वेभब्या चिन्ता उपपरिक्खा भूरी मेधा परिणायिका विपस्सना सम्पजञ्ञं पतोदो पञ्ञा पञ्ञिन्द्रियं पञ्ञाबलं पञ्ञासत्थं पञ्ञापासादो पञ्ञाआलोको पञ्ञाओभासो पञ्ञापज्जोतो पञ्ञारतनं अमोहो धम्मविचयो सम्मादिट्ठि – इदं तस्मिं समये पञ्ञिन्द्रियं होति।
८०. कतमं तस्मिं समये मनिन्द्रियं होति? यं तस्मिं समये चित्तं मनो मानसं हदयं पण्डरं मनो मनायतनं मनिन्द्रियं विञ्ञाणं विञ्ञाणक्खन्धो तज्जामनोविञ्ञाणधातु – इदं तस्मिं समये मनिन्द्रियं होति।
८१. कतमं तस्मिं समये सोमनस्सिन्द्रियं होति? यं तस्मिं समये चेतसिकं सातं चेतसिकं सुखं चेतोसम्फस्सजं सातं सुखं वेदयितं चेतोसम्फस्सजा साता सुखा वेदना – इदं तस्मिं समये सोमनस्सिन्द्रियं होति।
८२. कतमं तस्मिं समये जीवितिन्द्रियं होति? यो तेसं अरूपीनं धम्मानं आयु ठिति यपना यापना इरियना वत्तना पालना जीवितं जीवितिन्द्रियं – इदं तस्मिं समये जीवितिन्द्रियं होति ।
इमानि तस्मिं समये अट्ठिन्द्रियानि होन्ति।
८३. कतमं तस्मिं समये पञ्चङ्गिकं झानं होति? वितक्को, विचारो, पीति, सुखं, चित्तस्सेकग्गता।
८४. कतमो तस्मिं समये वितक्को होति? यो तस्मिं समये तक्को वितक्को सङ्कप्पो अप्पना ब्यप्पना चेतसो अभिनिरोपना सम्मासङ्कप्पो – अयं तस्मिं समये वितक्को होति।
८५. कतमो तस्मिं समये विचारो होति? यो तस्मिं समये चारो विचारो अनुविचारो उपविचारो चित्तस्स अनुसन्धानता अनुपेक्खनता – अयं तस्मिं समये विचारो होति।
८६. कतमा तस्मिं समये पीति होति? या तस्मिं समये पीति पामोज्जं आमोदना पमोदना हासो पहासो वित्ति ओदग्यं अत्तमनता चित्तस्स – अयं तस्मिं समये पीति होति।
८७. कतमं तस्मिं समये सुखं होति? यं तस्मिं समये चेतसिकं सातं चेतसिकं सुखं चेतोसम्फस्सजं सातं सुखं वेदयितं चेतोसम्फस्सजा साता सुखा वेदना – इदं तस्मिं समये सुखं होति।
८८. कतमा तस्मिं समये चित्तस्सेकग्गता होति? या तस्मिं समये चित्तस्स ठिति सण्ठिति अवट्ठिति अविसाहारो अविक्खेपो अविसाहटमानसता समथो समाधिन्द्रियं समाधिबलं सम्मासमाधि – अयं तस्मिं समये चित्तस्सेकग्गता होति।
इदं तस्मिं समये पञ्चङ्गिकं झानं होति।
८९. कतमो तस्मिं समये पञ्चङ्गिको मग्गो होति? सम्मादिट्ठि, सम्मासङ्कप्पो, सम्मावायामो, सम्मासति, सम्मासमाधि।
९०. कतमा तस्मिं समये सम्मादिट्ठि होति? या तस्मिं समये पञ्ञा पजानना विचयो पविचयो धम्मविचयो सल्लक्खणा उपलक्खणा पच्चुपलक्खणा पण्डिच्चं कोसल्लं नेपुञ्ञं वेभब्या चिन्ता उपपरिक्खा भूरी मेधा परिणायिका विपस्सना सम्पजञ्ञं पतोदो पञ्ञा पञ्ञिन्द्रियं पञ्ञाबलं पञ्ञासत्थं पञ्ञापासादो पञ्ञाआलोको पञ्ञाओभासो पञ्ञापज्जोतो पञ्ञारतनं अमोहो धम्मविचयो सम्मादिट्ठि – अयं तस्मिं समये सम्मादिट्ठि होति।
९१. कतमो तस्मिं समये सम्मासङ्कप्पो होति? यो तस्मिं समये तक्को वितक्को सङ्कप्पो अप्पना ब्यप्पना चेतसो अभिनिरोपना सम्मासङ्कप्पो – अयं तस्मिं समये सम्मासङ्कप्पो होति।
९२. कतमो तस्मिं समये सम्मावायामो होति? यो तस्मिं समये चेतसिको वीरियारम्भो निक्कमो परक्कमो उय्यामो वायामो उस्साहो उस्सोळ्ही थामो धिति असिथिलपरक्कमता अनिक्खित्तछन्दता अनिक्खित्तधुरता धुरसम्पग्गाहो वीरियं वीरियिन्द्रियं वीरियबलं सम्मावायामो – अयं तस्मिं समये सम्मावायामो होति।
९३. कतमा तस्मिं समये सम्मासति होति? या तस्मिं समये सति अनुस्सति पटिस्सति सति सरणता धारणता अपिलापनता असम्मुस्सनता सति सतिन्द्रियं सतिबलं सम्मासति – अयं तस्मिं समये सम्मासति होति।
९४. कतमो तस्मिं समये सम्मासमाधि होति? या तस्मिं समये चित्तस्स ठिति सण्ठिति अवट्ठिति अविसाहारो अविक्खेपो अविसाहटमानसता समथो समाधिन्द्रियं समाधिबलं सम्मासमाधि – अयं तस्मिं समये सम्मासमाधि होति।
अयं तस्मिं समये पञ्चङ्गिको मग्गो होति।
९५. कतमानि तस्मिं समये सत्त बलानि होन्ति? सद्धाबलं, वीरियबलं, सतिबलं, समाधिबलं, पञ्ञाबलं, हिरिबलं, ओत्तप्पबलं।
९६. कतमं तस्मिं समये सद्धाबलं होति? या तस्मिं समये सद्धा सद्दहना ओकप्पना अभिप्पसादो सद्धा सद्धिन्द्रियं सद्धाबलं – इदं तस्मिं समये सद्धाबलं होति।
९७. कतमं तस्मिं समये वीरियबलं होति? यो तस्मिं समये चेतसिको वीरियारम्भो निक्कमो परक्कमो उय्यामो वायामो उस्साहो उस्सोळ्ही थामो धिति असिथिलपरक्कमता अनिक्खित्तछन्दता अनिक्खित्तधुरता धुरसम्पग्गाहो वीरियं वीरियिन्द्रियं वीरियबलं सम्मावायामो – इदं तस्मिं समये वीरियबलं होति।
९८. कतमं तस्मिं समये सतिबलं होति? या तस्मिं समये सति अनुस्सति पटिस्सति सति सरणता धारणता अपिलापनता असम्मुस्सनता सति सतिन्द्रियं सतिबलं सम्मासति – इदं तस्मिं समये सतिबलं होति।
९९. कतमं तस्मिं समये समाधिबलं होति? या तस्मिं समये चित्तस्स ठिति सण्ठिति अवट्ठिति अविसाहारो अविक्खेपो अविसाहटमानसता समथो समाधिन्द्रियं समाधिबलं सम्मासमाधि – इदं तस्मिं समये समाधिबलं होति।
१००. कतमं तस्मिं समये पञ्ञाबलं होति? या तस्मिं समये पञ्ञा पजानना विचयो पविचयो धम्मविचयो सल्लक्खणा उपलक्खणा पच्चुपलक्खणा पण्डिच्चं कोसल्लं नेपुञ्ञं वेभब्या चिन्ता उपपरिक्खा भूरी मेधा परिणायिका विपस्सना सम्पजञ्ञं पतोदो पञ्ञा पञ्ञिन्द्रियं पञ्ञाबलं पञ्ञासत्थं पञ्ञापासादो पञ्ञाआलोको पञ्ञाओभासो पञ्ञापज्जोतो पञ्ञारतनं अमोहो धम्मविचयो सम्मादिट्ठि – इदं तस्मिं समये पञ्ञाबलं होति।
१०१. कतमं तस्मिं समये हिरिबलं होति? यं तस्मिं समये हिरीयति हिरियितब्बेन हिरीयति पापकानं अकुसलानं धम्मानं समापत्तिया – इदं तस्मिं समये हिरिबलं होति।
१०२. कतमं तस्मिं समये ओत्तप्पबलं होति? यं तस्मिं समये ओत्तप्पति ओत्तप्पितब्बेन ओत्तप्पति पापकानं अकुसलानं धम्मानं समापत्तिया – इदं तस्मिं समये ओत्तप्पबलं होति।
इमानि तस्मिं समये सत्त बलानि होन्ति।
१०३. कतमे तस्मिं समये तयो हेतू होन्ति? अलोभो, अदोसो, अमोहो।
१०४. कतमो तस्मिं समये अलोभो होति? यो तस्मिं समये अलोभो अलुब्भना अलुब्भितत्तं असारागो असारज्जना असारज्जितत्तं अनभिज्झा अलोभो कुसलमूलं – अयं तस्मिं समये अलोभो होति।
१०५. कतमो तस्मिं समये अदोसो होति? यो तस्मिं समये अदोसो अदुस्सना अदुस्सितत्तं अब्यापादो अब्यापज्जो अदोसो कुसलमूलं – अयं तस्मिं समये अदोसो होति।
१०६. कतमो तस्मिं समये अमोहो होति? या तस्मिं समये पञ्ञा पजानना…पे॰… अमोहो धम्मविचयो सम्मादिट्ठि – अयं तस्मिं समये अमोहो होति।
इमे तस्मिं समये तयो हेतू होन्ति।
१०७. कतमो तस्मिं समये एको फस्सो होति? यो तस्मिं समये फस्सो फुसना संफुसना संफुसितत्तं – अयं तस्मिं समये एको फस्सो होति।
१०८. कतमा तस्मिं समये एका वेदना होति? यं तस्मिं समये चेतसिकं सातं चेतसिकं सुखं चेतोसम्फस्सजं सातं सुखं वेदयितं चेतोसम्फस्सजा साता सुखा वेदना – अयं तस्मिं समये एका वेदना होति।
१०९. कतमा तस्मिं समये एका सञ्ञा होति? या तस्मिं समये सञ्ञा सञ्जानना सञ्जानितत्तं – अयं तस्मिं समये एका सञ्ञा होति।
११०. कतमा तस्मिं समये एका चेतना होति? या तस्मिं समये चेतना सञ्चेतना चेतयितत्तं – अयं तस्मिं समये एका चेतना होति।
१११. कतमं तस्मिं समये एकं चित्तं होति? यं तस्मिं समये चित्तं मनो मानसं हदयं पण्डरं मनो मनायतनं मनिन्द्रियं विञ्ञाणं विञ्ञाणक्खन्धो तज्जामनोविञ्ञाणधातु – इदं तस्मिं समये एकं चित्तं होति।
११२. कतमो तस्मिं समये एको वेदनाक्खन्धो होति? यं तस्मिं समये चेतसिकं सातं चेतसिकं सुखं चेतोसम्फस्सजं सातं सुखं वेदयितं चेतोसम्फस्सजा साता सुखा वेदना – अयं तस्मिं समये एको वेदनाक्खन्धो होति।
११३. कतमो तस्मिं समये एको सञ्ञाक्खन्धो होति? या तस्मिं समये सञ्ञा सञ्जानना सञ्जानितत्तं – अयं तस्मिं समये एको सञ्ञाक्खन्धो होति।
११४. कतमो तस्मिं समये एको सङ्खारक्खन्धो होति? फस्सो चेतना वितक्को विचारो पीति चित्तस्सेकग्गता सद्धिन्द्रियं वीरियिन्द्रियं सतिन्द्रियं समाधिन्द्रियं पञ्ञिन्द्रियं जीवितिन्द्रियं सम्मादिट्ठि सम्मासङ्कप्पो सम्मावायामो सम्मासति सम्मासमाधि सद्धाबलं वीरियबलं सतिबलं समाधिबलं पञ्ञाबलं हिरिबलं ओत्तप्पबलं अलोभो अदोसो अमोहो अनभिज्झा अब्यापादो सम्मादिट्ठि हिरी ओत्तप्पं कायपस्सद्धि चित्तपस्सद्धि कायलहुता चित्तलहुता कायमुदुता चित्तमुदुता कायकम्मञ्ञता चित्तकम्मञ्ञता कायपागुञ्ञता चित्तपागुञ्ञता कायुजुकता चित्तुजुकता सति सम्पजञ्ञं समथो विपस्सना पग्गाहो अविक्खेपो; ये वा पन तस्मिं समये अञ्ञेपि अत्थि पटिच्चसमुप्पन्ना अरूपिनो धम्मा ठपेत्वा वेदनाक्खन्धं ठपेत्वा सञ्ञाक्खन्धं ठपेत्वा विञ्ञाणक्खन्धं – अयं तस्मिं समये एको सङ्खारक्खन्धो होति।
११५. कतमो तस्मिं समये एको विञ्ञाणक्खन्धो होति? यं तस्मिं समये चित्तं मनो मानसं हदयं पण्डरं मनो मनायतनं मनिन्द्रियं विञ्ञाणं विञ्ञाणक्खन्धो तज्जामनोविञ्ञाणधातु – अयं तस्मिं समये एको विञ्ञाणक्खन्धो होति।
११६. कतमं तस्मिं समये एकं मनायतनं होति? यं तस्मिं समये चित्तं मनो मानसं हदयं पण्डरं मनो मनायतनं मनिन्द्रियं विञ्ञाणं विञ्ञाणक्खन्धो तज्जामनोविञ्ञाणधातु – इदं तस्मिं समये एकं मनायतनं होति।
११७. कतमं तस्मिं समये एकं मनिन्द्रियं होति? यं तस्मिं समये चित्तं मनो मानसं हदयं पण्डरं मनो मनायतनं मनिन्द्रियं विञ्ञाणं विञ्ञाणक्खन्धो तज्जामनोविञ्ञाणधातु – इदं तस्मिं समये एकं मनिन्द्रियं होति।
११८. कतमा तस्मिं समये एका मनोविञ्ञाणधातु होति? यं तस्मिं समये चित्तं मनो मानसं हदयं पण्डरं मनो मनायतनं मनिन्द्रियं विञ्ञाणं विञ्ञाणक्खन्धो तज्जामनोविञ्ञाणधातु – अयं तस्मिं समये एका मनोविञ्ञाणधातु होति।
११९. कतमं तस्मिं समये एकं धम्मायतनं होति? वेदनाक्खन्धो, सञ्ञाक्खन्धो , सङ्खारक्खन्धो – इदं तस्मिं समये एकं धम्मायतनं होति।
१२०. कतमा तस्मिं समये एका धम्मधातु होति? वेदनाक्खन्धो, सञ्ञाक्खन्धो, सङ्खारक्खन्धो – अयं तस्मिं समये एका धम्मधातु होति।
ये वा पन तस्मिं समये अञ्ञेपि अत्थि पटिच्चसमुप्पन्ना अरूपिनो धम्मा – इमे धम्मा कुसला।
कोट्ठासवारो।
सुञ्ञतवारो
१२१. तस्मिं खो पन समये धम्मा होन्ति, खन्धा होन्ति, आयतनानि होन्ति, धातुयो होन्ति, आहारा होन्ति, इन्द्रियानि होन्ति, झानं होति, मग्गो होति, बलानि होन्ति, हेतू होन्ति, फस्सो होति, वेदना होति, सञ्ञा होति, चेतना होति, चित्तं होति, वेदनाक्खन्धो होति, सञ्ञाक्खन्धो होति, सङ्खारक्खन्धो होति, विञ्ञाणक्खन्धो होति, मनायतनं होति, मनिन्द्रियं होति, मनोविञ्ञाणधातु होति, धम्मायतनं होति, धम्मधातु होति; ये वा पन तस्मिं समये अञ्ञेपि अत्थि पटिच्चसमुप्पन्ना अरूपिनो धम्मा – इमे धम्मा कुसला।
१२२. कतमे तस्मिं समये धम्मा होन्ति? वेदनाक्खन्धो, सञ्ञाक्खन्धो, सङ्खारक्खन्धो, विञ्ञाणक्खन्धो – इमे तस्मिं समये धम्मा होन्ति।
१२३. कतमे तस्मिं समये खन्धा होन्ति? वेदनाक्खन्धो, सञ्ञाक्खन्धो , सङ्खारक्खन्धो, विञ्ञाणक्खन्धो – इमे तस्मिं समये खन्धा होन्ति।
१२४. कतमानि तस्मिं समये आयतनानि होन्ति? मनायतनं, धम्मायतनं – इमानि तस्मिं समये आयतनानि होन्ति।
१२५. कतमा तस्मिं समये धातुयो होन्ति? मनोविञ्ञाणधातु, धम्मधातु – इमा तस्मिं समये धातुयो होन्ति।
१२६. कतमे तस्मिं समये आहारा होन्ति? फस्साहारो, मनोसञ्चेतनाहारो, विञ्ञाणाहारो – इमे तस्मिं समये आहारा होन्ति।
१२७. कतमानि तस्मिं समये इन्द्रियानि होन्ति? सद्धिन्द्रियं, वीरियिन्द्रियं, सतिन्द्रियं, समाधिन्द्रियं, पञ्ञिन्द्रियं, मनिन्द्रियं, सोमनस्सिन्द्रियं, जीवितिन्द्रियं – इमानि तस्मिं समये इन्द्रियानि होन्ति।
१२८. कतमं तस्मिं समये झानं होति? वितक्को, विचारो, पीति, सुखं, चित्तस्सेकग्गता – इदं तस्मिं समये झानं होति।
१२९. कतमो तस्मिं समये मग्गो होति? सम्मादिट्ठि, सम्मासङ्कप्पो, सम्मावायामो, सम्मासति, सम्मासमाधि – अयं तस्मिं समये मग्गो होति।
१३०. कतमानि तस्मिं समये बलानि होन्ति? सद्धाबलं, वीरियबलं, सतिबलं, समाधिबलं, पञ्ञाबलं, हिरिबलं, ओत्तप्पबलं – इमानि तस्मिं समये बलानि होन्ति।
१३१. कतमे तस्मिं समये हेतू होन्ति? अलोभो, अदोसो, अमोहो – इमे तस्मिं समये हेतू होन्ति।
१३२. कतमो तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अयं तस्मिं समये फस्सो होति।
१३३. कतमा तस्मिं समये वेदना होति…पे॰… अयं तस्मिं समये वेदना होति।
१३४. कतमा तस्मिं समये सञ्ञा होति…पे॰… अयं तस्मिं समये सञ्ञा होति।
१३५. कतमा तस्मिं समये चेतना होति…पे॰… अयं तस्मिं समये चेतना होति?
१३६. कतमं तस्मिं समये चित्तं होति…पे॰… इदं तस्मिं समये चित्तं होति।
१३७. कतमो तस्मिं समये वेदनाक्खन्धो होति…पे॰… अयं तस्मिं समये वेदनाक्खन्धो होति।
१३८. कतमो तस्मिं समये सञ्ञाक्खन्धो होति…पे॰… अयं तस्मिं समये सञ्ञाक्खन्धो होति।
१३९. कतमो तस्मिं समये सङ्खारक्खन्धो होति…पे॰… अयं तस्मिं समये सङ्खारक्खन्धो होति।
१४०. कतमो तस्मिं समये विञ्ञाणक्खन्धो होति…पे॰… अयं तस्मिं समये विञ्ञाणक्खन्धो होति।
१४१. कतमं तस्मिं समये मनायतनं होति…पे॰… इदं तस्मिं समये मनायतनं होति।
१४२. कतमं तस्मिं समये मनिन्द्रियं होति…पे॰… इदं तस्मिं समये मनिन्द्रियं होति।
१४३. कतमा तस्मिं समये मनोविञ्ञाणधातु होति…पे॰… अयं तस्मिं समये मनोविञ्ञाणधातु होति।
१४४. कतमं तस्मिं समये धम्मायतनं होति? वेदनाक्खन्धो, सञ्ञाक्खन्धो, सङ्खारक्खन्धो – इदं तस्मिं समये धम्मायतनं होति।
१४५. कतमा तस्मिं समये धम्मधातु होति? वेदनाक्खन्धो, सञ्ञाक्खन्धो, सङ्खारक्खन्धो – अयं तस्मिं समये धम्मधातु होति।
ये वा पन तस्मिं समये अञ्ञेपि अत्थि पटिच्चसमुप्पन्ना अरूपिनो धम्मा – इमे धम्मा कुसला।
सुञ्ञतवारो।
पठमं चित्तं।
१४६. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये कामावचरं कुसलं चित्तं उप्पन्नं होति सोमनस्ससहगतं ञाणसम्पयुत्तं ससङ्खारेन रूपारम्मणं वा…पे॰… धम्मारम्मणं वा यं यं वा पनारब्भ, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
दुतियं चित्तं।
१४७. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये कामावचरं कुसलं चित्तं उप्पन्नं होति सोमनस्ससहगतं ञाणविप्पयुत्तं रूपारम्मणं वा सद्दारम्मणं वा गन्धारम्मणं वा रसारम्मणं वा फोट्ठब्बारम्मणं वा धम्मारम्मणं वा यं यं वा पनारब्भ, तस्मिं समये फस्सो होति, वेदना होति, सञ्ञा होति, चेतना होति, चित्तं होति, वितक्को होति, विचारो होति, पीति होति, सुखं होति, चित्तस्सेकग्गता होति, सद्धिन्द्रियं होति, वीरियिन्द्रियं होति, सतिन्द्रियं होति, समाधिन्द्रियं होति , मनिन्द्रियं होति, सोमनस्सिन्द्रियं होति, जीवितिन्द्रियं होति, सम्मासङ्कप्पो होति, सम्मावायामो होति, सम्मासति होति, सम्मासमाधि होति, सद्धाबलं होति, वीरियबलं होति, सतिबलं होति, समाधिबलं होति, हिरिबलं होति, ओत्तप्पबलं होति, अलोभो होति, अदोसो होति, अनभिज्झा होति, अब्यापादो होति, हिरी होति, ओत्तप्पं होति, कायपस्सद्धि होति, चित्तपस्सद्धि होति, कायलहुता होति, चित्तलहुता होति, कायमुदुता होति, चित्तमुदुता होति, कायकम्मञ्ञता होति, चित्तकम्मञ्ञता होति, कायपागुञ्ञता होति, चित्तपागुञ्ञता होति, कायुजुकता होति, चित्तुजुकता होति, सति होति, समथो होति, पग्गाहो होति, अविक्खेपो होति; ये वा पन तस्मिं समये अञ्ञेपि अत्थि पटिच्चसमुप्पन्ना अरूपिनो धम्मा – इमे धम्मा कुसला…पे॰…।
तस्मिं खो पन समये चत्तारो खन्धा होन्ति, द्वायतनानि होन्ति, द्वे धातुयो होन्ति, तयो आहारा होन्ति, सत्तिन्द्रियानि होन्ति , पञ्चङ्गिकं झानं होति, चतुरङ्गिको मग्गो होति, छ बलानि होन्ति, द्वे हेतू होन्ति, एको फस्सो होति…पे॰… एकं धम्मायतनं होति, एका धम्मधातु होति; ये वा पन तस्मिं समये अञ्ञेपि अत्थि पटिच्चसमुप्पन्ना अरूपिनो धम्मा – इमे धम्मा कुसला…पे॰…।
१४८. कतमो तस्मिं समये सङ्खारक्खन्धो होति? फस्सो चेतना वितक्को विचारो पीति चित्तस्सेकग्गता सद्धिन्द्रियं वीरियिन्द्रियं सतिन्द्रियं समाधिन्द्रियं जीवितिन्द्रियं सम्मासङ्कप्पो सम्मावायामो सम्मासति सम्मासमाधि सद्धाबलं वीरियबलं सतिबलं समाधिबलं हिरिबलं ओत्तप्पबलं अलोभो अदोसो अनभिज्झा अब्यापादो हिरी ओत्तप्पं कायपस्सद्धि चित्तपस्सद्धि कायलहुता चित्तलहुता कायमुदुता चित्तमुदुता कायकम्मञ्ञता चित्तकम्मञ्ञता कायपागुञ्ञता चित्तपागुञ्ञता कायुजुकता चित्तुजुकता सति समथो पग्गाहो अविक्खेपो; ये वा पन तस्मिं समये अञ्ञेपि अत्थि पटिच्चसमुप्पन्ना अरूपिनो धम्मा ठपेत्वा वेदनाक्खन्धं ठपेत्वा सञ्ञाक्खन्धं ठपेत्वा विञ्ञाणक्खन्धं – अयं तस्मिं समये सङ्खारक्खन्धो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
ततियं चित्तं।
१४९. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये कामावचरं कुसलं चित्तं उप्पन्नं होति सोमनस्ससहगतं ञाणविप्पयुत्तं ससङ्खारेन रूपारम्मणं वा…पे॰… धम्मारम्मणं वा यं यं वा पनारब्भ, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
चतुत्थं चित्तं।
१५०. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये कामावचरं कुसलं चित्तं उप्पन्नं होति उपेक्खासहगतं ञाणसम्पयुत्तं रूपारम्मणं वा सद्दारम्मणं वा गन्धारम्मणं वा रसारम्मणं वा फोट्ठब्बारम्मणं वा धम्मारम्मणं वा यं यं वा पनारब्भ, तस्मिं समये फस्सो होति, वेदना होति, सञ्ञा होति, चेतना होति, चित्तं होति, वितक्को होति, विचारो होति, उपेक्खा होति, चित्तस्सेकग्गता होति, सद्धिन्द्रियं होति, वीरियिन्द्रियं होति, सतिन्द्रियं होति, समाधिन्द्रियं होति, पञ्ञिन्द्रियं होति, मनिन्द्रियं होति, उपेक्खिन्द्रियं होति, जीवितिन्द्रियं होति, सम्मादिट्ठि होति, सम्मासङ्कप्पो होति, सम्मावायामो होति, सम्मासति होति, सम्मासमाधि होति, सद्धाबलं होति, वीरियबलं होति, सतिबलं होति, समाधिबलं होति, पञ्ञाबलं होति, हिरिबलं होति, ओत्तप्पबलं होति, अलोभो होति, अदोसो होति, अमोहो होति, अनभिज्झा होति, अब्यापादो होति, सम्मादिट्ठि होति, हिरी होति, ओत्तप्पं होति, कायपस्सद्धि होति, चित्तपस्सद्धि होति, कायलहुता होति, चित्तलहुता होति, कायमुदुता होति, चित्तमुदुता होति, कायकम्मञ्ञता होति, चित्तकम्मञ्ञता होति कायपागुञ्ञता होति, चित्तपागुञ्ञता होति, कायुजुकता होति, चित्तुजुकता होति, सति होति, सम्पजञ्ञं होति, समथो होति, विपस्सना होति, पग्गाहो होति, अविक्खेपो होति; ये वा पन तस्मिं समये अञ्ञेपि अत्थि पटिच्चसमुप्पन्ना अरूपिनो धम्मा – इमे धम्मा कुसला।
१५१. कतमो तस्मिं समये फस्सो होति? यो तस्मिं समये फस्सो फुसना संफुसना संफुसितत्तं – अयं तस्मिं समये फस्सो होति।
१५२. कतमा तस्मिं समये वेदना होति? यं तस्मिं समये तज्जामनोविञ्ञाणधातुसम्फस्सजं चेतसिकं नेव सातं नासातं चेतोसम्फस्सजं अदुक्खमसुखं वेदयितं चेतोसम्फस्सजा अदुक्खमसुखा वेदना – अयं तस्मिं समये वेदना होति…पे॰…।
१५३. कतमा तस्मिं समये उपेक्खा होति? यं तस्मिं समये चेतसिकं नेव सातं नासातं चेतोसम्फस्सजं अदुक्खमसुखं वेदयितं चेतोसम्फस्सजा अदुक्खमसुखा वेदना – अयं तस्मिं समये उपेक्खा होति…पे॰…।
१५४. कतमं तस्मिं समये उपेक्खिन्द्रियं होति? यं तस्मिं समये चेतसिकं नेव सातं नासातं चेतोसम्फस्सजं अदुक्खमसुखं वेदयितं चेतोसम्फस्सजा अदुक्खमसुखा वेदना – इदं तस्मिं समये उपेक्खिन्द्रियं होति…पे॰… ये वा पन तस्मिं समये अञ्ञेपि अत्थि पटिच्चसमुप्पन्ना अरूपिनो धम्मा – इमे धम्मा कुसला…पे॰…।
तस्मिं खो पन समये चत्तारो खन्धा होन्ति, द्वायतनानि होन्ति , द्वे धातुयो होन्ति, तयो आहारा होन्ति, अट्ठिन्द्रियानि होन्ति, चतुरङ्गिकं झानं होति, पञ्चङ्गिको मग्गो होति, सत्त बलानि होन्ति, तयो हेतू होन्ति, एको फस्सो होति…पे॰… एकं धम्मायतनं होति, एका धम्मधातु होति; ये वा पन तस्मिं समये अञ्ञेपि अत्थि पटिच्चसमुप्पन्ना अरूपिनो धम्मा – इमे धम्मा कुसला…पे॰…।
१५५. कतमो तस्मिं समये सङ्खारक्खन्धो होति? फस्सो चेतना वितक्को विचारो चित्तस्सेकग्गता सद्धिन्द्रियं वीरियिन्द्रियं सतिन्द्रियं समाधिन्द्रियं पञ्ञिन्द्रियं जीवितिन्द्रियं सम्मादिट्ठि सम्मासङ्कप्पो सम्मावायामो सम्मासति सम्मासमाधि सद्धाबलं वीरियबलं सतिबलं समाधिबलं पञ्ञाबलं हिरिबलं ओत्तप्पबलं अलोभो अदोसो अमोहो अनभिज्झा अब्यापादो सम्मादिट्ठि हिरी ओत्तप्पं कायपस्सद्धि चित्तपस्सद्धि कायलहुता चित्तलहुता कायमुदुता चित्तमुदुता कायकम्मञ्ञता चित्तकम्मञ्ञता कायपागुञ्ञता चित्तपागुञ्ञता कायुजुकता चित्तुजुकता सति सम्पजञ्ञं समथो विपस्सना पग्गाहो अविक्खेपो।
ये वा पन तस्मिं समये अञ्ञेपि अत्थि पटिच्चसमुप्पन्ना अरूपिनो धम्मा ठपेत्वा वेदनाक्खन्धं ठपेत्वा सञ्ञाक्खन्धं ठपेत्वा विञ्ञाणक्खन्धं – अयं तस्मिं समये सङ्खारक्खन्धो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
पञ्चमं चित्तं।
१५६. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये कामावचरं कुसलं चित्तं उप्पन्नं होति उपेक्खासहगतं ञाणसम्पयुत्तं ससङ्खारेन रूपारम्मणं वा…पे॰… धम्मारम्मणं वा यं यं वा पनारब्भ, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
छट्ठं चित्तं।
१५७. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये कामावचरं कुसलं चित्तं उप्पन्नं होति उपेक्खासहगतं ञाणविप्पयुत्तं रूपारम्मणं वा सद्दारम्मणं वा गन्धारम्मणं वा रसारम्मणं वा फोट्ठब्बारम्मणं वा धम्मारम्मणं वा यं यं वा पनारब्भ, तस्मिं समये फस्सो होति, वेदना होति, सञ्ञा होति, चेतना होति, चित्तं होति, वितक्को होति, विचारो होति, उपेक्खा होति, चित्तस्सेकग्गता होति, सद्धिन्द्रियं होति, वीरियिन्द्रियं होति, सतिन्द्रियं होति, समाधिन्द्रियं होति, मनिन्द्रियं होति, उपेक्खिन्द्रियं होति, जीवितिन्द्रियं होति, सम्मासङ्कप्पो होति, सम्मावायामो होति, सम्मासति होति, सम्मासमाधि होति, सद्धाबलं होति, वीरियबलं होति, सतिबलं होति, समाधिबलं होति, हिरिबलं होति, ओत्तप्पबलं होति, अलोभो होति, अदोसो होति, अनभिज्झा होति, अब्यापादो होति, हिरी होति, ओत्तप्पं होति, कायपस्सद्धि होति, चित्तपस्सद्धि होति, कायलहुता होति, चित्तलहुता होति, कायमुदुता होति, चित्तमुदुता होति, कायकम्मञ्ञता होति, चित्तकम्मञ्ञता होति, कायपागुञ्ञता होति , चित्तपागुञ्ञता होति, कायुजुकता होति, चित्तुजुकता होति, सति होति, समथो होति, पग्गाहो होति, अविक्खेपो होति; ये वा पन तस्मिं समये अञ्ञेपि अत्थि पटिच्चसमुप्पन्ना अरूपिनो धम्मा – इमे धम्मा कुसला…पे॰…।
तस्मिं खो पन समये चत्तारो खन्धा होन्ति, द्वायतनानि होन्ति, द्वे धातुयो होन्ति, तयो आहारा होन्ति , सत्तिन्द्रियानि होन्ति, चतुरङ्गिकं झानं होति, चतुरङ्गिको मग्गो होति , छ बलानि होन्ति, द्वे हेतू होन्ति, एको फस्सो होति…पे॰… एकं धम्मायतनं होति, एका धम्मधातु होति; ये वा पन तस्मिं समये अञ्ञेपि अत्थि पटिच्चसमुप्पन्ना अरूपिनो धम्मा – इमे धम्मा कुसला…पे॰…।
१५८. कतमो तस्मिं समये सङ्खारक्खन्धो होति? फस्सो चेतना वितक्को विचारो चित्तस्सेकग्गता सद्धिन्द्रियं वीरियिन्द्रियं सतिन्द्रियं समाधिन्द्रियं जीवितिन्द्रियं सम्मासङ्कप्पो सम्मावायामो सम्मासति सम्मासमाधि सद्धाबलं वीरियबलं सतिबलं समाधिबलं हिरिबलं ओत्तप्पबलं अलोभो अदोसो अनभिज्झा अब्यापादो हिरी ओत्तप्पं कायपस्सद्धि चित्तपस्सद्धि कायलहुता चित्तलहुता कायमुदुता चित्तमुदुता कायकम्मञ्ञता चित्तकम्मञ्ञता कायपागुञ्ञता चित्तपागुञ्ञता कायुजुकता चित्तुजुकता सति समथो पग्गाहो अविक्खेपो।
ये वा पन तस्मिं समये अञ्ञेपि अत्थि पटिच्चसमुप्पन्ना अरूपिनो धम्मा ठपेत्वा वेदनाक्खन्धं ठपेत्वा सञ्ञाक्खन्धं ठपेत्वा विञ्ञाणक्खन्धं – अयं तस्मिं समये सङ्खारक्खन्धो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
सत्तमं चित्तं।
१५९. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये कामावचरं कुसलं चित्तं उप्पन्नं होति उपेक्खासहगतं ञाणविप्पयुत्तं ससङ्खारेन रूपारम्मणं वा…पे॰… धम्मारम्मणं वा यं यं वा पनारब्भ, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
अट्ठमं चित्तं।
अट्ठ कामावचरमहाकुसलचित्तानि।
दुतियभाणवारो।
रूपावचरकुसलं
चतुक्कनयो
१६०. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये रूपूपपत्तिया मग्गं भावेति विविच्चेव कामेहि विविच्च अकुसलेहि धम्मेहि सवितक्कं सविचारं विवेकजं पीतिसुखं पठमं झानं [पठमज्झानं (सी॰)] उपसम्पज्ज विहरति पथवीकसिणं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
१६१. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये रूपूपपत्तिया मग्गं भावेति वितक्कविचारानं वूपसमा अज्झत्तं सम्पसादनं चेतसो एकोदिभावं अवितक्कं अविचारं समाधिजं पीतिसुखं दुतियं झानं [दुतियज्झानं (सी॰)] उपसम्पज्ज विहरति पथवीकसिणं, तस्मिं समये फस्सो होति, वेदना होति, सञ्ञा होति, चेतना होति, चित्तं होति, पीति होति, सुखं होति, चित्तस्सेकग्गता होति, सद्धिन्द्रियं होति, वीरियिन्द्रियं होति, सतिन्द्रियं होति, समाधिन्द्रियं होति, पञ्ञिन्द्रियं होति, मनिन्द्रियं होति, सोमनस्सिन्द्रियं होति, जीवितिन्द्रियं होति, सम्मादिट्ठि होति, सम्मावायामो होति…पे॰… पग्गाहो होति, अविक्खेपो होति; ये वा पन तस्मिं समये अञ्ञेपि अत्थि पटिच्चसमुप्पन्ना अरूपिनो धम्मा – इमे धम्मा कुसला…पे॰…।
तस्मिं खो पन समये चत्तारो खन्धा होन्ति, द्वायतनानि होन्ति, द्वे धातुयो होन्ति, तयो आहारा होन्ति, अट्ठिन्द्रियानि होन्ति, तिवङ्गिकं झानं होति, चतुरङ्गिको मग्गो होति, सत्त बलानि होन्ति, तयो हेतू होन्ति, एको फस्सो होति…पे॰… एकं धम्मायतनं होति, एका धम्मधातु होति; ये वा पन तस्मिं समये अञ्ञेपि अत्थि पटिच्चसमुप्पन्ना अरूपिनो धम्मा – इमे धम्मा कुसला…पे॰…।
१६२. कतमो तस्मिं समये सङ्खारक्खन्धो होति? फस्सो चेतना पीति चित्तस्सेकग्गता सद्धिन्द्रियं वीरियिन्द्रियं सतिन्द्रियं समाधिन्द्रियं पञ्ञिन्द्रियं जीवितिन्द्रियं सम्मादिट्ठि सम्मावायामो…पे॰… पग्गाहो अविक्खेपो; ये वा पन तस्मिं समये अञ्ञेपि अत्थि पटिच्चसमुप्पन्ना अरूपिनो धम्मा ठपेत्वा वेदनाक्खन्धं ठपेत्वा सञ्ञाक्खन्धं ठपेत्वा विञ्ञाणक्खन्धं – अयं तस्मिं समये सङ्खारक्खन्धो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
१६३. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये रूपूपपत्तिया मग्गं भावेति पीतिया च विरागा उपेक्खको च विहरति सतो च सम्पजानो सुखञ्च कायेन पटिसंवेदेति, यं तं अरिया आचिक्खन्ति – ‘‘उपेक्खको सतिमा सुखविहारी’’ति ततियं झानं [ततियज्झानं (सी॰)] उपसम्पज्ज विहरति पथवीकसिणं, तस्मिं समये फस्सो होति, वेदना होति, सञ्ञा होति, चेतना होति, चित्तं होति, सुखं होति, चित्तस्सेकग्गता होति, सद्धिन्द्रियं होति, वीरियिन्द्रियं होति, सतिन्द्रियं होति, समाधिन्द्रियं होति, पञ्ञिन्द्रियं होति, मनिन्द्रियं होति, सोमनस्सिन्द्रियं होति, जीवितिन्द्रियं होति, सम्मादिट्ठि होति, सम्मावायामो होति…पे॰… पग्गाहो होति, अविक्खेपो होति; ये वा पन तस्मिं समये अञ्ञेपि अत्थि पटिच्चसमुप्पन्ना अरूपिनो धम्मा – इमे धम्मा कुसला…पे॰…।
तस्मिं खो पन समये चत्तारो खन्धा होन्ति, द्वायतनानि होन्ति, द्वे धातुयो होन्ति, तयो आहारा होन्ति, अट्ठिन्द्रियानि होन्ति, दुवङ्गिकं झानं होति, चतुरङ्गिको मग्गो होति, सत्त बलानि होन्ति, तयो हेतू होन्ति, एको फस्सो होति…पे॰… एकं धम्मायतनं होति, एका धम्मधातु होति; ये वा पन तस्मिं समये अञ्ञेपि अत्थि पटिच्चसमुप्पन्ना अरूपिनो धम्मा – इमे धम्मा कुसला…पे॰…।
१६४. कतमो तस्मिं समये सङ्खारक्खन्धो होति? फस्सो चेतना चित्तस्सेकग्गता सद्धिन्द्रियं वीरियिन्द्रियं सतिन्द्रियं समाधिन्द्रियं पञ्ञिन्द्रियं जीवितिन्द्रियं सम्मादिट्ठि सम्मावायामो…पे॰… पग्गाहो अविक्खेपो; ये वा पन तस्मिं समये अञ्ञेपि अत्थि पटिच्चसमुप्पन्ना अरूपिनो धम्मा ठपेत्वा वेदनाक्खन्धं ठपेत्वा सञ्ञाक्खन्धं ठपेत्वा विञ्ञाणक्खन्धं – अयं तस्मिं समये सङ्खारक्खन्धो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
१६५. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये रूपूपपत्तिया मग्गं भावेति सुखस्स च पहाना दुक्खस्स च पहाना पुब्बेव सोमनस्सदोमनस्सानं अत्थङ्गमा अदुक्खमसुखं उपेक्खासतिपारिसुद्धिं चतुत्थं झानं [चतुत्थज्झानं (सी॰)] उपसम्पज्ज विहरति पथवीकसिणं, तस्मिं समये फस्सो होति , वेदना होति, सञ्ञा होति, चेतना होति, चित्तं होति, उपेक्खा होति, चित्तस्सेकग्गता होति, सद्धिन्द्रियं होति, वीरियिन्द्रियं होति, सतिन्द्रियं होति, समाधिन्द्रियं होति, पञ्ञिन्द्रियं होति, मनिन्द्रियं होति उपेक्खिन्द्रियं होति, जीवितिन्द्रियं होति, सम्मादिट्ठि होति, सम्मावायामो होति…पे॰… पग्गाहो होति, अविक्खेपो होति; ये वा पन तस्मिं समये अञ्ञेपि अत्थि पटिच्चसमुप्पन्ना अरूपिनो धम्मा – इमे धम्मा कुसला…पे॰…।
तस्मिं खो पन समये चत्तारो खन्धा होन्ति, द्वायतनानि होन्ति, द्वे धातुयो होन्ति, तयो आहारा होन्ति, अट्ठिन्द्रियानि होन्ति, दुवङ्गिकं झानं होति, चतुरङ्गिको मग्गो होति, सत्त बलानि होन्ति , तयो हेतू होन्ति, एको फस्सो होति…पे॰… एकं धम्मायतनं होति, एका धम्मधातु होति; ये वा पन तस्मिं समये अञ्ञेपि अत्थि पटिच्चसमुप्पन्ना अरूपिनो धम्मा – इमे धम्मा कुसला…पे॰…।
१६६. कतमो तस्मिं समये सङ्खारक्खन्धो होति? फस्सो चेतना चित्तस्सेकग्गता सद्धिन्द्रियं वीरियिन्द्रियं सतिन्द्रियं समाधिन्द्रियं पञ्ञिन्द्रियं जीवितिन्द्रियं सम्मादिट्ठि सम्मावायामो…पे॰… पग्गाहो अविक्खेपो; ये वा पन तस्मिं समये अञ्ञेपि अत्थि पटिच्चसमुप्पन्ना अरूपिनो धम्मा ठपेत्वा वेदनाक्खन्धं ठपेत्वा सञ्ञाक्खन्धं ठपेत्वा विञ्ञाणक्खन्धं – अयं तस्मिं समये सङ्खारक्खन्धो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
चतुक्कनयो।
पञ्चकनयो
१६७. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये रूपूपपत्तिया मग्गं भावेति विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति पथवीकसिणं – तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
१६८. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये रूपूपपत्तिया मग्गं भावेति अवितक्कं विचारमत्तं समाधिजं पीतिसुखं दुतियं झानं उपसम्पज्ज विहरति पथवीकसिणं, तस्मिं समये फस्सो होति, वेदना होति, सञ्ञा होति, चेतना होति, चित्तं होति, विचारो होति, पीति होति, सुखं होति, चित्तस्सेकग्गता होति, सद्धिन्द्रियं होति, वीरियिन्द्रियं होति, सतिन्द्रियं होति, समाधिन्द्रियं होति, पञ्ञिन्द्रियं होति, मनिन्द्रियं होति, सोमनस्सिन्द्रियं होति, जीवितिन्द्रियं होति, सम्मादिट्ठि होति, सम्मावायामो होति…पे॰… पग्गाहो होति, अविक्खेपो होति; ये वा पन तस्मिं समये अञ्ञेपि अत्थि पटिच्चसमुप्पन्ना अरूपिनो धम्मा – इमे धम्मा कुसला…पे॰…।
तस्मिं खो पन समये चत्तारो खन्धा होन्ति, द्वायतनानि होन्ति, द्वे धातुयो होन्ति, तयो आहारा होन्ति, अट्ठिन्द्रियानि होन्ति, चतुरङ्गिकं झानं होति, चतुरङ्गिको मग्गो होति, सत्त बलानि होन्ति, तयो हेतू होन्ति, एको फस्सो होति…पे॰… एकं धम्मायतनं होति, एका धम्मधातु होति; ये वा पन तस्मिं समये अञ्ञेपि अत्थि पटिच्चसमुप्पन्ना अरूपिनो धम्मा – इमे धम्मा कुसला…पे॰…।
१६९. कतमो तस्मिं समये सङ्खारक्खन्धो होति? फस्सो चेतना विचारो पीति चित्तस्सेकग्गता सद्धिन्द्रियं वीरियिन्द्रियं सतिन्द्रियं समाधिन्द्रियं पञ्ञिन्द्रियं जीवितिन्द्रियं सम्मादिट्ठि सम्मावायामो…पे॰… पग्गाहो अविक्खेपो; ये वा पन तस्मिं समये अञ्ञेपि अत्थि पटिच्चसमुप्पन्ना अरूपिनो धम्मा ठपेत्वा वेदनाक्खन्धं ठपेत्वा सञ्ञाक्खन्धं ठपेत्वा विञ्ञाणक्खन्धं – अयं तस्मिं समये सङ्खारक्खन्धो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
१७०. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये रूपूपपत्तिया मग्गं भावेति वितक्कविचारानं वूपसमा…पे॰… ततियं झानं उपसम्पज्ज विहरति पथवीकसिणं, तस्मिं समये फस्सो होति, वेदना होति , सञ्ञा होति, चेतना होति, चित्तं होति, पीति होति, सुखं होति, चित्तस्सेकग्गता होति, सद्धिन्द्रियं होति, वीरियिन्द्रियं होति, सतिन्द्रियं होति, समाधिन्द्रियं होति, पञ्ञिन्द्रियं होति, मनिन्द्रियं होति, सोमनस्सिन्द्रियं होति, जीवितिन्द्रियं होति, सम्मादिट्ठि होति, सम्मावायामो होति…पे॰… पग्गाहो होति, अविक्खेपो होति; ये वा पन तस्मिं समये अञ्ञेपि अत्थि पटिच्चसमुप्पन्ना अरूपिनो धम्मा – इमे धम्मा कुसला…पे॰…।
तस्मिं खो पन समये चत्तारो खन्धा होन्ति, द्वायतनानि होन्ति, द्वे धातुयो होन्ति, तयो आहारा होन्ति, अट्ठिन्द्रियानि होन्ति, तिवङ्गिकं झानं होति, चतुरङ्गिको मग्गो होति, सत्त बलानि होन्ति, तयो हेतू होन्ति, एको फस्सो होति…पे॰… एकं धम्मायतनं होति, एका धम्मधातु होति; ये वा पन तस्मिं समये अञ्ञेपि अत्थि पटिच्चसमुप्पन्ना अरूपिनो धम्मा – इमे धम्मा कुसला…पे॰…।
१७१. कतमो तस्मिं समये सङ्खारक्खन्धो होति? फस्सो चेतना पीति चित्तस्सेकग्गता सद्धिन्द्रियं वीरियिन्द्रियं सतिन्द्रियं समाधिन्द्रियं पञ्ञिन्द्रियं जीवितिन्द्रियं सम्मादिट्ठि सम्मावायामो…पे॰… पग्गाहो अविक्खेपो; ये वा पन तस्मिं समये अञ्ञेपि अत्थि पटिच्चसमुप्पन्ना अरूपिनो धम्मा ठपेत्वा वेदनाक्खन्धं ठपेत्वा सञ्ञाक्खन्धं ठपेत्वा विञ्ञाणक्खन्धं – अयं तस्मिं समये सङ्खारक्खन्धो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
१७२. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये रूपूपपत्तिया मग्गं भावेति पीतिया च विरागा…पे॰… चतुत्थं झानं उपसम्पज्ज विहरति पथवीकसिणं, तस्मिं समये फस्सो होति, वेदना होति, सञ्ञा होति, चेतना होति, चित्तं होति, सुखं होति, चित्तस्सेकग्गता होति, सद्धिन्द्रियं होति, वीरियिन्द्रियं होति, सतिन्द्रियं होति, समाधिन्द्रियं होति, पञ्ञिन्द्रियं होति, मनिन्द्रियं होति, सोमनस्सिन्द्रियं होति, जीवितिन्द्रियं होति, सम्मादिट्ठि होति, सम्मावायामो होति…पे॰… पग्गाहो होति, अविक्खेपो होति; ये वा पन तस्मिं समये अञ्ञेपि अत्थि पटिच्चसमुप्पन्ना अरूपिनो धम्मा – इमे धम्मा कुसला…पे॰…।
तस्मिं खो पन समये चत्तारो खन्धा होन्ति, द्वायतनानि होन्ति, द्वे धातुयो होन्ति, तयो आहारा होन्ति, अट्ठिन्द्रियानि होन्ति, दुवङ्गिकं झानं होति, चतुरङ्गिको मग्गो होति, सत्त बलानि होन्ति, तयो हेतू होन्ति, एको फस्सो होति…पे॰… एकं धम्मायतनं होति, एका धम्मधातु होति; ये वा पन तस्मिं समये अञ्ञेपि अत्थि पटिच्चसमुप्पन्ना अरूपिनो धम्मा – इमे धम्मा कुसला…पे॰…।
१७३. कतमो तस्मिं समये सङ्खारक्खन्धो होति? फस्सो चेतना चित्तस्सेकग्गता सद्धिन्द्रियं वीरियिन्द्रियं सतिन्द्रियं समाधिन्द्रियं पञ्ञिन्द्रियं जीवितिन्द्रियं सम्मादिट्ठि सम्मावायामो…पे॰… पग्गाहो अविक्खेपो; ये वा पन तस्मिं समये अञ्ञेपि अत्थि पटिच्चसमुप्पन्ना अरूपिनो धम्मा ठपेत्वा वेदनाक्खन्धं ठपेत्वा सञ्ञाक्खन्धं ठपेत्वा विञ्ञाणक्खन्धं – अयं तस्मिं समये सङ्खारक्खन्धो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
१७४. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये रूपूपपत्तिया मग्गं भावेति सुखस्स च पहाना…पे॰… पञ्चमं झानं [पञ्चमज्झानं (सी॰)] उपसम्पज्ज विहरति पथवीकसिणं, तस्मिं समये फस्सो होति, वेदना होति, सञ्ञा होति, चेतना होति, चित्तं होति, उपेक्खा होति, चित्तस्सेकग्गता होति, सद्धिन्द्रियं होति, वीरियिन्द्रियं होति, सतिन्द्रियं होति, समाधिन्द्रियं होति, पञ्ञिन्द्रियं होति, मनिन्द्रियं होति, उपेक्खिन्द्रियं होति, जीवितिन्द्रियं होति, सम्मादिट्ठि होति, सम्मावायामो होति…पे॰… पग्गाहो होति, अविक्खेपो होति; ये वा पन तस्मिं समये अञ्ञेपि अत्थि पटिच्चसमुप्पन्ना अरूपिनो धम्मा – इमे धम्मा कुसला…पे॰…।
तस्मिं खो पन समये चत्तारो खन्धा होन्ति, द्वायतनानि होन्ति, द्वे धातुयो होन्ति, तयो आहारा होन्ति, अट्ठिन्द्रियानि होन्ति, दुवङ्गिकं झानं होति, चतुरङ्गिको मग्गो होति, सत्त बलानि होन्ति, तयो हेतू होन्ति, एको फस्सो होति…पे॰… एकं धम्मायतनं होति, एका धम्मधातु होति; ये वा पन तस्मिं समये अञ्ञेपि अत्थि पटिच्चसमुप्पन्ना अरूपिनो धम्मा – इमे धम्मा कुसला…पे॰…।
१७५. कतमो तस्मिं समये सङ्खारक्खन्धो होति? फस्सो चेतना चित्तस्सेकग्गता सद्धिन्द्रियं वीरियिन्द्रियं सतिन्द्रियं समाधिन्द्रियं पञ्ञिन्द्रियं जीवितिन्द्रियं सम्मादिट्ठि सम्मावायामो…पे॰… पग्गाहो अविक्खेपो; ये वा पन तस्मिं समये अञ्ञेपि अत्थि पटिच्चसमुप्पन्ना अरूपिनो धम्मा ठपेत्वा वेदनाक्खन्धं ठपेत्वा सञ्ञाक्खन्धं ठपेत्वा विञ्ञाणक्खन्धं – अयं तस्मिं समये सङ्खारक्खन्धो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
पञ्चकनयो।
चतस्सो पटिपदा
१७६. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये रूपूपपत्तिया मग्गं भावेति विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति दुक्खपटिपदं [दुक्खापटिपदं (बहूसु)] दन्धाभिञ्ञं पथवीकसिणं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
१७७. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये रूपूपपत्तिया मग्गं भावेति विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति दुक्खपटिपदं खिप्पाभिञ्ञं पथवीकसिणं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
१७८. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये रूपूपपत्तिया मग्गं भावेति विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति सुखपटिपदं [सुखापटिपदं (बहूसु)] दन्धाभिञ्ञं पथवीकसिणं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
१७९. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये रूपूपपत्तिया मग्गं भावेति विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति सुखपटिपदं खिप्पाभिञ्ञं पथवीकसिणं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला…पे॰…।
१८०. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये रूपूपपत्तिया मग्गं भावेति वितक्कविचारानं वूपसमा…पे॰… दुतियं झानं…पे॰… ततियं झानं…पे॰… चतुत्थं झानं…पे॰… पठमं झानं…पे॰… पञ्चमं झानं उपसम्पज्ज विहरति दुक्खपटिपदं दन्धाभिञ्ञं पथवीकसिणं…पे॰… दुक्खपटिपदं खिप्पाभिञ्ञं पथवीकसिणं…पे॰… सुखपटिपदं दन्धाभिञ्ञं पथवीकसिणं…पे॰… सुखपटिपदं खिप्पाभिञ्ञं पथवीकसिणं – तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
चतस्सो पटिपदा।
चत्तारि आरम्मणानि
१८१. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये रूपूपपत्तिया मग्गं भावेति विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति परित्तं परित्तारम्मणं पथवीकसिणं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
१८२. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये रूपूपपत्तिया मग्गं भावेति विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति परित्तं अप्पमाणारम्मणं पथवीकसिणं – तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
१८३. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये रूपूपपत्तिया मग्गं भावेति विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति अप्पमाणं परित्तारम्मणं पथवीकसिणं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
१८४. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये रूपूपपत्तिया मग्गं भावेति विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति अप्पमाणं अप्पमाणारम्मणं पथवीकसिणं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
१८५. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये रूपूपपत्तिया मग्गं भावेति वितक्कविचारानं वूपसमा…पे॰… दुतियं झानं…पे॰… ततियं झानं…पे॰… चतुत्थं झानं…पे॰… पठमं झानं…पे॰… पञ्चमं झानं उपसम्पज्ज विहरति परित्तं परित्तारम्मणं पथवीकसिणं…पे॰… परित्तं अप्पमाणारम्मणं पथवीकसिणं…पे॰… अप्पमाणं परित्तारम्मणं पथवीकसिणं…पे॰… अप्पमाणं अप्पमाणारम्मणं पथवीकसिणं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
चत्तारि आरम्मणानि।
सोळसक्खत्तुकं
१८६. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये रूपूपपत्तिया मग्गं भावेति विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति दुक्खपटिपदं दन्धाभिञ्ञं परित्तं परित्तारम्मणं पथवीकसिणं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
१८७. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये रूपूपपत्तिया मग्गं भावेति विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति दुक्खपटिपदं दन्धाभिञ्ञं परित्तं अप्पमाणारम्मणं पथवीकसिणं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
१८८. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये रूपूपपत्तिया मग्गं भावेति विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति दुक्खपटिपदं दन्धाभिञ्ञं अप्पमाणं परित्तारम्मणं पथवीकसिणं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
१८९. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये रूपूपपत्तिया मग्गं भावेति विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति दुक्खपटिपदं दन्धाभिञ्ञं अप्पमाणं अप्पमाणारम्मणं पथवीकसिणं तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
१९०. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये रूपूपपत्तिया मग्गं भावेति विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति दुक्खपटिपदं खिप्पाभिञ्ञं परित्तं परित्तारम्मणं पथवीकसिणं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
१९१. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये रूपूपपत्तिया मग्गं भावेति विविच्चेव कामेहि …पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति दुक्खपटिपदं खिप्पाभिञ्ञं परित्तं अप्पमाणारम्मणं पथवीकसिणं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
१९२. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये रूपूपपत्तिया मग्गं भावेति विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति दुक्खपटिपदं खिप्पाभिञ्ञं अप्पमाणं परित्तारम्मणं पथवीकसिणं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
१९३. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये रूपूपपत्तिया मग्गं भावेति विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति दुक्खपटिपदं खिप्पाभिञ्ञं अप्पमाणं अप्पमाणारम्मणं पथवीकसिणं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
१९४. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये रूपूपपत्तिया मग्गं भावेति विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति सुखपटिपदं दन्धाभिञ्ञं परित्तं परित्तारम्मणं पथवीकसिणं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
१९५. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये रूपूपपत्तिया मग्गं भावेति विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति सुखपटिपदं दन्धाभिञ्ञं परित्तं अप्पमाणारम्मणं पथवीकसिणं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
१९६. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये रूपूपपत्तिया मग्गं भावेति विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति सुखपटिपदं दन्धाभिञ्ञं अप्पमाणं परित्तारम्मणं पथवीकसिणं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
१९७. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये रूपूपपत्तिया मग्गं भावेति विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति सुखपटिपदं दन्धाभिञ्ञं अप्पमाणं अप्पमाणारम्मणं पथवीकसिणं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
१९८. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये रूपूपपत्तिया मग्गं भावेति विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति सुखपटिपदं खिप्पाभिञ्ञं परित्तं परित्तारम्मणं पथवीकसिणं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
१९९. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये रूपूपपत्तिया मग्गं भावेति विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति सुखपटिपदं खिप्पाभिञ्ञं परित्तं अप्पमाणारम्मणं पथवीकसिणं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
२००. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये रूपूपपत्तिया मग्गं भावेति विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति सुखपटिपदं खिप्पाभिञ्ञं अप्पमाणं परित्तारम्मणं पथवीकसिणं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
२०१. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये रूपूपपत्तिया मग्गं भावेति विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति सुखपटिपदं खिप्पाभिञ्ञं अप्पमाणं अप्पमाणारम्मणं पथवीकसिणं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
२०२. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये रूपूपपत्तिया मग्गं भावेति वितक्कविचारानं वूपसमा…पे॰… दुतियं झानं…पे॰… ततियं झानं…पे॰… चतुत्थं झानं…पे॰… पठमं झानं…पे॰… पञ्चमं झानं उपसम्पज्ज विहरति दुक्खपटिपदं दन्धाभिञ्ञं परित्तं परित्तारम्मणं पथवीकसिणं…पे॰… दुक्खपटिपदं दन्धाभिञ्ञं परित्तं अप्पमाणारम्मणं पथवीकसिणं…पे॰… दुक्खपटिपदं दन्धाभिञ्ञं अप्पमाणं परित्तारम्मणं पथवीकसिणं…पे॰… दुक्खपटिपदं दन्धाभिञ्ञं अप्पमाणं अप्पमाणारम्मणं पथवीकसिणं…पे॰… दुक्खपटिपदं खिप्पाभिञ्ञं परित्तं परित्तारम्मणं पथवीकसिणं…पे॰… दुक्खपटिपदं खिप्पाभिञ्ञं परित्तं अप्पमाणारम्मणं पथवीकसिणं…पे॰… दुक्खपटिपदं खिप्पाभिञ्ञं अप्पमाणं परित्तारम्मणं पथवीकसिणं…पे॰… दुक्खपटिपदं खिप्पाभिञ्ञं अप्पमाणं अप्पमाणारम्मणं पथवीकसिणं…पे॰… सुखपटिपदं दन्धाभिञ्ञं परित्तं परित्तारम्मणं पथवीकसिणं…पे॰… सुखपटिपदं दन्धाभिञ्ञं परित्तं अप्पमाणारम्मणं पथवीकसिणं…पे॰… सुखपटिपदं दन्धाभिञ्ञं अप्पमाणं परित्तारम्मणं पथवीकसिणं…पे॰… सुखपटिपदं दन्धाभिञ्ञं अप्पमाणं अप्पमाणारम्मणं पथवीकसिणं…पे॰… सुखपटिपदं खिप्पाभिञ्ञं परित्तं परित्तारम्मणं पथवीकसिणं…पे॰… सुखपटिपदं खिप्पाभिञ्ञं परित्तं अप्पमाणारम्मणं पथवीकसिणं…पे॰… सुखपटिपदं खिप्पाभिञ्ञं अप्पमाणं परित्तारम्मणं पथवीकसिणं…पे॰… सुखपटिपदं खिप्पाभिञ्ञं अप्पमाणं अप्पमाणारम्मणं पथवीकसिणं – तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
सोळसक्खत्तुकं।
अट्ठकसिणं सोळसक्खत्तुकं
२०३. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये रूपूपपत्तिया मग्गं भावेति विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति आपोकसिणं…पे॰… तेजोकसिणं…पे॰… वायोकसिणं…पे॰… नीलकसिणं…पे॰… पीतकसिणं…पे॰… लोहितकसिणं…पे॰… ओदातकसिणं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
अट्ठकसिणं सोळसक्खत्तुकं।
अभिभायतनानि परित्तानि
२०४. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये रूपूपपत्तिया मग्गं भावेति अज्झत्तं अरूपसञ्ञी बहिद्धा रूपानि पस्सति परित्तानि तानि अभिभुय्य जानामि पस्सामीति विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
२०५. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये रूपूपपत्तिया मग्गं भावेति अज्झत्तं अरूपसञ्ञी बहिद्धा रूपानि पस्सति परित्तानि, तानि अभिभुय्य जानामि पस्सामीति वितक्कविचारानं वूपसमा…पे॰… दुतियं झानं …पे॰… ततियं झानं…पे॰… चतुत्थं झानं…पे॰… पठमं झानं…पे॰… पञ्चमं झानं उपसम्पज्ज विहरति, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
चतस्सो पटिपदा
२०६. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये रूपूपपत्तिया मग्गं भावेति अज्झत्तं अरूपसञ्ञी बहिद्धा रूपानि पस्सति परित्तानि, तानि अभिभुय्य जानामि पस्सामीति विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति दुक्खपटिपदं दन्धाभिञ्ञं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
२०७. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये रूपूपपत्तिया मग्गं भावेति अज्झत्तं अरूपसञ्ञी बहिद्धा रूपानि पस्सति परित्तानि, तानि अभिभुय्य जानामि पस्सामीति विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति दुक्खपटिपदं खिप्पाभिञ्ञं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
२०८. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये रूपूपपत्तिया मग्गं भावेति अज्झत्तं अरूपसञ्ञी बहिद्धा रूपानि पस्सति परित्तानि, तानि अभिभुय्य जानामि पस्सामीति विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति सुखपटिपदं दन्धाभिञ्ञं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
२०९. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये रूपूपपत्तिया मग्गं भावेति अज्झत्तं अरूपसञ्ञी बहिद्धा रूपानि पस्सति परित्तानि, तानि अभिभुय्य जानामि पस्सामीति विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति सुखपटिपदं खिप्पाभिञ्ञं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
२१०. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये रूपूपपत्तिया मग्गं भावेति अज्झत्तं अरूपसञ्ञी बहिद्धा रूपानि पस्सति परित्तानि, तानि अभिभुय्य जानामि पस्सामीति वितक्कविचारानं वूपसमा…पे॰… दुतियं झानं…पे॰… ततियं झानं…पे॰… चतुत्थं झानं…पे॰… पठमं झानं…पे॰… पञ्चमं झानं उपसम्पज्ज विहरति दुक्खपटिपदं दन्धाभिञ्ञं…पे॰… दुक्खपटिपदं खिप्पाभिञ्ञं …पे॰… सुखपटिपदं दन्धाभिञ्ञं…पे॰… सुखपटिपदं खिप्पाभिञ्ञं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
चतस्सो पटिपदा।
द्वे आरम्मणानि
२११. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये रूपूपपत्तिया मग्गं भावेति अज्झत्तं अरूपसञ्ञी बहिद्धा रूपानि पस्सति परित्तानि, तानि अभिभुय्य जानामि पस्सामीति विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति परित्तं परित्तारम्मणं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
२१२. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये रूपूपपत्तिया मग्गं भावेति अज्झत्तं अरूपसञ्ञी बहिद्धा रूपानि पस्सति परित्तानि, तानि अभिभुय्य जानामि पस्सामीति विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति अप्पमाणं परित्तारम्मणं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
२१३. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये रूपूपपत्तिया मग्गं भावेति अज्झत्तं अरूपसञ्ञी बहिद्धा रूपानि पस्सति परित्तानि, तानि अभिभुय्य जानामि पस्सामीति वितक्कविचारानं वूपसमा…पे॰… दुतियं झानं…पे॰… ततियं झानं…पे॰… चतुत्थं झानं…पे॰… पठमं झानं…पे॰… पञ्चमं झानं उपसम्पज्ज विहरति परित्तं परित्तारम्मणं…पे॰… अप्पमाणं परित्तारम्मणं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
द्वे आरम्मणानि।
अट्ठक्खत्तुकं
२१४. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये रूपूपपत्तिया मग्गं भावेति अज्झत्तं अरूपसञ्ञी बहिद्धा रूपानि पस्सति परित्तानि, तानि अभिभुय्य जानामि पस्सामीति विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति दुक्खपटिपदं दन्धाभिञ्ञं परित्तं परित्तारम्मणं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
२१५. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये रूपूपपत्तिया मग्गं भावेति अज्झत्तं अरूपसञ्ञी बहिद्धा रूपानि पस्सति परित्तानि, तानि अभिभुय्य जानामि पस्सामीति विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति दुक्खपटिपदं दन्धाभिञ्ञं अप्पमाणं परित्तारम्मणं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
२१६. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये रूपूपपत्तिया मग्गं भावेति अज्झत्तं अरूपसञ्ञी बहिद्धा रूपानि पस्सति परित्तानि, तानि अभिभुय्य जानामि पस्सामीति विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति दुक्खपटिपदं खिप्पाभिञ्ञं परित्तं परित्तारम्मणं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
२१७. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये रूपूपपत्तिया मग्गं भावेति अज्झत्तं अरूपसञ्ञी बहिद्धा रूपानि पस्सति परित्तानि, तानि अभिभुय्य जानामि पस्सामीति विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति दुक्खपटिपदं खिप्पाभिञ्ञं अप्पमाणं परित्तारम्मणं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
२१८. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये रूपूपपत्तिया मग्गं भावेति अज्झत्तं अरूपसञ्ञी बहिद्धा रूपानि पस्सति परित्तानि, तानि अभिभुय्य जानामि पस्सामीति विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति सुखपटिपदं दन्धाभिञ्ञं परित्तं परित्तारम्मणं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
२१९. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये रूपूपपत्तिया मग्गं भावेति अज्झत्तं अरूपसञ्ञी बहिद्धा रूपानि पस्सति परित्तानि, तानि अभिभुय्य जानामि पस्सामीति विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति सुखपटिपदं दन्धाभिञ्ञं अप्पमाणं परित्तारम्मणं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
२२०. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये रूपूपपत्तिया मग्गं भावेति अज्झत्तं अरूपसञ्ञी बहिद्धा रूपानि पस्सति परित्तानि, तानि अभिभुय्य जानामि पस्सामीति विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति सुखपटिपदं खिप्पाभिञ्ञं परित्तं परित्तारम्मणं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
२२१. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये रूपूपपत्तिया मग्गं भावेति अज्झत्तं अरूपसञ्ञी बहिद्धा रूपानि पस्सति परित्तानि, तानि अभिभुय्य जानामि पस्सामीति विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति सुखपटिपदं खिप्पाभिञ्ञं अप्पमाणं परित्तारम्मणं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
२२२. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये रूपूपपत्तिया मग्गं भावेति अज्झत्तं अरूपसञ्ञी बहिद्धा रूपानि पस्सति परित्तानि, तानि अभिभुय्य जानामि पस्सामीति वितक्कविचारानं वूपसमा…पे॰… दुतियं झानं…पे॰… ततियं झानं…पे॰… चतुत्थं झानं…पे॰… पठमं झानं…पे॰… पञ्चमं झानं उपसम्पज्ज विहरति दुक्खपटिपदं दन्धाभिञ्ञं परित्तं परित्तारम्मणं…पे॰… दुक्खपटिपदं दन्धाभिञ्ञं अप्पमाणं परित्तारम्मणं…पे॰… दुक्खपटिपदं खिप्पाभिञ्ञं परित्तं परित्तारम्मणं…पे॰… दुक्खपटिपदं खिप्पाभिञ्ञं अप्पमाणं परित्तारम्मणं…पे॰… सुखपटिपदं दन्धाभिञ्ञं परित्तं परित्तारम्मणं…पे॰… सुखपटिपदं दन्धाभिञ्ञं अप्पमाणं परित्तारम्मणं…पे॰… सुखपटिपदं खिप्पाभिञ्ञं परित्तं परित्तारम्मणं…पे॰… सुखपटिपदं खिप्पाभिञ्ञं अप्पमाणं परित्तारम्मणं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
अट्ठक्खत्तुकं।
इदम्पि अट्ठक्खत्तुकं
२२३. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये रूपूपपत्तिया मग्गं भावेति अज्झत्तं अरूपसञ्ञी बहिद्धा रूपानि पस्सति परित्तानि सुवण्णदुब्बण्णानि, तानि अभिभुय्य जानामि पस्सामीति विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
२२४. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये रूपूपपत्तिया मग्गं भावेति अज्झत्तं अरूपसञ्ञी बहिद्धा रूपानि पस्सति परित्तानि सुवण्णदुब्बण्णानि , तानि अभिभुय्य जानामि पस्सामीति वितक्कविचारानं वूपसमा…पे॰… दुतियं झानं…पे॰… ततियं झानं…पे॰… चतुत्थं झानं…पे॰… पठमं झानं…पे॰… पञ्चमं झानं उपसम्पज्ज विहरति, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
इदम्पि अट्ठक्खत्तुकं।
अप्पमाणानि
२२५. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये रूपूपपत्तिया मग्गं भावेति अज्झत्तं अरूपसञ्ञी बहिद्धा रूपानि पस्सति अप्पमाणानि, तानि अभिभुय्य जानामि पस्सामीति विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
२२६. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये रूपूपपत्तिया मग्गं भावेति अज्झत्तं अरूपसञ्ञी बहिद्धा रूपानि पस्सति अप्पमाणानि, तानि अभिभुय्य जानामि पस्सामीति वितक्कविचारानं वूपसमा…पे॰… दुतियं झानं…पे॰… ततियं झानं…पे॰… चतुत्थं झानं…पे॰… पठमं झानं…पे॰… पञ्चमं झानं उपसम्पज्ज विहरति, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
चतस्सो पटिपदा
२२७. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये रूपूपपत्तिया मग्गं भावेति अज्झत्तं अरूपसञ्ञी बहिद्धा रूपानि पस्सति अप्पमाणानि, तानि अभिभुय्य जानामि पस्सामीति विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति दुक्खपटिपदं दन्धाभिञ्ञं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
२२८. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये रूपूपपत्तिया मग्गं भावेति अज्झत्तं अरूपसञ्ञी बहिद्धा रूपानि पस्सति अप्पमाणानि, तानि अभिभुय्य जानामि पस्सामीति विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति दुक्खपटिपदं खिप्पाभिञ्ञं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
२२९. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये रूपूपपत्तिया मग्गं भावेति अज्झत्तं अरूपसञ्ञी बहिद्धा रूपानि पस्सति अप्पमाणानि, तानि अभिभुय्य जानामि पस्सामीति विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति सुखपटिपदं दन्धाभिञ्ञं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
२३०. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये रूपूपपत्तिया मग्गं भावेति अज्झत्तं अरूपसञ्ञी बहिद्धा रूपानि पस्सति अप्पमाणानि, तानि अभिभुय्य जानामि पस्सामीति विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति सुखपटिपदं खिप्पाभिञ्ञं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
२३१. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये रूपूपपत्तिया मग्गं भावेति अज्झत्तं अरूपसञ्ञी बहिद्धा रूपानि पस्सति अप्पमाणानि, तानि अभिभुय्य जानामि पस्सामीति वितक्कविचारानं वूपसमा…पे॰… दुतियं झानं…पे॰… ततियं झानं…पे॰… चतुत्थं झानं…पे॰… पठमं झानं…पे॰… पञ्चमं झानं उपसम्पज्ज विहरति दुक्खपटिपदं दन्धाभिञ्ञं…पे॰… दुक्खपटिपदं खिप्पाभिञ्ञं…पे॰… सुखपटिपदं दन्धाभिञ्ञं…पे॰… सुखपटिपदं खिप्पाभिञ्ञं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
चतस्सो पटिपदा।
द्वे आरम्मणानि
२३२. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये रूपूपपत्तिया मग्गं भावेति अज्झत्तं अरूपसञ्ञी बहिद्धा रूपानि पस्सति अप्पमाणानि, तानि अभिभुय्य जानामि पस्सामीति विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति परित्तं अप्पमाणारम्मणं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
२३३. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये रूपूपपत्तिया मग्गं भावेति अज्झत्तं अरूपसञ्ञी बहिद्धा रूपानि पस्सति अप्पमाणानि, तानि अभिभुय्य जानामि पस्सामीति विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति अप्पमाणं अप्पमाणारम्मणं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
२३४. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये रूपूपपत्तिया मग्गं भावेति अज्झत्तं अरूपसञ्ञी बहिद्धा रूपानि पस्सति अप्पमाणानि, तानि अभिभुय्य जानामि पस्सामीति वितक्कविचारानं वूपसमा…पे॰… दुतियं झानं…पे॰… ततियं झानं…पे॰… चतुत्थं झानं…पे॰… पठमं झानं…पे॰… पञ्चमं झानं उपसम्पज्ज विहरति परित्तं अप्पमाणारम्मणं…पे॰… अप्पमाणं अप्पमाणारम्मणं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
द्वे आरम्मणानि।
अपरम्पि अट्ठक्खत्तुकं
२३५. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये रूपूपपत्तिया मग्गं भावेति अज्झत्तं अरूपसञ्ञी बहिद्धा रूपानि पस्सति अप्पमाणानि, तानि अभिभुय्य जानामि पस्सामीति विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति दुक्खपटिपदं दन्धाभिञ्ञं परित्तं अप्पमाणारम्मणं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
२३६. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये रूपूपपत्तिया मग्गं भावेति अज्झत्तं अरूपसञ्ञी बहिद्धा रूपानि पस्सति अप्पमाणानि, तानि अभिभुय्य जानामि पस्सामीति विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति दुक्खपटिपदं दन्धाभिञ्ञं अप्पमाणं अप्पमाणारम्मणं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
२३७. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये रूपूपपत्तिया मग्गं भावेति अज्झत्तं अरूपसञ्ञी बहिद्धा रूपानि पस्सति अप्पमाणानि, तानि अभिभुय्य जानामि पस्सामीति विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति दुक्खपटिपदं खिप्पाभिञ्ञं परित्तं अप्पमाणारम्मणं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
२३८. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये रूपूपपत्तिया मग्गं भावेति अज्झत्तं अरूपसञ्ञी बहिद्धा रूपानि पस्सति अप्पमाणानि, तानि अभिभुय्य जानामि पस्सामीति विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति दुक्खपटिपदं खिप्पाभिञ्ञं अप्पमाणं अप्पमाणारम्मणं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
२३९. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये रूपूपपत्तिया मग्गं भावेति अज्झत्तं अरूपसञ्ञी बहिद्धा रूपानि पस्सति अप्पमाणानि, तानि अभिभुय्य जानामि पस्सामीति विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति सुखपटिपदं दन्धाभिञ्ञं परित्तं अप्पमाणारम्मणं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
२४०. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये रूपूपपत्तिया मग्गं भावेति अज्झत्तं अरूपसञ्ञी बहिद्धा रूपानि पस्सति अप्पमाणानि, तानि अभिभुय्य जानामि पस्सामीति विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति सुखपटिपदं दन्धाभिञ्ञं अप्पमाणं अप्पमाणारम्मणं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
२४१. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये रूपूपपत्तिया मग्गं भावेति अज्झत्तं अरूपसञ्ञी बहिद्धा रूपानि पस्सति अप्पमाणानि, तानि अभिभुय्य जानामि पस्सामीति विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति सुखपटिपदं खिप्पाभिञ्ञं परित्तं अप्पमाणारम्मणं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
२४२. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये रूपूपपत्तिया मग्गं भावेति अज्झत्तं अरूपसञ्ञी बहिद्धा रूपानि पस्सति अप्पमाणानि, तानि अभिभुय्य जानामि पस्सामीति विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति सुखपटिपदं खिप्पाभिञ्ञं अप्पमाणं अप्पमाणारम्मणं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
२४३. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये रूपूपपत्तिया मग्गं भावेति अज्झत्तं अरूपसञ्ञी बहिद्धा रूपानि पस्सति अप्पमाणानि, तानि अभिभुय्य जानामि पस्सामीति वितक्कविचारानं वूपसमा…पे॰… दुतियं झानं…पे॰… ततियं झानं…पे॰… चतुत्थं झानं…पे॰… पठमं झानं…पे॰… पञ्चमं झानं उपसम्पज्ज विहरति दुक्खपटिपदं दन्धाभिञ्ञं परित्तं अप्पमाणारम्मणं…पे॰… दुक्खपटिपदं दन्धाभिञ्ञं अप्पमाणं अप्पमाणारम्मणं…पे॰… दुक्खपटिपदं खिप्पाभिञ्ञं परित्तं अप्पमाणारम्मणं…पे॰… दुक्खपटिपदं खिप्पाभिञ्ञं अप्पमाणं अप्पमाणारम्मणं…पे॰… सुखपटिपदं दन्धाभिञ्ञं परित्तं अप्पमाणारम्मणं…पे॰… सुखपटिपदं दन्धाभिञ्ञं अप्पमाणं अप्पमाणारम्मणं…पे॰… सुखपटिपदं खिप्पाभिञ्ञं परित्तं अप्पमाणारम्मणं…पे॰… सुखपटिपदं खिप्पाभिञ्ञं अप्पमाणं अप्पमाणारम्मणं , तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
अपरम्पि अट्ठक्खत्तुकं।
इदम्पि अट्ठक्खत्तुकं
२४४. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये रूपूपपत्तिया मग्गं भावेति अज्झत्तं अरूपसञ्ञी बहिद्धा रूपानि पस्सति अप्पमाणानि सुवण्णदुब्बण्णानि, तानि अभिभुय्य जानामि पस्सामीति विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
२४५. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये रूपूपपत्तिया मग्गं भावेति अज्झत्तं अरूपसञ्ञी बहिद्धा रूपानि पस्सति अप्पमाणानि सुवण्णदुब्बण्णानि, तानि अभिभुय्य जानामि पस्सामीति वितक्कविचारानं वूपसमा…पे॰… दुतियं झानं…पे॰… ततियं झानं…पे॰… चतुत्थं झानं…पे॰… पठमं झानं…पे॰… पञ्चमं झानं उपसम्पज्ज विहरति, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
इदम्पि अट्ठक्खत्तुकं।
२४६. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये रूपूपपत्तिया मग्गं भावेति अज्झत्तं अरूपसञ्ञी बहिद्धा रूपानि पस्सति नीलानि नीलवण्णानि नीलनिदस्सनानि नीलनिभासानि, तानि अभिभुय्य जानामि पस्सामीति विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति , तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
२४७. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये रूपूपपत्तिया मग्गं भावेति अज्झत्तं अरूपसञ्ञी बहिद्धा रूपानि पस्सति पीतानि पीतवण्णानि पीतनिदस्सनानि पीतनिभासानि…पे॰… लोहितकानि लोहितकवण्णानि लोहितकनिदस्सनानि लोहितकनिभासानि…पे॰… ओदातानि ओदातवण्णानि ओदातनिदस्सनानि ओदातनिभासानि, तानि अभिभुय्य जानामि पस्सामीति विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
इमानिपि अभिभायतनानि सोळसक्खत्तुकानि।
तीणि विमोक्खानि सोळसक्खत्तुकानि
२४८. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये रूपूपपत्तिया मग्गं भावेति रूपी रूपानि पस्सति विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
२४९. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये रूपूपपत्तिया मग्गं भावेति अज्झत्तं अरूपसञ्ञी बहिद्धा रूपानि पस्सति विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
२५०. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये रूपूपपत्तिया मग्गं भावेति सुभन्ति विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
इमानिपि तीणि विमोक्खानि सोळसक्खत्तुकानि।
चत्तारि ब्रह्मविहारझानानि सोळसक्खत्तुकानि
२५१. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये रूपूपपत्तिया मग्गं भावेति विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति मेत्तासहगतं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
२५२. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये रूपूपपत्तिया मग्गं भावेति वितक्कविचारानं वूपसमा…पे॰… दुतियं झानं उपसम्पज्ज विहरति मेत्तासहगतं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
२५३. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये रूपूपपत्तिया मग्गं भावेति पीतिया च विरागा…पे॰… ततियं झानं उपसम्पज्ज विहरति मेत्तासहगतं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
२५४. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये रूपूपपत्तिया मग्गं भावेति विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति मेत्तासहगतं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
२५५. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये रूपूपपत्तिया मग्गं भावेति अवितक्कं विचारमत्तं समाधिजं पीतिसुखं दुतियं झानं उपसम्पज्ज विहरति मेत्तासहगतं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
२५६. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये रूपूपपत्तिया मग्गं भावेति वितक्कविचारानं वूपसमा…पे॰… ततियं झानं उपसम्पज्ज विहरति मेत्तासहगतं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
२५७. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये रूपूपपत्तिया मग्गं भावेति पीतिया च विरागा…पे॰… चतुत्थं झानं उपसम्पज्ज विहरति मेत्तासहगतं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
२५८. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये रूपूपपत्तिया मग्गं भावेति विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति करुणासहगतं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
२५९. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये रूपूपपत्तिया मग्गं भावेति वितक्कविचारानं वूपसमा…पे॰… दुतियं झानं…पे॰… ततियं झानं…पे॰… पठमं झानं…पे॰… चतुत्थं झानं उपसम्पज्ज विहरति करुणासहगतं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
२६०. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये रूपूपपत्तिया मग्गं भावेति विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति मुदितासहगतं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
२६१. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये रूपूपपत्तिया मग्गं भावेति वितक्कविचारानं वूपसमा…पे॰… दुतियं झानं…पे॰… ततियं झानं…पे॰… पठमं झानं…पे॰… चतुत्थं झानं उपसम्पज्ज विहरति मुदितासहगतं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
२६२. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये रूपूपपत्तिया मग्गं भावेति सुखस्स च पहाना…पे॰… चतुत्थं झानं उपसम्पज्ज विहरति उपेक्खासहगतं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
चत्तारि ब्रह्मविहारझानानि [ब्रह्मविहारज्झानानि (सी॰ स्या॰)] सोळसक्खत्तुकानि।
असुभझानं सोळसक्खत्तुकं
२६३. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये रूपूपपत्तिया मग्गं भावेति विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति उद्धुमातकसञ्ञासहगतं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
२६४. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये रूपूपपत्तिया मग्गं भावेति विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति विनीलकसञ्ञासहगतं…पे॰… विपुब्बकसञ्ञासहगतं…पे॰… विच्छिद्दकसञ्ञासहगतं…पे॰… विक्खायितकसञ्ञासहगतं…पे॰… विक्खित्तकसञ्ञासहगतं…पे॰… हतविक्खित्तकसञ्ञासहगतं…पे॰… लोहितकसञ्ञासहगतं…पे॰… पुळवकसञ्ञासहगतं [पुळुवकसञ्ञासहगतं (क॰)] …पे॰… अट्ठिकसञ्ञासहगतं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
असुभझानं [असुभज्झानं (सी॰ स्या॰)] सोळसक्खत्तुकं।
रूपावचरकुसलं।
अरूपावचरकुसलं
चत्तारि अरूपझानानि [अरूपज्झानानि (सी॰ स्या॰)] सोळसक्खत्तुकानि
२६५. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये अरूपूपपत्तिया मग्गं भावेति सब्बसो रूपसञ्ञानं समतिक्कमा पटिघसञ्ञानं अत्थङ्गमा नानत्तसञ्ञानं अमनसिकारा आकासानञ्चायतनसञ्ञासहगतं सुखस्स च पहाना…पे॰… चतुत्थं झानं उपसम्पज्ज विहरति उपेक्खासहगतं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
२६६. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये अरूपूपपत्तिया मग्गं भावेति सब्बसो आकासानञ्चायतनं समतिक्कम्म विञ्ञाणञ्चायतनसञ्ञासहगतं सुखस्स च पहाना…पे॰… चतुत्थं झानं उपसम्पज्ज विहरति उपेक्खासहगतं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
२६७. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये अरूपूपपत्तिया मग्गं भावेति सब्बसो विञ्ञाणञ्चायतनं समतिक्कम्म आकिञ्चञ्ञायतनसञ्ञासहगतं सुखस्स च पहाना…पे॰… चतुत्थं झानं उपसम्पज्ज विहरति उपेक्खासहगतं , तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
२६८. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये अरूपूपपत्तिया मग्गं भावेति सब्बसो आकिञ्चञ्ञायतनं समतिक्कम्म नेवसञ्ञानासञ्ञायतनसञ्ञासहगतं सुखस्स च पहाना…पे॰… चतुत्थं झानं उपसम्पज्ज विहरति उपेक्खासहगतं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
चत्तारि अरूपझानानि सोळसक्खत्तुकानि।
अरूपावचरकुसलं।
तेभूमककुसलं
कामावचरकुसलं
२६९. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये कामावचरं कुसलं चित्तं उप्पन्नं होति सोमनस्ससहगतं ञाणसम्पयुत्तं हीनं…पे॰… मज्झिमं…पे॰… पणीतं…पे॰… छन्दाधिपतेय्यं…पे॰… वीरियाधिपतेय्यं…पे॰… चित्ताधिपतेय्यं…पे॰… वीमंसाधिपतेय्यं…पे॰… छन्दाधिपतेय्यं हीनं…पे॰… मज्झिमं…पे॰… पणीतं…पे॰… वीरियाधिपतेय्यं हीनं…पे॰… मज्झिमं…पे॰… पणीतं…पे॰… चित्ताधिपतेय्यं हीनं…पे॰… मज्झिमं…पे॰… पणीतं…पे॰… वीमंसाधिपतेय्यं हीनं…पे॰… मज्झिमं…पे॰… पणीतं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
२७०. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये कामावचरं कुसलं चित्तं उप्पन्नं होति सोमनस्ससहगतं ञाणसम्पयुत्तं ससङ्खारेन…पे॰… सोमनस्ससहगतं ञाणविप्पयुत्तं…पे॰… सोमनस्ससहगतं ञाणविप्पयुत्तं ससङ्खारेन…पे॰… उपेक्खासहगतं ञाणसम्पयुत्तं…पे॰… उपेक्खासहगतं ञाणसम्पयुत्तं ससङ्खारेन…पे॰… उपेक्खासहगतं ञाणविप्पयुत्तं…पे॰… उपेक्खासहगतं ञाणविप्पयुत्तं ससङ्खारेन हीनं…पे॰… मज्झिमं…पे॰… पणीतं…पे॰… छन्दाधिपतेय्यं…पे॰… वीरियाधिपतेय्यं…पे॰… चित्ताधिपतेय्यं…पे॰… छन्दाधिपतेय्यं हीनं…पे॰… मज्झिमं…पे॰… पणीतं…पे॰… वीरियाधिपतेय्यं हीनं…पे॰… मज्झिमं…पे॰… पणीतं…पे॰… चित्ताधिपतेय्यं हीनं…पे॰… मज्झिमं…पे॰… पणीतं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
कामावचरकुसलं।
रूपावचरकुसलं
२७१. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये रूपूपपत्तिया मग्गं भावेति विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति पथवीकसिणं हीनं…पे॰… मज्झिमं…पे॰… पणीतं…पे॰… छन्दाधिपतेय्यं…पे॰… वीरियाधिपतेय्यं…पे॰… चित्ताधिपतेय्यं…पे॰… वीमंसाधिपतेय्यं…पे॰… छन्दाधिपतेय्यं हीनं…पे॰… मज्झिमं…पे॰… पणीतं…पे॰… वीरियाधिपतेय्यं हीनं…पे॰… मज्झिमं…पे॰… पणीतं…पे॰… चित्ताधिपतेय्यं हीनं…पे॰… मज्झिमं…पे॰… पणीतं…पे॰… वीमंसाधिपतेय्यं हीनं…पे॰… मज्झिमं…पे॰… पणीतं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
२७२. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये रूपूपपत्तिया मग्गं भावेति वितक्कविचारानं वूपसमा…पे॰… दुतियं झानं…पे॰… ततियं झानं…पे॰… चतुत्थं झानं…पे॰… पठमं झानं…पे॰… पञ्चमं झानं उपसम्पज्ज विहरति पथवीकसिणं हीनं…पे॰… मज्झिमं…पे॰… पणीतं…पे॰… छन्दाधिपतेय्यं…पे॰… वीरियाधिपतेय्यं…पे॰… चित्ताधिपतेय्यं…पे॰… वीमंसाधिपतेय्यं…पे॰… छन्दाधिपतेय्यं हीनं…पे॰… मज्झिमं…पे॰… पणीतं…पे॰… वीरियाधिपतेय्यं हीनं…पे॰… मज्झिमं…पे॰… पणीतं…पे॰… चित्ताधिपतेय्यं हीनं…पे॰… मज्झिमं…पे॰… पणीतं…पे॰… वीमंसाधिपतेय्यं हीनं…पे॰… मज्झिमं…पे॰… पणीतं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
रूपावचरकुसलं।
अरूपावचरकुसलं
२७३. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये अरूपूपपत्तिया मग्गं भावेति सब्बसो रूपसञ्ञानं समतिक्कमा पटिघसञ्ञानं अत्थङ्गमा नानत्तसञ्ञानं अमनसिकारा आकासानञ्चायतनसञ्ञासहगतं सुखस्स च पहाना…पे॰… चतुत्थं झानं उपसम्पज्ज विहरति हीनं…पे॰… मज्झिमं…पे॰… पणीतं…पे॰… छन्दाधिपतेय्यं…पे॰… वीरियाधिपतेय्यं…पे॰… चित्ताधिपतेय्यं…पे॰… वीमंसाधिपतेय्यं…पे॰… छन्दाधिपतेय्यं हीनं…पे॰… मज्झिमं…पे॰… पणीतं…पे॰… वीरियाधिपतेय्यं हीनं…पे॰… मज्झिमं…पे॰… पणीतं…पे॰… चित्ताधिपतेय्यं हीनं…पे॰… मज्झिमं…पे॰… पणीतं…पे॰… वीमंसाधिपतेय्यं हीनं…पे॰… मज्झिमं…पे॰… पणीतं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
२७४. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये अरूपूपपत्तिया मग्गं भावेति सब्बसो आकासानञ्चायतनं समतिक्कम्म विञ्ञाणञ्चायतनसञ्ञासहगतं सुखस्स च पहाना…पे॰… चतुत्थं झानं उपसम्पज्ज विहरति हीनं…पे॰… मज्झिमं…पे॰… पणीतं…पे॰… छन्दाधिपतेय्यं…पे॰… वीरियाधिपतेय्यं…पे॰… चित्ताधिपतेय्यं…पे॰… वीमंसाधिपतेय्यं…पे॰… छन्दाधिपतेय्यं हीनं…पे॰… मज्झिमं…पे॰… पणीतं…पे॰… वीरियाधिपतेय्यं हीनं…पे॰… मज्झिमं…पे॰… पणीतं…पे॰… चित्ताधिपतेय्यं हीनं…पे॰… मज्झिमं…पे॰… पणीतं…पे॰… वीमंसाधिपतेय्यं हीनं…पे॰… मज्झिमं…पे॰… पणीतं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
२७५. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये अरूपूपपत्तिया मग्गं भावेति सब्बसो विञ्ञाणञ्चायतनं समतिक्कम्म आकिञ्चञ्ञायतनसञ्ञासहगतं सुखस्स च पहाना…पे॰… चतुत्थं झानं उपसम्पज्ज विहरति हीनं…पे॰… मज्झिमं…पे॰… पणीतं…पे॰… छन्दाधिपतेय्यं…पे॰… वीरियाधिपतेय्यं…पे॰… चित्ताधिपतेय्यं…पे॰… वीमंसाधिपतेय्यं…पे॰… छन्दाधिपतेय्यं हीनं…पे॰… मज्झिमं…पे॰… पणीतं…पे॰… वीरियाधिपतेय्यं हीनं…पे॰… मज्झिमं…पे॰… पणीतं…पे॰… चित्ताधिपतेय्यं हीनं…पे॰… मज्झिमं…पे॰… पणीतं…पे॰… वीमंसाधिपतेय्यं हीनं…पे॰… मज्झिमं…पे॰… पणीतं , तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
२७६. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये अरूपूपपत्तिया मग्गं भावेति सब्बसो आकिञ्चञ्ञायतनं समतिक्कम्म नेवसञ्ञानासञ्ञायतनसञ्ञासहगतं सुखस्स च पहाना…पे॰… चतुत्थं झानं उपसम्पज्ज विहरति हीनं…पे॰… मज्झिमं…पे॰… पणीतं…पे॰… छन्दाधिपतेय्यं…पे॰… वीरियाधिपतेय्यं…पे॰… चित्ताधिपतेय्यं…पे॰… वीमंसाधिपतेय्यं…पे॰… छन्दाधिपतेय्यं हीनं…पे॰… मज्झिमं…पे॰… पणीतं…पे॰… वीरियाधिपतेय्यं हीनं…पे॰… मज्झिमं…पे॰… पणीतं…पे॰… चित्ताधिपतेय्यं हीनं…पे॰… मज्झिमं…पे॰… पणीतं…पे॰… वीमंसाधिपतेय्यं हीनं…पे॰… मज्झिमं…पे॰… पणीतं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
अरूपावचरकुसलं।
लोकुत्तरकुसलं
सुद्धिकपटिपदा
२७७. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये लोकुत्तरं झानं भावेति निय्यानिकं अपचयगामिं दिट्ठिगतानं पहानाय पठमाय भूमिया पत्तिया विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति दुक्खपटिपदं दन्धाभिञ्ञं, तस्मिं समये फस्सो होति, वेदना होति, सञ्ञा होति, चेतना होति, चित्तं होति, वितक्को होति, विचारो होति, पीति होति, सुखं होति, चित्तस्सेकग्गता होति, सद्धिन्द्रियं होति, वीरियिन्द्रियं होति, सतिन्द्रियं होति, समाधिन्द्रियं होति, पञ्ञिन्द्रियं होति, मनिन्द्रियं होति, सोमनस्सिन्द्रियं होति, जीवितिन्द्रियं होति, अनञ्ञातञ्ञस्सामीतिन्द्रियं होति, सम्मादिट्ठि होति, सम्मासङ्कप्पो होति, सम्मावाचा होति, सम्माकम्मन्तो होति, सम्माआजीवो होति, सम्मावायामो होति, सम्मासति होति, सम्मासमाधि होति, सद्धाबलं होति, वीरियबलं होति, सतिबलं होति, समाधिबलं होति, पञ्ञाबलं होति, हिरिबलं होति, ओत्तप्पबलं होति, अलोभो होति, अदोसो होति, अमोहो होति, अनभिज्झा होति, अब्यापादो होति, सम्मादिट्ठि होति, हिरी होति, ओत्तप्पं होति, कायपस्सद्धि होति, चित्तपस्सद्धि होति, कायलहुता होति, चित्तलहुता होति, कायमुदुता होति, चित्तमुदुता होति, कायकम्मञ्ञता होति, चित्तकम्मञ्ञता होति, कायपागुञ्ञता होति, चित्तपागुञ्ञता होति, कायुजुकता होति, चित्तुजुकता होति, सति होति, सम्पजञ्ञं होति, समथो होति, विपस्सना होति, पग्गाहो होति, अविक्खेपो होति; ये वा पन तस्मिं समये अञ्ञेपि अत्थि पटिच्चसमुप्पन्ना अरूपिनो धम्मा – इमे धम्मा कुसला।
२७८. कतमो तस्मिं समये फस्सो होति? यो तस्मिं समये फस्सो फुसना संफुसना संफुसितत्तं – अयं तस्मिं समये फस्सो होति।
२७९. कतमा तस्मिं समये वेदना होति? यं तस्मिं समये तज्जामनोविञ्ञाणधातुसम्फस्सजं चेतसिकं सातं चेतसिकं सुखं चेतोसम्फस्सजं सातं सुखं वेदयितं चेतोसम्फस्सजा साता सुखा वेदना – अयं तस्मिं समये वेदना होति।
२८०. कतमा तस्मिं समये सञ्ञा होति? या तस्मिं समये तज्जामनोविञ्ञाणधातुसम्फस्सजा सञ्ञा सञ्जानना सञ्जानितत्तं – अयं तस्मिं समये सञ्ञा होति।
२८१. कतमा तस्मिं समये चेतना होति? या तस्मिं समये तज्जामनोविञ्ञाणधातुसम्फस्सजा चेतना सञ्चेतना चेतयितत्तं – अयं तस्मिं समये चेतना होति।
२८२. कतमं तस्मिं समये चित्तं होति? यं तस्मिं समये चित्तं मनो मानसं हदयं पण्डरं मनो मनायतनं मनिन्द्रियं विञ्ञाणं विञ्ञाणक्खन्धो तज्जामनोविञ्ञाणधातु – इदं तस्मिं समये चित्तं होति।
२८३. कतमो तस्मिं समये वितक्को होति? यो तस्मिं समये तक्को वितक्को सङ्कप्पो अप्पना ब्यप्पना चेतसो अभिनिरोपना सम्मासङ्कप्पो मग्गङ्गं मग्गपरियापन्नं – अयं तस्मिं समये वितक्को होति।
२८४. कतमो तस्मिं समये विचारो होति? यो तस्मिं समये चारो विचारो अनुविचारो उपविचारो चित्तस्स अनुसन्धानता अनुपेक्खनता – अयं तस्मिं समये विचारो होति।
२८५. कतमा तस्मिं समये पीति होति? या तस्मिं समये पीति पामोज्जं आमोदना पमोदना हासो पहासो वित्ति ओदग्यं अत्तमनता चित्तस्स पीतिसम्बोज्झङ्गो – अयं तस्मिं समये पीति होति।
२८६. कतमं तस्मिं समये सुखं होति? यं तस्मिं समये चेतसिकं सातं चेतसिकं सुखं चेतोसम्फस्सजं सातं सुखं वेदयितं चेतोसम्फस्सजा साता सुखा वेदना – इदं तस्मिं समये सुखं होति।
२८७. कतमा तस्मिं समये चित्तस्सेकग्गता होति? या तस्मिं समये चित्तस्स ठिति सण्ठिति अवट्ठिति अविसाहारो अविक्खेपो अविसाहटमानसता समथो समाधिन्द्रियं समाधिबलं सम्मासमाधि समाधिसम्बोज्झङ्गो मग्गङ्गं मग्गपरियापन्नं – अयं तस्मिं समये चित्तस्सेकग्गता होति।
२८८. कतमं तस्मिं समये सद्धिन्द्रियं होति? या तस्मिं समये सद्धा सद्दहना ओकप्पना अभिप्पसादो सद्धा सद्धिन्द्रियं सद्धाबलं – इदं तस्मिं समये सद्धिन्द्रियं होति।
२८९. कतमं तस्मिं समये वीरियिन्द्रियं होति? यो तस्मिं समये चेतसिको वीरियारम्भो निक्कमो परक्कमो उय्यामो वायामो उस्साहो उस्सोळ्ही थामो धिति असिथिलपरक्कमता अनिक्खित्तछन्दता अनिक्खित्तधुरता धुरसम्पग्गाहो वीरियं वीरियिन्द्रियं वीरियबलं सम्मावायामो वीरियसम्बोज्झङ्गो मग्गङ्गं मग्गपरियापन्नं – इदं तस्मिं समये वीरियिन्द्रियं होति।
२९०. कतमं तस्मिं समये सतिन्द्रियं होति? या तस्मिं समये सति अनुस्सति पटिस्सति सति सरणता धारणता अपिलापनता असम्मुस्सनता सति सतिन्द्रियं सतिबलं सम्मासति सतिसम्बोज्झङ्गो मग्गङ्गं मग्गपरियापन्नं – इदं तस्मिं समये सतिन्द्रियं होति।
२९१. कतमं तस्मिं समये समाधिन्द्रियं होति? या तस्मिं समये चित्तस्स ठिति सण्ठिति अवट्ठिति अविसाहारो अविक्खेपो अविसाहटमानसता समथो समाधिन्द्रियं समाधिबलं सम्मासमाधि समाधिसम्बोज्झङ्गो मग्गङ्गं मग्गपरियापन्नं – इदं तस्मिं समये समाधिन्द्रियं होति।
२९२. कतमं तस्मिं समये पञ्ञिन्द्रियं होति? या तस्मिं समये पञ्ञा पजानना विचयो पविचयो धम्मविचयो सल्लक्खणा उपलक्खणा पच्चुपलक्खणा पण्डिच्चं कोसल्लं नेपुञ्ञं वेभब्या चिन्ता उपपरिक्खा भूरी मेधा परिणायिका विपस्सना सम्पजञ्ञं पतोदो पञ्ञा पञ्ञिन्द्रियं पञ्ञाबलं पञ्ञासत्थं पञ्ञापासादो पञ्ञाआलोको पञ्ञाओभासो पञ्ञापज्जोतो पञ्ञारतनं अमोहो धम्मविचयो सम्मादिट्ठि धम्मविचयसम्बोज्झङ्गो मग्गङ्गं मग्गपरियापन्नं – इदं तस्मिं समये पञ्ञिन्द्रियं होति।
२९३. कतमं तस्मिं समये मनिन्द्रियं होति? यं तस्मिं समये चित्तं मनो मानसं हदयं पण्डरं मनो मनायतनं मनिन्द्रियं विञ्ञाणं विञ्ञाणक्खन्धो तज्जामनोविञ्ञाणधातु – इदं तस्मिं समये मनिन्द्रियं होति।
२९४. कतमं तस्मिं समये सोमनस्सिन्द्रियं होति? यं तस्मिं समये चेतसिकं सातं चेतसिकं सुखं चेतोसम्फस्सजं सातं सुखं वेदयितं चेतोसम्फस्सजा साता सुखा वेदना – इदं तस्मिं समये सोमनस्सिन्द्रियं होति।
२९५. कतमं तस्मिं समये जीवितिन्द्रियं होति? यो तेसं अरूपीनं धम्मानं आयु ठिति यपना यापना इरियना वत्तना पालना जीवितं जीवितिन्द्रियं – इदं तस्मिं समये जीवितिन्द्रियं होति।
२९६. कतमं तस्मिं समये अनञ्ञातञ्ञस्सामीतिन्द्रियं होति? या तेसं धम्मानं अनञ्ञातानं अदिट्ठानं अप्पत्तानं अविदितानं असच्छिकतानं सच्छिकिरियाय पञ्ञा पजानना विचयो पविचयो धम्मविचयो सल्लक्खणा उपलक्खणा पच्चुपलक्खणा पण्डिच्चं कोसल्लं नेपुञ्ञं वेभब्या चिन्ता उपपरिक्खा भूरी मेधा परिणायिका विपस्सना सम्पजञ्ञं पतोदो पञ्ञा पञ्ञिन्द्रियं पञ्ञाबलं पञ्ञासत्थं पञ्ञापासादो पञ्ञाआलोको पञ्ञाओभासो पञ्ञापज्जोतो पञ्ञारतनं अमोहो धम्मविचयो सम्मादिट्ठि धम्मविचयसम्बोज्झङ्गो मग्गङ्गं मग्गपरियापन्नं – इदं तस्मिं समये अनञ्ञातञ्ञस्सामीतिन्द्रियं होति।
२९७. कतमा तस्मिं समये सम्मादिट्ठि होति? या तस्मिं समये पञ्ञा पजानना विचयो पविचयो धम्मविचयो सल्लक्खणा उपलक्खणा पच्चुपलक्खणा पण्डिच्चं कोसल्लं नेपुञ्ञं वेभब्या चिन्ता उपपरिक्खा भूरी मेधा परिणायिका विपस्सना सम्पजञ्ञं पतोदो पञ्ञा पञ्ञिन्द्रियं पञ्ञाबलं पञ्ञासत्थं पञ्ञापासादो पञ्ञाआलोको पञ्ञाओभासो पञ्ञापज्जोतो पञ्ञारतनं अमोहो धम्मविचयो सम्मादिट्ठि धम्मविचयसम्बोज्झङ्गो मग्गङ्गं मग्गपरियापन्नं – अयं तस्मिं समये सम्मादिट्ठि होति।
२९८. कतमो तस्मिं समये सम्मासङ्कप्पो होति? यो तस्मिं समये तक्को वितक्को सङ्कप्पो अप्पना ब्यप्पना चेतसो अभिनिरोपना सम्मासङ्कप्पो मग्गङ्गं मग्गपरियापन्नं – अयं तस्मिं समये सम्मासङ्कप्पो होति।
२९९. कतमा तस्मिं समये सम्मावाचा होति? या तस्मिं समये चतूहि वचीदुच्चरितेहि आरति विरति पटिविरति वेरमणी अकिरिया अकरणं अनज्झापत्ति वेलाअनतिक्कमो सेतुघातो सम्मावाचा मग्गङ्गं मग्गपरियापन्नं – अयं तस्मिं समये सम्मावाचा होति।
३००. कतमो तस्मिं समये सम्माकम्मन्तो होति? या तस्मिं समये तीहि कायदुच्चरितेहि आरति विरति पटिविरति वेरमणी अकिरिया अकरणं अनज्झापत्ति वेलाअनतिक्कमो सेतुघातो सम्माकम्मन्तो मग्गङ्गं मग्गपरियापन्नं – अयं तस्मिं समये सम्माकम्मन्तो होति।
३०१. कतमो तस्मिं समये सम्माआजीवो होति? या तस्मिं समये मिच्छाआजीवा आरति विरति पटिविरति वेरमणी अकिरिया अकरणं अनज्झापत्ति वेलाअनतिक्कमो सेतुघातो सम्माआजीवो मग्गङ्गं मग्गपरियापन्नं – अयं तस्मिं समये सम्माआजीवो होति।
३०२. कतमो तस्मिं समये सम्मावायामो होति? यो तस्मिं समये चेतसिको वीरियारम्भो निक्कमो परक्कमो उय्यामो वायामो उस्साहो उस्सोळ्ही थामो धिति असिथिलपरक्कमता अनिक्खित्तछन्दता अनिक्खित्तधुरता धुरसम्पग्गाहो वीरियं वीरियिन्द्रियं वीरियबलं सम्मावायामो वीरियसम्बोज्झङ्गो मग्गङ्गं मग्गपरियापन्नं – अयं तस्मिं समये सम्मावायामो होति।
३०३. कतमा तस्मिं समये सम्मासति होति? या तस्मिं समये सति अनुस्सति पटिस्सति सति सरणता धारणता अपिलापनता असम्मुस्सनता सति सतिन्द्रियं सतिबलं सम्मासति सतिसम्बोज्झङ्गो मग्गङ्गं मग्गपरियापन्नं – अयं तस्मिं समये सम्मासति होति।
३०४. कतमो तस्मिं समये सम्मासमाधि होति? या तस्मिं समये चित्तस्स ठिति सण्ठिति अवट्ठिति अविसाहारो अविक्खेपो अविसाहटमानसता समथो समाधिन्द्रियं समाधिबलं सम्मासमाधि समाधिसम्बोज्झङ्गो मग्गङ्गं मग्गपरियापन्नं – अयं तस्मिं समये सम्मासमाधि होति।
३०५. कतमं तस्मिं समये सद्धाबलं होति? या तस्मिं समये सद्धा सद्दहना ओकप्पना अभिप्पसादो सद्धा सद्धिन्द्रियं सद्धाबलं – इदं तस्मिं समये सद्धाबलं होति।
३०६. कतमं तस्मिं समये वीरियबलं होति? यो तस्मिं समये चेतसिको वीरियारम्भो निक्कमो परक्कमो उय्यामो वायामो उस्साहो उस्सोळ्ही थामो धिति असिथिलपरक्कमता अनिक्खित्तछन्दता अनिक्खित्तधुरता धुरसम्पग्गाहो वीरियं वीरियिन्द्रियं वीरियबलं सम्मावायामो वीरियसम्बोज्झङ्गो मग्गङ्गं मग्गपरियापन्नं – इदं तस्मिं समये वीरियबलं होति।
३०७. कतमं तस्मिं समये सतिबलं होति? या तस्मिं समये सति अनुस्सति पटिस्सति सति सरणता धारणता अपिलापनता असम्मुस्सनता सति सतिन्द्रियं सतिबलं सम्मासति सतिसम्बोज्झङ्गो मग्गङ्गं मग्गपरियापन्नं – इदं तस्मिं समये सतिबलं होति।
३०८. कतमं तस्मिं समये समाधिबलं होति? या तस्मिं समये चित्तस्स ठिति सण्ठिति अवट्ठिति अविसाहारो अविक्खेपो अविसाहटमानसता समथो समाधिन्द्रियं समाधिबलं सम्मासमाधि समाधिसम्बोज्झङ्गो मग्गङ्गं मग्गपरियापन्नं – इदं तस्मिं समये समाधिबलं होति।
३०९. कतमं तस्मिं समये पञ्ञाबलं होति? या तस्मिं समये पञ्ञा पजानना विचयो पविचयो धम्मविचयो सल्लक्खणा उपलक्खणा पच्चुपलक्खणा पण्डिच्चं कोसल्लं नेपुञ्ञं वेभब्या चिन्ता उपपरिक्खा भूरी मेधा परिणायिका विपस्सना सम्पजञ्ञं पतोदो पञ्ञा पञ्ञिन्द्रियं पञ्ञाबलं पञ्ञासत्थं पञ्ञापासादो पञ्ञाआलोको पञ्ञाओभासो पञ्ञापज्जोतो पञ्ञारतनं अमोहो धम्मविचयो सम्मादिट्ठि धम्मविचयसम्बोज्झङ्गो मग्गङ्गं मग्गपरियापन्नं – इदं तस्मिं समये पञ्ञाबलं होति।
३१०. कतमं तस्मिं समये हिरिबलं होति? यं तस्मिं समये हिरीयति हिरियितब्बेन हिरीयति पापकानं अकुसलानं धम्मानं समापत्तिया – इदं तस्मिं समये हिरिबलं होति।
३११. कतमं तस्मिं समये ओत्तप्पबलं होति? यं तस्मिं समये ओत्तप्पति ओत्तप्पितब्बेन ओत्तप्पति पापकानं अकुसलानं धम्मानं समापत्तिया – इदं तस्मिं समये ओत्तप्पबलं होति।
३१२. कतमो तस्मिं समये अलोभो होति? यो तस्मिं समये अलोभो अलुब्भना अलुब्भितत्तं असारागो असारज्जना असारज्जितत्तं अनभिज्झा अलोभो कुसलमूलं – अयं तस्मिं समये अलोभो होति।
३१३. कतमो तस्मिं समये अदोसो होति? यो तस्मिं समये अदोसो अदुस्सना अदुस्सितत्तं अब्यापादो अब्यापज्जो अदोसो कुसलमूलं – अयं तस्मिं समये अदोसो होति।
३१४. कतमो तस्मिं समये अमोहो होति? या तस्मिं समये पञ्ञा पजानना विचयो पविचयो धम्मविचयो सल्लक्खणा उपलक्खणा पच्चुपलक्खणा पण्डिच्चं कोसल्लं नेपुञ्ञं वेभब्या चिन्ता उपपरिक्खा भूरी मेधा परिणायिका विपस्सना सम्पजञ्ञं पतोदो पञ्ञा पञ्ञिन्द्रियं पञ्ञाबलं पञ्ञासत्थं पञ्ञापासादो पञ्ञाआलोको पञ्ञाओभासो पञ्ञापज्जोतो पञ्ञारतनं अमोहो धम्मविचयो सम्मादिट्ठि धम्मविचयसम्बोज्झङ्गो मग्गङ्गं मग्गपरियापन्नं – अयं तस्मिं समये अमोहो होति।
३१५. कतमा तस्मिं समये अनभिज्झा होति? यो तस्मिं समये अलोभो अलुब्भना अलुब्भितत्तं असारागो असारज्जना असारज्जितत्तं अनभिज्झा अलोभो कुसलमूलं – अयं तस्मिं समये अनभिज्झा होति।
३१६. कतमो तस्मिं समये अब्यापादो होति? यो तस्मिं समये अदोसो अदुस्सना अदुस्सितत्तं अब्यापादो अब्यापज्जो अदोसो कुसलमूलं – अयं तस्मिं समये अब्यापादो होति।
३१७. कतमा तस्मिं समये सम्मादिट्ठि होति? या तस्मिं समये पञ्ञा पजानना विचयो पविचयो धम्मविचयो सल्लक्खणा उपलक्खणा पच्चुपलक्खणा पण्डिच्चं कोसल्लं नेपुञ्ञं वेभब्या चिन्ता उपपरिक्खा भूरी मेधा परिणायिका विपस्सना सम्पजञ्ञं पतोदो पञ्ञा पञ्ञिन्द्रियं पञ्ञाबलं पञ्ञासत्थं पञ्ञापासादो पञ्ञाआलोको पञ्ञाओभासो पञ्ञापज्जोतो पञ्ञारतनं अमोहो धम्मविचयो सम्मादिट्ठि धम्मविचयसम्बोज्झङ्गो मग्गङ्गं मग्गपरियापन्नं – अयं तस्मिं समये सम्मादिट्ठि होति।
३१८. कतमा तस्मिं समये हिरी होति? यं तस्मिं समये हिरीयति हिरियितब्बेन हिरीयति पापकानं अकुसलानं धम्मानं समापत्तिया – अयं तस्मिं समये हिरी होति।
३१९. कतमं तस्मिं समये ओत्तप्पं होति? यं तस्मिं समये ओत्तप्पति ओत्तप्पितब्बेन ओत्तप्पति पापकानं अकुसलानं धम्मानं समापत्तिया – इदं तस्मिं समये ओत्तप्पं होति।
३२०. कतमा तस्मिं समये कायपस्सद्धि होति? या तस्मिं समये वेदनाक्खन्धस्स सञ्ञाक्खन्धस्स सङ्खारक्खन्धस्स पस्सद्धि पटिपस्सद्धि पस्सम्भना पटिपस्सम्भना पटिपस्सम्भितत्तं पस्सद्धिसम्बोज्झङ्गो – अयं तस्मिं समये कायपस्सद्धि होति।
३२१. कतमा तस्मिं समये चित्तपस्सद्धि होति? या तस्मिं समये विञ्ञाणक्खन्धस्स पस्सद्धि पटिपस्सद्धि पस्सम्भना पटिपस्सम्भना पटिपस्सम्भितत्तं पस्सद्धिसम्बोज्झङ्गो – अयं तस्मिं समये चित्तपस्सद्धि होति।
३२२. कतमा तस्मिं समये कायलहुता होति? या तस्मिं समये वेदनाक्खन्धस्स सञ्ञाक्खन्धस्स सङ्खारक्खन्धस्स लहुता लहुपरिणामता अदन्धनता अवित्थनता – अयं तस्मिं समये कायलहुता होति।
३२३. कतमा तस्मिं समये चित्तलहुता होति? या तस्मिं समये विञ्ञाणक्खन्धस्स लहुता लहुपरिणामता अदन्धनता अवित्थनता – अयं तस्मिं समये चित्तलहुता होति।
३२४. कतमा तस्मिं समये कायमुदुता होति? या तस्मिं समये वेदनाक्खन्धस्स सञ्ञाक्खन्धस्स सङ्खारक्खन्धस्स मुदुता मद्दवता अकक्खळता अकथिनता – अयं तस्मिं समये कायमुदुता होति।
३२५. कतमा तस्मिं समये चित्तमुदुता होति? या तस्मिं समये विञ्ञाणक्खन्धस्स मुदुता मद्दवता अकक्खळता अकथिनता – अयं तस्मिं समये चित्तमुदुता होति।
३२६. कतमा तस्मिं समये कायकम्मञ्ञता होति? या तस्मिं समये वेदनाक्खन्धस्स सञ्ञाक्खन्धस्स सङ्खारक्खन्धस्स कम्मञ्ञता कम्मञ्ञत्तं कम्मञ्ञभावो – अयं तस्मिं समये कायकम्मञ्ञता होति।
३२७. कतमा तस्मिं समये चित्तकम्मञ्ञता होति? या तस्मिं समये विञ्ञाणक्खन्धस्स कम्मञ्ञता कम्मञ्ञत्तं कम्मञ्ञभावो – अयं तस्मिं समये चित्तकम्मञ्ञता होति।
३२८. कतमा तस्मिं समये कायपागुञ्ञता होति? या तस्मिं समये वेदनाक्खन्धस्स सञ्ञाक्खन्धस्स सङ्खारक्खन्धस्स पगुणता पगुणत्तं पगुणभावो – अयं तस्मिं समये कायपागुञ्ञता होति।
३२९. कतमा तस्मिं समये चित्तपागुञ्ञता होति? या तस्मिं समये विञ्ञाणक्खन्धस्स पगुणता पगुणत्तं पगुणभावो – अयं तस्मिं समये चित्तपागुञ्ञता होति।
३३०. कतमा तस्मिं समये कायुजुकता होति? या तस्मिं समये वेदनाक्खन्धस्स सञ्ञाक्खन्धस्स सङ्खारक्खन्धस्स उजुता उजुकता अजिम्हता अवङ्कता अकुटिलता – अयं तस्मिं समये कायुजुकता होति।
३३१. कतमा तस्मिं समये चित्तुजुकता होति? या तस्मिं समये विञ्ञाणक्खन्धस्स उजुता उजुकता अजिम्हता अवङ्कता अकुटिलता – अयं तस्मिं समये चित्तुजुकता होति।
३३२. कतमा तस्मिं समये सति होति? या तस्मिं समये सति अनुस्सति पटिस्सति सति सरणता धारणता अपिलापनता असम्मुस्सनता सति सतिन्द्रियं सतिबलं सम्मासति सतिसम्बोज्झङ्गो मग्गङ्गं मग्गपरियापन्नं – अयं तस्मिं समये सति होति।
३३३. कतमं तस्मिं समये सम्पजञ्ञं होति? या तस्मिं समये पञ्ञा पजानना विचयो पविचयो धम्मविचयो सल्लक्खणा उपलक्खणा पच्चुपलक्खणा पण्डिच्चं कोसल्लं नेपुञ्ञं वेभब्या चिन्ता उपपरिक्खा भूरी मेधा परिणायिका विपस्सना सम्पजञ्ञं पतोदो पञ्ञा पञ्ञिन्द्रियं पञ्ञाबलं पञ्ञासत्थं पञ्ञापासादो पञ्ञाआलोको पञ्ञाओभासो पञ्ञापज्जोतो पञ्ञारतनं अमोहो धम्मविचयो सम्मादिट्ठि धम्मविचयसम्बोज्झङ्गो मग्गङ्गं मग्गपरियापन्नं – इदं तस्मिं समये सम्पजञ्ञं होति।
३३४. कतमो तस्मिं समये समथो होति? या तस्मिं समये चित्तस्स ठिति सण्ठिति अवट्ठिति अविसाहारो अविक्खेपो अविसाहटमानसता समथो समाधिन्द्रियं समाधिबलं सम्मासमाधि समाधिसम्बोज्झङ्गो मग्गङ्गं मग्गपरियापन्नं – अयं तस्मिं समये समथो होति।
३३५. कतमा तस्मिं समये विपस्सना होति? या तस्मिं समये पञ्ञा पजानना विचयो पविचयो धम्मविचयो सल्लक्खणा उपलक्खणा पच्चुपलक्खणा पण्डिच्चं कोसल्लं नेपुञ्ञं वेभब्या चिन्ता उपपरिक्खा भूरी मेधा परिणायिका विपस्सना सम्पजञ्ञं पतोदो पञ्ञा पञ्ञिन्द्रियं पञ्ञाबलं पञ्ञासत्थं पञ्ञापासादो पञ्ञाआलोको पञ्ञाओभासो पञ्ञापज्जोतो पञ्ञारतनं अमोहो धम्मविचयो सम्मादिट्ठि धम्मविचयसम्बोज्झङ्गो मग्गङ्गं मग्गपरियापन्नं – अयं तस्मिं समये विपस्सना होति।
३३६. कतमो तस्मिं समये पग्गाहो होति? यो तस्मिं समये चेतसिको वीरियारम्भो निक्कमो परक्कमो उय्यामो वायामो उस्साहो उस्सोळ्ही थामो धिति असिथिलपरक्कमता अनिक्खित्तछन्दता अनिक्खित्तधुरता धुरसम्पग्गाहो वीरियं वीरियिन्द्रियं वीरियबलं सम्मावायामो वीरियसम्बोज्झङ्गो मग्गङ्गं मग्गपरियापन्नं – अयं तस्मिं समये पग्गाहो होति।
३३७. कतमो तस्मिं समये अविक्खेपो होति? या तस्मिं समये चित्तस्स ठिति सण्ठिति अवट्ठिति अविसाहारो अविक्खेपो अविसाहटमानसता समथो समाधिन्द्रियं समाधिबलं सम्मासमाधि समाधिसम्बोज्झङ्गो मग्गङ्गं मग्गपरियापन्नं – अयं तस्मिं समये अविक्खेपो होति; ये वा पन तस्मिं समये अञ्ञेपि अत्थि पटिच्चसमुप्पन्ना अरूपिनो धम्मा – इमे धम्मा कुसला।
तस्मिं खो पन समये चत्तारो खन्धा होन्ति, द्वायतनानि होन्ति, द्वे धातुयो होन्ति, तयो आहारा होन्ति, नविन्द्रियानि होन्ति, पञ्चङ्गिकं झानं होति, अट्ठङ्गिको मग्गो होति, सत्त बलानि होन्ति, तयो हेतू होन्ति, एको फस्सो होति, एका वेदना होति, एका सञ्ञा होति, एका चेतना होति, एकं चित्तं होति, एको वेदनाक्खन्धो होति, एको सञ्ञाक्खन्धो होति, एको सङ्खारक्खन्धो होति, एको विञ्ञाणक्खन्धो होति, एकं मनायतनं होति, एकं मनिन्द्रियं होति, एका मनोविञ्ञाणधातु होति, एकं धम्मायतनं होति, एका धम्मधातु होति; ये वा पन तस्मिं समये अञ्ञेपि अत्थि पटिच्चसमुप्पन्ना अरूपिनो धम्मा – इमे धम्मा कुसला…पे॰…।
३३८. कतमो तस्मिं समये सङ्खारक्खन्धो होति? फस्सो चेतना वितक्को विचारो पीति चित्तस्सेकग्गता सद्धिन्द्रियं वीरियिन्द्रियं सतिन्द्रियं समाधिन्द्रियं पञ्ञिन्द्रियं जीवितिन्द्रियं अनञ्ञातञ्ञस्सामीतिन्द्रियं सम्मादिट्ठि सम्मासङ्कप्पो सम्मावाचा सम्माकम्मन्तो सम्माआजीवो सम्मावायामो सम्मासति सम्मासमाधि सद्धाबलं वीरियबलं सतिबलं समाधिबलं पञ्ञाबलं हिरिबलं ओत्तप्पबलं अलोभो अदोसो अमोहो अनभिज्झा अब्यापादो सम्मादिट्ठि हिरी ओत्तप्पं कायपस्सद्धि चित्तपस्सद्धि कायलहुता चित्तलहुता कायमुदुता चित्तमुदुता कायकम्मञ्ञता चित्तकम्मञ्ञता कायपागुञ्ञता चित्तपागुञ्ञता कायुजुकता चित्तुजुकता सति सम्पजञ्ञं समथो विपस्सना पग्गाहो अविक्खेपो; ये वा पन तस्मिं समये अञ्ञेपि अत्थि पटिच्चसमुप्पन्ना अरूपिनो धम्मा ठपेत्वा वेदनाक्खन्धं ठपेत्वा सञ्ञाक्खन्धं ठपेत्वा विञ्ञाणक्खन्धं – अयं तस्मिं समये सङ्खारक्खन्धो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
३३९. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये लोकुत्तरं झानं भावेति निय्यानिकं अपचयगामिं दिट्ठिगतानं पहानाय पठमाय भूमिया पत्तिया विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति दुक्खपटिपदं खिप्पाभिञ्ञं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
३४०. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये लोकुत्तरं झानं भावेति निय्यानिकं अपचयगामिं दिट्ठिगतानं पहानाय पठमाय भूमिया पत्तिया विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति सुखपटिपदं दन्धाभिञ्ञं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
३४१. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये लोकुत्तरं झानं भावेति निय्यानिकं अपचयगामिं दिट्ठिगतानं पहानाय पठमाय भूमिया पत्तिया विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति सुखपटिपदं खिप्पाभिञ्ञं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
३४२. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये लोकुत्तरं झानं भावेति निय्यानिकं अपचयगामिं दिट्ठिगतानं पहानाय पठमाय भूमिया पत्तिया वितक्कविचारानं वूपसमा …पे॰… दुतियं झानं…पे॰… ततियं झानं…पे॰… चतुत्थं झानं…पे॰… पठमं झानं…पे॰… पञ्चमं झानं उपसम्पज्ज विहरति दुक्खपटिपदं दन्धाभिञ्ञं…पे॰… दुक्खपटिपदं खिप्पाभिञ्ञं…पे॰… सुखपटिपदं दन्धाभिञ्ञं…पे॰… सुखपटिपदं खिप्पाभिञ्ञं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
सुद्धिकपटिपदा।
सुञ्ञतं
३४३. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये लोकुत्तरं झानं भावेति निय्यानिकं अपचयगामिं दिट्ठिगतानं पहानाय पठमाय भूमिया पत्तिया विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति सुञ्ञतं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
३४४. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये लोकुत्तरं झानं भावेति निय्यानिकं अपचयगामिं दिट्ठिगतानं पहानाय पठमाय भूमिया पत्तिया वितक्कविचारानं वूपसमा…पे॰… दुतियं झानं…पे॰… ततियं झानं…पे॰… चतुत्थं झानं…पे॰… पठमं झानं…पे॰… पञ्चमं झानं उपसम्पज्ज विहरति सुञ्ञतं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
सुञ्ञतं।
सुञ्ञतमूलकपटिपदा
३४५. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये लोकुत्तरं झानं भावेति निय्यानिकं अपचयगामिं दिट्ठिगतानं पहानाय पठमाय भूमिया पत्तिया विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति दुक्खपटिपदं दन्धाभिञ्ञं सुञ्ञतं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
३४६. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये लोकुत्तरं झानं भावेति निय्यानिकं अपचयगामिं दिट्ठिगतानं पहानाय पठमाय भूमिया पत्तिया विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति दुक्खपटिपदं खिप्पाभिञ्ञं सुञ्ञतं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
३४७. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये लोकुत्तरं झानं भावेति निय्यानिकं अपचयगामिं दिट्ठिगतानं पहानाय पठमाय भूमिया पत्तिया विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति सुखपटिपदं दन्धाभिञ्ञं सुञ्ञतं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
३४८. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये लोकुत्तरं झानं भावेति निय्यानिकं अपचयगामिं दिट्ठिगतानं पहानाय पठमाय भूमिया पत्तिया विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति सुखपटिपदं खिप्पाभिञ्ञं सुञ्ञतं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
३४९. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये लोकुत्तरं झानं भावेति निय्यानिकं अपचयगामिं दिट्ठिगतानं पहानाय पठमाय भूमिया पत्तिया वितक्कविचारानं वूपसमा…पे॰… दुतियं झानं…पे॰… ततियं झानं…पे॰… चतुत्थं झानं…पे॰… पठमं झानं…पे॰… पञ्चमं झानं उपसम्पज्ज विहरति दुक्खपटिपदं दन्धाभिञ्ञं सुञ्ञतं…पे॰… दुक्खपटिपदं खिप्पाभिञ्ञं सुञ्ञतं…पे॰… सुखपटिपदं दन्धाभिञ्ञं सुञ्ञतं…पे॰… सुखपटिपदं खिप्पाभिञ्ञं सुञ्ञतं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
सुञ्ञतमूलकपटिपदा।
अप्पणिहितं
३५०. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये लोकुत्तरं झानं भावेति निय्यानिकं अपचयगामिं दिट्ठिगतानं पहानाय पठमाय भूमिया पत्तिया विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति अप्पणिहितं , तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
३५१. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये लोकुत्तरं झानं भावेति निय्यानिकं अपचयगामिं दिट्ठिगतानं पहानाय पठमाय भूमिया पत्तिया वितक्कविचारानं वूपसमा…पे॰… दुतियं झानं…पे॰… ततियं झानं…पे॰… चतुत्थं झानं…पे॰… पठमं झानं…पे॰… पञ्चमं झानं उपसम्पज्ज विहरति अप्पणिहितं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
अप्पणिहितं।
अप्पणिहितमूलकपटिपदा
३५२. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये लोकुत्तरं झानं भावेति निय्यानिकं अपचयगामिं दिट्ठिगतानं पहानाय पठमाय भूमिया पत्तिया विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति दुक्खपटिपदं दन्धाभिञ्ञं अप्पणिहितं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
३५३. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये लोकुत्तरं झानं भावेति निय्यानिकं अपचयगामिं दिट्ठिगतानं पहानाय पठमाय भूमिया पत्तिया विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति दुक्खपटिपदं खिप्पाभिञ्ञं अप्पणिहितं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
३५४. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये लोकुत्तरं झानं भावेति निय्यानिकं अपचयगामिं दिट्ठिगतानं पहानाय पठमाय भूमिया पत्तिया विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति सुखपटिपदं दन्धाभिञ्ञं अप्पणिहितं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
३५५. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये लोकुत्तरं झानं भावेति निय्यानिकं अपचयगामिं दिट्ठिगतानं पहानाय पठमाय भूमिया पत्तिया विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति सुखपटिपदं खिप्पाभिञ्ञं अप्पणिहितं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
३५६. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये लोकुत्तरं झानं भावेति निय्यानिकं अपचयगामिं दिट्ठिगतानं पहानाय पठमाय भूमिया पत्तिया वितक्कविचारानं वूपसमा…पे॰… दुतियं झानं…पे॰… ततियं झानं…पे॰… चतुत्थं झानं…पे॰… पठमं झानं…पे॰… पञ्चमं झानं उपसम्पज्ज विहरति दुक्खपटिपदं दन्धाभिञ्ञं अप्पणिहितं…पे॰… दुक्खपटिपदं खिप्पाभिञ्ञं अप्पणिहितं…पे॰… सुखपटिपदं दन्धाभिञ्ञं अप्पणिहितं…पे॰… सुखपटिपदं खिप्पाभिञ्ञं अप्पणिहितं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
अप्पणिहितमूलकपटिपदा।
वीसति महानया
३५७. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये लोकुत्तरं मग्गं भावेति…पे॰… लोकुत्तरं सतिपट्ठानं भावेति…पे॰… लोकुत्तरं सम्मप्पधानं भावेति…पे॰… लोकुत्तरं इद्धिपादं भावेति…पे॰… लोकुत्तरं इन्द्रियं भावेति…पे॰… लोकुत्तरं बलं भावेति…पे॰… लोकुत्तरं बोज्झङ्गं भावेति…पे॰… लोकुत्तरं सच्चं भावेति…पे॰… लोकुत्तरं समथं भावेति…पे॰… लोकुत्तरं धम्मं भावेति…पे॰… लोकुत्तरं खन्धं भावेति…पे॰… लोकुत्तरं आयतनं भावेति…पे॰… लोकुत्तरं धातुं भावेति…पे॰… लोकुत्तरं आहारं भावेति…पे॰… लोकुत्तरं फस्सं भावेति…पे॰… लोकुत्तरं वेदनं भावेति…पे॰… लोकुत्तरं सञ्ञं भावेति…पे॰… लोकुत्तरं चेतनं भावेति…पे॰… लोकुत्तरं चित्तं भावेति निय्यानिकं अपचयगामिं दिट्ठिगतानं पहानाय पठमाय भूमिया पत्तिया विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति दुक्खपटिपदं दन्धाभिञ्ञं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
वीसति महानया।
अधिपति
३५८. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये लोकुत्तरं झानं भावेति निय्यानिकं अपचयगामिं दिट्ठिगतानं पहानाय पठमाय भूमिया पत्तिया विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति दुक्खपटिपदं दन्धाभिञ्ञं छन्दाधिपतेय्यं…पे॰… वीरियाधिपतेय्यं…पे॰… चित्ताधिपतेय्यं…पे॰… वीमंसाधिपतेय्यं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
३५९. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये लोकुत्तरं झानं भावेति निय्यानिकं अपचयगामिं दिट्ठिगतानं पहानाय पठमाय भूमिया पत्तिया वितक्कविचारानं वूपसमा…पे॰… दुतियं झानं…पे॰… ततियं झानं…पे॰… चतुत्थं झानं…पे॰… पठमं झानं …पे॰… पञ्चमं झानं उपसम्पज्ज विहरति दुक्खपटिपदं दन्धाभिञ्ञं छन्दाधिपतेय्यं…पे॰… वीरियाधिपतेय्यं…पे॰… चित्ताधिपतेय्यं…पे॰… वीमंसाधिपतेय्यं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
३६०. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये लोकुत्तरं मग्गं भावेति…पे॰… लोकुत्तरं सतिपट्ठानं भावेति…पे॰… लोकुत्तरं सम्मप्पधानं भावेति…पे॰… लोकुत्तरं इद्धिपादं भावेति…पे॰… लोकुत्तरं इन्द्रियं भावेति…पे॰… लोकुत्तरं बलं भावेति…पे॰… लोकुत्तरं बोज्झङ्गं भावेति…पे॰… लोकुत्तरं सच्चं भावेति…पे॰… लोकुत्तरं समथं भावेति…पे॰… लोकुत्तरं धम्मं भावेति…पे॰… लोकुत्तरं खन्धं भावेति…पे॰… लोकुत्तरं आयतनं भावेति…पे॰… लोकुत्तरं धातुं भावेति…पे॰… लोकुत्तरं आहारं भावेति…पे॰… लोकुत्तरं फस्सं भावेति…पे॰… लोकुत्तरं वेदनं भावेति…पे॰… लोकुत्तरं सञ्ञं भावेति…पे॰… लोकुत्तरं चेतनं भावेति…पे॰… लोकुत्तरं चित्तं भावेति निय्यानिकं अपचयगामिं दिट्ठिगतानं पहानाय पठमाय भूमिया पत्तिया विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति दुक्खपटिपदं दन्धाभिञ्ञं छन्दाधिपतेय्यं…पे॰… वीरियाधिपतेय्यं…पे॰… चित्ताधिपतेय्यं…पे॰… वीमंसाधिपतेय्यं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
अधिपति।
पठमो मग्गो।
३६१. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये लोकुत्तरं झानं भावेति निय्यानिकं अपचयगामिं कामरागब्यापादानं तनुभावाय दुतियाय भूमिया पत्तिया विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति दुक्खपटिपदं दन्धाभिञ्ञं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अञ्ञिन्द्रियं होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
दुतियो मग्गो।
३६२. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये लोकुत्तरं झानं भावेति निय्यानिकं अपचयगामिं कामरागब्यापादानं अनवसेसप्पहानाय ततियाय भूमिया पत्तिया विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति दुक्खपटिपदं दन्धाभिञ्ञं , तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अञ्ञिन्द्रियं होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला।
ततियो मग्गो।
३६३. कतमे धम्मा कुसला? यस्मिं समये लोकुत्तरं झानं भावेति निय्यानिकं अपचयगामिं रूपरागअरूपरागमानउद्धच्चअविज्जाय अनवसेसप्पहानाय चतुत्थाय भूमिया पत्तिया विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति दुक्खपटिपदं दन्धाभिञ्ञं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अञ्ञिन्द्रियं होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला…पे॰…।
३६४. कतमं तस्मिं समये अञ्ञिन्द्रियं होति? या तेसं धम्मानं ञातानं दिट्ठानं पत्तानं विदितानं सच्छिकतानं सच्छिकिरियाय पञ्ञा पजानना विचयो पविचयो धम्मविचयो सल्लक्खणा उपलक्खणा पच्चुपलक्खणा पण्डिच्चं कोसल्लं नेपुञ्ञं वेभब्या चिन्ता उपपरिक्खा भूरी मेधा परिणायिका विपस्सना सम्पजञ्ञं पतोदो पञ्ञा पञ्ञिन्द्रियं पञ्ञाबलं पञ्ञासत्थं पञ्ञापासादो पञ्ञाआलोको पञ्ञाओभासो पञ्ञापज्जोतो पञ्ञारतनं अमोहो धम्मविचयो सम्मादिट्ठि धम्मविचयसम्बोज्झङ्गो मग्गङ्गं मग्गपरियापन्नं, इदं तस्मिं समये अञ्ञिन्द्रियं होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… ये वा पन तस्मिं समये अञ्ञेपि अत्थि पटिच्चसमुप्पन्ना अरूपिनो धम्मा – इमे धम्मा कुसला।
चतुत्थो मग्गो।
लोकुत्तरं चित्तं।
द्वादस अकुसलानि
३६५. कतमे धम्मा अकुसला? यस्मिं समये अकुसलं चित्तं उप्पन्नं होति सोमनस्ससहगतं दिट्ठिगतसम्पयुत्तं रूपारम्मणं वा सद्दारम्मणं वा गन्धारम्मणं वा रसारम्मणं वा फोट्ठब्बारम्मणं वा धम्मारम्मणं वा यं यं वा पनारब्भ, तस्मिं समये फस्सो होति, वेदना होति, सञ्ञा होति, चेतना होति, चित्तं होति, वितक्को होति, विचारो होति, पीति होति, सुखं होति, चित्तस्सेकग्गता होति, वीरियिन्द्रियं होति, समाधिन्द्रियं होति, मनिन्द्रियं होति, सोमनस्सिन्द्रियं होति, जीवितिन्द्रियं होति, मिच्छादिट्ठि होति, मिच्छासङ्कप्पो होति, मिच्छावायामो होति, मिच्छासमाधि होति, वीरियबलं होति, समाधिबलं होति, अहिरिकबलं होति, अनोत्तप्पबलं होति, लोभो होति, मोहो होति, अभिज्झा होति, मिच्छादिट्ठि होति, अहिरिकं होति , अनोत्तप्पं होति, समथो होति, पग्गाहो होति, अविक्खेपो होति ; ये वा पन तस्मिं समये अञ्ञेपि अत्थि पटिच्चसमुप्पन्ना अरूपिनो धम्मा – इमे धम्मा अकुसला।
३६६. कतमो तस्मिं समये फस्सो होति? यो तस्मिं समये फस्सो फुसना संफुसना संफुसितत्तं – अयं तस्मिं समये फस्सो होति।
३६७. कतमा तस्मिं समये वेदना होति? यं तस्मिं समये तज्जामनोविञ्ञाणधातुसम्फस्सजं चेतसिकं सातं चेतसिकं सुखं चेतोसम्फस्सजं सातं सुखं वेदयितं चेतोसम्फस्सजा साता सुखा वेदना – अयं तस्मिं समये वेदना होति।
३६८. कतमा तस्मिं समये सञ्ञा होति? या तस्मिं समये तज्जामनोविञ्ञाणधातुसम्फस्सजा सञ्ञा सञ्जानना सञ्जानितत्तं – अयं तस्मिं समये सञ्ञा होति।
३६९. कतमा तस्मिं समये चेतना होति? या तस्मिं समये तज्जामनोविञ्ञाणधातुसम्फस्सजा चेतना सञ्चेतना चेतयितत्तं – अयं तस्मिं समये चेतना होति।
३७०. कतमं तस्मिं समये चित्तं होति? यं तस्मिं समये चित्तं मनो मानसं हदयं पण्डरं मनो मनायतनं मनिन्द्रियं विञ्ञाणं विञ्ञाणक्खन्धो तज्जामनोविञ्ञाणधातु – इदं तस्मिं समये चित्तं होति।
३७१. कतमो तस्मिं समये वितक्को होति? यो तस्मिं समये तक्को वितक्को सङ्कप्पो अप्पना ब्यप्पना चेतसो अभिनिरोपना मिच्छासङ्कप्पो – अयं तस्मिं समये वितक्को होति।
३७२. कतमो तस्मिं समये विचारो होति? यो तस्मिं समये चारो विचारो अनुविचारो उपविचारो चित्तस्स अनुसन्धानता अनुपेक्खनता – अयं तस्मिं समये विचारो होति।
३७३. कतमा तस्मिं समये पीति होति? या तस्मिं समये पीति पामोज्जं आमोदना पमोदना हासो पहासो वित्ति ओदग्यं अत्तमनता चित्तस्स – अयं तस्मिं समये पीति होति।
३७४. कतमं तस्मिं समये सुखं होति? यं तस्मिं समये चेतसिकं सातं चेतसिकं सुखं चेतोसम्फस्सजं सातं सुखं वेदयितं चेतोसम्फस्सजा साता सुखा वेदना – इदं तस्मिं समये सुखं होति।
३७५. कतमा तस्मिं समये चित्तस्सेकग्गता होति? या तस्मिं समये चित्तस्स ठिति सण्ठिति अवट्ठिति अविसाहारो अविक्खेपो अविसाहटमानसता समथो समाधिन्द्रियं समाधिबलं मिच्छासमाधि – अयं तस्मिं समये चित्तस्सेकग्गता होति।
३७६. कतमं तस्मिं समये वीरियिन्द्रियं होति? यो तस्मिं समये चेतसिको वीरियारम्भो निक्कमो परक्कमो उय्यामो वायामो उस्साहो उस्सोळ्ही थामो धिति असिथिलपरक्कमता अनिक्खित्तछन्दता अनिक्खित्तधुरता धुरसम्पग्गाहो वीरियं वीरियिन्द्रियं वीरियबलं मिच्छावायामो – इदं तस्मिं समये वीरियिन्द्रियं होति।
३७७. कतमं तस्मिं समये समाधिन्द्रियं होति? या तस्मिं समये चित्तस्स ठिति सण्ठिति अवट्ठिति अविसाहारो अविक्खेपो अविसाहटमानसता समथो समाधिन्द्रियं समाधिबलं मिच्छासमाधि – इदं तस्मिं समये समाधिन्द्रियं होति?
३७८. कतमं तस्मिं समये मनिन्द्रियं होति? यं तस्मिं समये चित्तं मनो मानसं हदयं पण्डरं मनो मनायतनं मनिन्द्रियं विञ्ञाणं विञ्ञाणक्खन्धो तज्जामनोविञ्ञाणधातु – इदं तस्मिं समये मनिन्द्रियं होति।
३७९. कतमं तस्मिं समये सोमनस्सिन्द्रियं होति? यं तस्मिं समये चेतसिकं सातं चेतसिकं सुखं चेतोसम्फस्सजं सातं सुखं वेदयितं चेतोसम्फस्सजा साता सुखा वेदना – इदं तस्मिं समये सोमनस्सिन्द्रियं होति।
३८०. कतमं तस्मिं समये जीवितिन्द्रियं होति? यो तेसं अरूपीनं धम्मानं आयु ठिति यपना यापना इरियना वत्तना पालना जीवितं जीवितिन्द्रियं – इदं तस्मिं समये जीवितिन्द्रियं होति।
३८१. कतमा तस्मिं समये मिच्छादिट्ठि होति? या तस्मिं समये दिट्ठि दिट्ठिगतं दिट्ठिगहनं दिट्ठिकन्तारो दिट्ठिविसूकायिकं दिट्ठिविप्फन्दितं दिट्ठिसंयोजनं गाहो पतिट्ठाहो [पटिग्गाहो (सी॰ स्या॰)] अभिनिवेसो परामासो कुम्मग्गो मिच्छापथो मिच्छत्तं तित्थायतनं विपरियासग्गाहो [विपरियेसगाहो (क॰)] – अयं तस्मिं समये मिच्छादिट्ठि होति।
३८२. कतमो तस्मिं समये मिच्छासङ्कप्पो होति? यो तस्मिं समये तक्को वितक्को सङ्कप्पो अप्पना ब्यप्पना चेतसो अभिनिरोपना मिच्छासङ्कप्पो – अयं तस्मिं समये मिच्छासङ्कप्पो होति।
३८३. कतमो तस्मिं समये मिच्छावायामो होति? यो तस्मिं समये चेतसिको वीरियारम्भो निक्कमो परक्कमो उय्यामो वायामो उस्साहो उस्सोळ्ही थामो धिति असिथिलपरक्कमता अनिक्खित्तछन्दता अनिक्खित्तधुरता धुरसम्पग्गाहो वीरियं वीरियिन्द्रियं वीरियबलं मिच्छावायामो – अयं तस्मिं समये मिच्छावायामो होति।
३८४. कतमो तस्मिं समये मिच्छासमाधि होति? या तस्मिं समये चित्तस्स ठिति सण्ठिति अवट्ठिति अविसाहारो अविक्खेपो अविसाहटमानसता समथो समाधिन्द्रियं समाधिबलं मिच्छासमाधि – अयं तस्मिं समये मिच्छासमाधि होति।
३८५. कतमं तस्मिं समये वीरियबलं होति? यो तस्मिं समये चेतसिको वीरियारम्भो निक्कमो परक्कमो उय्यामो वायामो उस्साहो उस्सोळ्ही थामो धिति असिथिलपरक्कमता अनिक्खित्तछन्दता अनिक्खित्तधुरता धुरसम्पग्गाहो वीरियं वीरियिन्द्रियं वीरियबलं मिच्छावायामो – इदं तस्मिं समये वीरियबलं होति।
३८६. कतमं तस्मिं समये समाधिबलं होति? या तस्मिं समये चित्तस्स ठिति सण्ठिति अवट्ठिति अविसाहारो अविक्खेपो अविसाहटमानसता समथो समाधिन्द्रियं समाधिबलं मिच्छासमाधि – इदं तस्मिं समये समाधिबलं होति।
३८७. कतमं तस्मिं समये अहिरिकबलं होति? यं तस्मिं समये न हिरीयति हिरियितब्बेन न हिरीयति पापकानं अकुसलानं धम्मानं समापत्तिया – इदं तस्मिं समये अहिरिकबलं होति।
३८८. कतमं तस्मिं समये अनोत्तप्पबलं होति? यं तस्मिं समये न ओत्तप्पति ओत्तप्पितब्बेन न ओत्तप्पति पापकानं अकुसलानं धम्मानं समापत्तिया – इदं तस्मिं समये अनोत्तप्पबलं होति।
३८९. कतमो तस्मिं समये लोभो होति? यो तस्मिं समये लोभो लुब्भना लुब्भितत्तं सारागो सारज्जना सारज्जितत्तं अभिज्झा लोभो अकुसलमूलं – अयं तस्मिं समये लोभो होति।
३९०. कतमो तस्मिं समये मोहो होति? यं तस्मिं समये अञ्ञाणं अदस्सनं अनभिसमयो अननुबोधो असम्बोधो अप्पटिवेधो असंगाहना अपरियोगाहना असमपेक्खना अपच्चवेक्खना अपच्चक्खकम्मं दुम्मेज्झं बाल्यं असम्पजञ्ञं मोहो पमोहो सम्मोहो अविज्जा अविज्जोघो अविज्जायोगो अविज्जानुसयो अविज्जापरियुट्ठानं अविज्जालङ्गी मोहो अकुसलमूलं – अयं तस्मिं समये मोहो होति।
३९१. कतमा तस्मिं समये अभिज्झा होति? यो तस्मिं समये लोभो लुब्भना लुब्भितत्तं सारागो सारज्जना सारज्जितत्तं अभिज्झा लोभो अकुसलमूलं – अयं तस्मिं समये अभिज्झा होति।
३९२. कतमा तस्मिं समये मिच्छादिट्ठि होति? या तस्मिं समये दिट्ठि दिट्ठिगतं दिट्ठिगहनं दिट्ठिकन्तारो दिट्ठिविसूकायिकं दिट्ठिविप्फन्दितं दिट्ठिसंयोजनं गाहो पतिट्ठाहो अभिनिवेसो परामासो कुम्मग्गो मिच्छापथो मिच्छत्तं तित्थायतनं विपरियासग्गाहो – अयं तस्मिं समये मिच्छादिट्ठि होति।
३९३. कतमं तस्मिं समये अहिरिकं होति? यं तस्मिं समये न हिरीयति हिरियितब्बेन न हिरीयति पापकानं अकुसलानं धम्मानं समापत्तिया – इदं तस्मिं समये अहिरिकं होति।
३९४. कतमं तस्मिं समये अनोत्तप्पं होति? यं तस्मिं समये न ओत्तप्पति ओत्तप्पितब्बेन न ओत्तप्पति पापकानं अकुसलानं धम्मानं समापत्तिया – इदं तस्मिं समये अनोत्तप्पं होति।
३९५. कतमो तस्मिं समये समथो होति? या तस्मिं समये चित्तस्स ठिति सण्ठिति अवट्ठिति अविसाहारो अविक्खेपो अविसाहटमानसता समथो समाधिन्द्रियं समाधिबलं मिच्छासमाधि – अयं तस्मिं समये समथो होति।
३९६. कतमो तस्मिं समये पग्गाहो होति? यो तस्मिं समये चेतसिको वीरियारम्भो निक्कमो परक्कमो उय्यामो वायामो उस्साहो उस्सोळ्ही थामो धिति असिथिलपरक्कमता अनिक्खित्तछन्दता अनिक्खित्तधुरता धुरसम्पग्गाहो वीरियं वीरियिन्द्रियं वीरियबलं मिच्छावायामो – अयं तस्मिं समये पग्गाहो होति।
३९७. कतमो तस्मिं समये अविक्खेपो होति? या तस्मिं समये चित्तस्स ठिति सण्ठिति अवट्ठिति अविसाहारो अविक्खेपो अविसाहटमानसता समथो समाधिन्द्रियं समाधिबलं मिच्छासमाधि – अयं तस्मिं समये अविक्खेपो होति; ये वा पन तस्मिं समये अञ्ञेपि अत्थि पटिच्चसमुप्पन्ना अरूपिनो धम्मा – इमे धम्मा अकुसला।
तस्मिं खो पन समये चत्तारो खन्धा होन्ति, द्वायतनानि होन्ति, द्वे धातुयो होन्ति, तयो आहारा होन्ति, पञ्चिन्द्रियानि होन्ति, पञ्चङ्गिकं झानं होति, चतुरङ्गिको मग्गो होति, चत्तारि बलानि होन्ति, द्वे हेतू होन्ति, एको फस्सो होति…पे॰… एकं धम्मायतनं होति, एका धम्मधातु होति; ये वा पन तस्मिं समये अञ्ञेपि अत्थि पटिच्चसमुप्पन्ना अरूपिनो धम्मा – इमे धम्मा अकुसला…पे॰…।
३९८. कतमो तस्मिं समये सङ्खारक्खन्धो होति? फस्सो चेतना वितक्को विचारो पीति चित्तस्सेकग्गता वीरियिन्द्रियं समाधिन्द्रियं जीवितिन्द्रियं मिच्छादिट्ठि मिच्छासङ्कप्पो मिच्छावायामो मिच्छासमाधि वीरियबलं समाधिबलं अहिरिकबलं अनोत्तप्पबलं लोभो मोहो अभिज्झा मिच्छादिट्ठि अहिरिकं अनोत्तप्पं समथो पग्गाहो अविक्खेपो; ये वा पन तस्मिं समये अञ्ञेपि अत्थि पटिच्चसमुप्पन्ना अरूपिनो धम्मा ठपेत्वा वेदनाक्खन्धं ठपेत्वा सञ्ञाक्खन्धं ठपेत्वा विञ्ञाणक्खन्धं – अयं तस्मिं समये सङ्खारक्खन्धो होति…पे॰… इमे धम्मा अकुसला।
३९९. कतमे धम्मा अकुसला? यस्मिं समये अकुसलं चित्तं उप्पन्नं होति सोमनस्ससहगतं दिट्ठिगतसम्पयुत्तं ससङ्खारेन रूपारम्मणं वा…पे॰… धम्मारम्मणं वा यं यं वा पनारब्भ, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा अकुसला।
४००. कतमे धम्मा अकुसला? यस्मिं समये अकुसलं चित्तं उप्पन्नं होति सोमनस्ससहगतं दिट्ठिगतविप्पयुत्तं रूपारम्मणं वा सद्दारम्मणं वा गन्धारम्मणं वा रसारम्मणं वा फोट्ठब्बारम्मणं वा धम्मारम्मणं वा यं यं वा पनारब्भ, तस्मिं समये फस्सो होति, वेदना होति, सञ्ञा होति, चेतना होति, चित्तं होति, वितक्को होति, विचारो होति, पीति होति, सुखं होति, चित्तस्सेकग्गता होति, वीरियिन्द्रियं होति, समाधिन्द्रियं होति, मनिन्द्रियं होति, सोमनस्सिन्द्रियं होति, जीवितिन्द्रियं होति, मिच्छासङ्कप्पो होति, मिच्छावायामो होति, मिच्छासमाधि होति, वीरियबलं होति, समाधिबलं होति, अहिरिकबलं होति, अनोत्तप्पबलं होति, लोभो होति, मोहो होति, अभिज्झा होति, अहिरिकं होति, अनोत्तप्पं होति, समथो होति, पग्गाहो होति, अविक्खेपो होति; ये वा पन तस्मिं समये अञ्ञेपि अत्थि पटिच्चसमुप्पन्ना अरूपिनो धम्मा – इमे धम्मा अकुसला…पे॰…।
तस्मिं खो पन समये चत्तारो खन्धा होन्ति, द्वायतनानि होन्ति , द्वे धातुयो होन्ति, तयो आहारा होन्ति, पञ्चिन्द्रियानि होन्ति, पञ्चङ्गिकं झानं होति, तिवङ्गिको मग्गो होति, चत्तारि बलानि होन्ति, द्वे हेतू होन्ति, एको फस्सो होति…पे॰… एकं धम्मायतनं होति, एका धम्मधातु होति; ये वा पन तस्मिं समये अञ्ञेपि अत्थि पटिच्चसमुप्पन्ना अरूपिनो धम्मा – इमे धम्मा अकुसला…पे॰…।
४०१. कतमो तस्मिं समये सङ्खारक्खन्धो होति? फस्सो चेतना वितक्को विचारो पीति चित्तस्सेकग्गता वीरियिन्द्रियं समाधिन्द्रियं जीवितिन्द्रियं मिच्छासङ्कप्पो मिच्छावायामो मिच्छासमाधि वीरियबलं समाधिबलं अहिरिकबलं अनोत्तप्पबलं लोभो मोहो अभिज्झा अहिरिकं अनोत्तप्पं समथो पग्गाहो अविक्खेपो; ये वा पन तस्मिं समये अञ्ञेपि अत्थि पटिच्चसमुप्पन्ना अरूपिनो धम्मा ठपेत्वा वेदनाक्खन्धं ठपेत्वा सञ्ञाक्खन्धं ठपेत्वा विञ्ञाणक्खन्धं – अयं तस्मिं समये सङ्खारक्खन्धो होति…पे॰… इमे धम्मा अकुसला।
४०२. कतमे धम्मा अकुसला? यस्मिं समये अकुसलं चित्तं उप्पन्नं होति सोमनस्ससहगतं दिट्ठिगतविप्पयुत्तं ससङ्खारेन रूपारम्मणं वा…पे॰… धम्मारम्मणं वा यं यं वा पनारब्भ, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा अकुसला।
४०३. कतमे धम्मा अकुसला? यस्मिं समये अकुसलं चित्तं उप्पन्नं होति उपेक्खासहगतं दिट्ठिगतसम्पयुत्तं रूपारम्मणं वा सद्दारम्मणं वा गन्धारम्मणं वा रसारम्मणं वा फोट्ठब्बारम्मणं वा धम्मारम्मणं वा यं यं वा पनारब्भ, तस्मिं समये फस्सो होति, वेदना होति, सञ्ञा होति, चेतना होति, चित्तं होति, वितक्को होति, विचारो होति, उपेक्खा होति, चित्तस्सेकग्गता होति, वीरियिन्द्रियं होति, समाधिन्द्रियं होति, मनिन्द्रियं होति, उपेक्खिन्द्रियं होति, जीवितिन्द्रियं होति, मिच्छादिट्ठि होति, मिच्छासङ्कप्पो होति, मिच्छावायामो होति, मिच्छासमाधि होति, वीरियबलं होति, समाधिबलं होति, अहिरिकबलं होति, अनोत्तप्पबलं होति, लोभो होति, मोहो होति, अभिज्झा होति, मिच्छादिट्ठि होति, अहिरिकं होति, अनोत्तप्पं होति, समथो होति, पग्गाहो होति, अविक्खेपो होति; ये वा पन तस्मिं समये अञ्ञेपि अत्थि पटिच्चसमुप्पन्ना अरूपिनो धम्मा – इमे धम्मा अकुसला।
४०४. कतमो तस्मिं समये फस्सो होति? यो तस्मिं समये फस्सो फुसना संफुसना संफुसितत्तं – अयं तस्मिं समये फस्सो होति।
४०५. कतमा तस्मिं समये वेदना होति? यं तस्मिं समये तज्जामनोविञ्ञाणधातुसम्फस्सजं चेतसिकं नेव सातं नासातं चेतोसम्फस्सजं अदुक्खमसुखं वेदयितं चेतोसम्फस्सजा अदुक्खमसुखा वेदना – अयं तस्मिं समये वेदना होति…पे॰…।
४०६. कतमा तस्मिं समये उपेक्खा होति? यं तस्मिं समये चेतसिकं नेव सातं नासातं चेतोसम्फस्सजं अदुक्खमसुखं वेदयितं चेतोसम्फस्सजा अदुक्खमसुखा वेदना – अयं तस्मिं समये उपेक्खा होति…पे॰…।
४०७. कतमं तस्मिं समये उपेक्खिन्द्रियं होति? यं तस्मिं समये चेतसिकं नेव सातं नासातं चेतोसम्फस्सजं अदुक्खमसुखं वेदयितं चेतोसम्फस्सजा अदुक्खमसुखा वेदना – इदं तस्मिं समये उपेक्खिन्द्रियं होति…पे॰… ये वा पन तस्मिं समये अञ्ञेपि अत्थि पटिच्चसमुप्पन्ना अरूपिनो धम्मा – इमे धम्मा अकुसला।
तस्मिं खो पन समये चत्तारो खन्धा होन्ति, द्वायतनानि होन्ति, द्वे धातुयो होन्ति, तयो आहारा होन्ति, पञ्चिन्द्रियानि होन्ति, चतुरङ्गिकं झानं होति, चतुरङ्गिको मग्गो होति, चत्तारि बलानि होन्ति, द्वे हेतू होन्ति, एको फस्सो होति…पे॰… एकं धम्मायतनं होति, एका धम्मधातु होति; ये वा पन तस्मिं समये अञ्ञेपि अत्थि पटिच्चसमुप्पन्ना अरूपिनो धम्मा – इमे धम्मा अकुसला…पे॰…।
४०८. कतमो तस्मिं समये सङ्खारक्खन्धो होति? फस्सो चेतना वितक्को विचारो चित्तस्सेकग्गता वीरियिन्द्रियं समाधिन्द्रियं जीवितिन्द्रियं मिच्छादिट्ठि मिच्छासङ्कप्पो मिच्छावायामो मिच्छासमाधि वीरियबलं समाधिबलं अहिरिकबलं अनोत्तप्पबलं लोभो मोहो अभिज्झा मिच्छादिट्ठि अहिरिकं अनोत्तप्पं समथो पग्गाहो अविक्खेपो; ये वा पन तस्मिं समये अञ्ञेपि अत्थि पटिच्चसमुप्पन्ना अरूपिनो धम्मा ठपेत्वा वेदनाक्खन्धं ठपेत्वा सञ्ञाक्खन्धं ठपेत्वा विञ्ञाणक्खन्धं – अयं तस्मिं समये सङ्खारक्खन्धो होति…पे॰… इमे धम्मा अकुसला।
४०९. कतमे धम्मा अकुसला? यस्मिं समये अकुसलं चित्तं उप्पन्नं होति उपेक्खासहगतं दिट्ठिगतसम्पयुत्तं ससङ्खारेन रूपारम्मणं वा…पे॰… धम्मारम्मणं वा यं यं वा पनारब्भ, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा अकुसला।
४१०. कतमे धम्मा अकुसला? यस्मिं समये अकुसलं चित्तं उप्पन्नं होति उपेक्खासहगतं दिट्ठिगतविप्पयुत्तं रूपारम्मणं वा सद्दारम्मणं वा गन्धारम्मणं वा रसारम्मणं वा फोट्ठब्बारम्मणं वा धम्मारम्मणं वा यं यं वा पनारब्भ, तस्मिं समये फस्सो होति, वेदना होति, सञ्ञा होति, चेतना होति, चित्तं होति, वितक्को होति, विचारो होति, उपेक्खा होति, चित्तस्सेकग्गता होति, वीरियिन्द्रियं होति, समाधिन्द्रियं होति, मनिन्द्रियं होति, उपेक्खिन्द्रियं होति , जीवितिन्द्रियं होति, मिच्छासङ्कप्पो होति, मिच्छावायामो होति, मिच्छासमाधि होति, वीरियबलं होति, समाधिबलं होति, अहिरिकबलं होति, अनोत्तप्पबलं होति, लोभो होति, मोहो होति, अभिज्झा होति, अहिरिकं होति, अनोत्तप्पं होति, समथो होति, पग्गाहो होति, अविक्खेपो होति; ये वा पन तस्मिं समये अञ्ञेपि अत्थि पटिच्चसमुप्पन्ना अरूपिनो धम्मा – इमे धम्मा अकुसला…पे॰…।
तस्मिं खो पन समये चत्तारो खन्धा होन्ति, द्वायतनानि होन्ति , द्वे धातुयो होन्ति, तयो आहारा होन्ति, पञ्चिन्द्रियानि होन्ति, चतुरङ्गिकं झानं होति, तिवङ्गिको मग्गो होति, चत्तारि बलानि होन्ति, द्वे हेतू होन्ति, एको फस्सो होति…पे॰… एकं धम्मायतनं होति, एका धम्मधातु होति; ये वा पन तस्मिं समये अञ्ञेपि अत्थि पटिच्चसमुप्पन्ना अरूपिनो धम्मा – इमे धम्मा अकुसला…पे॰…।
४११. कतमो तस्मिं समये सङ्खारक्खन्धो होति? फस्सो चेतना वितक्को विचारो चित्तस्सेकग्गता वीरियिन्द्रियं समाधिन्द्रियं जीवितिन्द्रियं मिच्छासङ्कप्पो मिच्छावायामो मिच्छासमाधि वीरियबलं समाधिबलं अहिरिकबलं अनोत्तप्पबलं लोभो मोहो अभिज्झा अहिरिकं अनोत्तप्पं समथो पग्गाहो अविक्खेपो; ये वा पन तस्मिं समये अञ्ञेपि अत्थि पटिच्चसमुप्पन्ना अरूपिनो धम्मा ठपेत्वा वेदनाक्खन्धं ठपेत्वा सञ्ञाक्खन्धं ठपेत्वा विञ्ञाणक्खन्धं – अयं तस्मिं समये सङ्खारक्खन्धो होति…पे॰… इमे धम्मा अकुसला।
४१२. कतमे धम्मा अकुसला? यस्मिं समये अकुसलं चित्तं उप्पन्नं होति उपेक्खासहगतं दिट्ठिगतविप्पयुत्तं ससङ्खारेन रूपारम्मणं वा…पे॰… धम्मारम्मणं वा यं यं वा पनारब्भ, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा अकुसला।
४१३. कतमे धम्मा अकुसला? यस्मिं समये अकुसलं चित्तं उप्पन्नं होति दोमनस्ससहगतं पटिघसम्पयुत्तं रूपारम्मणं वा सद्दारम्मणं वा गन्धारम्मणं वा रसारम्मणं वा फोट्ठब्बारम्मणं वा धम्मारम्मणं वा यं यं वा पनारब्भ, तस्मिं समये फस्सो होति, वेदना होति, सञ्ञा होति, चेतना होति, चित्तं होति, वितक्को होति, विचारो होति, दुक्खं होति, चित्तस्सेकग्गता होति, वीरियिन्द्रियं होति, समाधिन्द्रियं होति, मनिन्द्रियं होति, दोमनस्सिन्द्रियं होति, जीवितिन्द्रियं होति, मिच्छासङ्कप्पो होति, मिच्छावायामो होति, मिच्छासमाधि होति, वीरियबलं होति, समाधिबलं होति, अहिरिकबलं होति, अनोत्तप्पबलं होति, दोसो होति, मोहो होति, ब्यापादो होति, अहिरिकं होति, अनोत्तप्पं होति, समथो होति, पग्गाहो होति, अविक्खेपो होति; ये वा पन तस्मिं समये अञ्ञेपि अत्थि पटिच्चसमुप्पन्ना अरूपिनो धम्मा – इमे धम्मा अकुसला।
४१४. कतमो तस्मिं समये फस्सो होति? यो तस्मिं समये फस्सो फुसना संफुसना संफुसितत्तं – अयं तस्मिं समये फस्सो होति।
४१५. कतमा तस्मिं समये वेदना होति? यं तस्मिं समये तज्जामनोविञ्ञाणधातुसम्फस्सजं चेतसिकं असातं चेतसिकं दुक्खं चेतोसम्फस्सजं असातं दुक्खं वेदयितं चेतोसम्फस्सजा असाता दुक्खा वेदना – अयं तस्मिं समये वेदना होति…पे॰…।
४१६. कतमं तस्मिं समये दुक्खं होति? यं तस्मिं समये चेतसिकं असातं चेतसिकं दुक्खं चेतोसम्फस्सजं असातं दुक्खं वेदयितं चेतोसम्फस्सजा असाता दुक्खा वेदना – इदं तस्मिं समये दुक्खं होति…पे॰…।
४१७. कतमं तस्मिं समये दोमनस्सिन्द्रियं होति? यं तस्मिं समये चेतसिकं असातं चेतसिकं दुक्खं चेतोसम्फस्सजं असातं दुक्खं वेदयितं चेतोसम्फस्सजा असाता दुक्खा वेदना – इदं तस्मिं समये दोमनस्सिन्द्रियं होति…पे॰…।
४१८. कतमो तस्मिं समये दोसो होति? यो तस्मिं समये दोसो दुस्सना दुस्सितत्तं ब्यापत्ति ब्यापज्जना ब्यापज्जितत्तं विरोधो पटिविरोधो चण्डिक्कं असुरोपो अनत्तमनता चित्तस्स – अयं तस्मिं समये दोसो होति…पे॰…।
४१९. कतमो तस्मिं समये ब्यापादो होति? यो तस्मिं समये दोसो दुस्सना दुस्सितत्तं ब्यापत्ति ब्यापज्जना ब्यापज्जितत्तं विरोधो पटिविरोधो चण्डिक्कं असुरोपो अनत्तमनता चित्तस्स – अयं तस्मिं समये ब्यापादो होति…पे॰… ये वा पन तस्मिं समये अञ्ञेपि अत्थि पटिच्चसमुप्पन्ना अरूपिनो धम्मा – इमे धम्मा अकुसला।
तस्मिं खो पन समये चत्तारो खन्धा होन्ति, द्वायतनानि होन्ति, द्वे धातुयो होन्ति, तयो आहारा होन्ति, पञ्चिन्द्रियानि होन्ति, चतुरङ्गिकं झानं होति, तिवङ्गिको मग्गो होति, चत्तारि बलानि होन्ति, द्वे हेतू होन्ति, एको फस्सो होति…पे॰… एकं धम्मायतनं होति , एका धम्मधातु होति; ये वा पन तस्मिं समये अञ्ञेपि अत्थि पटिच्चसमुप्पन्ना अरूपिनो धम्मा – इमे धम्मा अकुसला…पे॰…।
४२०. कतमो तस्मिं समये सङ्खारक्खन्धो होति? फस्सो चेतना वितक्को विचारो चित्तस्सेकग्गता वीरियिन्द्रियं समाधिन्द्रियं जीवितिन्द्रियं मिच्छासङ्कप्पो मिच्छावायामो मिच्छासमाधि वीरियबलं समाधिबलं अहिरिकबलं अनोत्तप्पबलं दोसो मोहो ब्यापादो अहिरिकं अनोत्तप्पं समथो पग्गाहो अविक्खेपो; ये वा पन तस्मिं समये अञ्ञेपि अत्थि पटिच्चसमुप्पन्ना अरूपिनो धम्मा ठपेत्वा वेदनाक्खन्धं ठपेत्वा सञ्ञाक्खन्धं ठपेत्वा विञ्ञाणक्खन्धं – अयं तस्मिं समये सङ्खारक्खन्धो होति…पे॰… इमे धम्मा अकुसला।
४२१. कतमे धम्मा अकुसला? यस्मिं समये अकुसलं चित्तं उप्पन्नं होति दोमनस्ससहगतं पटिघसम्पयुत्तं ससङ्खारेन रूपारम्मणं वा…पे॰… धम्मारम्मणं वा यं यं वा पनारब्भ, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा अकुसला।
४२२. कतमे धम्मा अकुसला? यस्मिं समये अकुसलं चित्तं उप्पन्नं होति उपेक्खासहगतं विचिकिच्छासम्पयुत्तं रूपारम्मणं वा सद्दारम्मणं वा गन्धारम्मणं वा रसारम्मणं वा फोट्ठब्बारम्मणं वा धम्मारम्मणं वा यं यं वा पनारब्भ, तस्मिं समये फस्सो होति, वेदना होति, सञ्ञा होति, चेतना होति, चित्तं होति, वितक्को होति, विचारो होति, उपेक्खा होति, चित्तस्सेकग्गता होति, वीरियिन्द्रियं होति, मनिन्द्रियं होति, उपेक्खिन्द्रियं होति, जीवितिन्द्रियं होति, मिच्छासङ्कप्पो होति, मिच्छावायामो होति, वीरियबलं होति, अहिरिकबलं होति, अनोत्तप्पबलं होति, विचिकिच्छा होति, मोहो होति, अहिरिकं होति, अनोत्तप्पं होति, पग्गाहो होति; ये वा पन तस्मिं समये अञ्ञेपि अत्थि पटिच्चसमुप्पन्ना अरूपिनो धम्मा – इमे धम्मा अकुसला।
४२३. कतमो तस्मिं समये फस्सो होति? यो तस्मिं समये फस्सो फुसना संफुसना संफुसितत्तं – अयं तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰…।
४२४. कतमा तस्मिं समये चित्तस्सेकग्गता होति? या तस्मिं समये चित्तस्स ठिति – अयं तस्मिं समये चित्तस्सेकग्गता होति…पे॰…।
४२५. कतमा तस्मिं समये विचिकिच्छा होति? या तस्मिं समये कङ्खा कङ्खायना कङ्खायितत्तं विमति विचिकिच्छा द्वेळ्हकं द्वेधापथो संसयो अनेकंसग्गाहो आसप्पना परिसप्पना अपरियोगाहना थम्भितत्तं चित्तस्स मनोविलेखो – अयं तस्मिं समये विचिकिच्छा होति…पे॰… ये वा पन तस्मिं समये अञ्ञेपि अत्थि पटिच्चसमुप्पन्ना अरूपिनो धम्मा – इमे धम्मा अकुसला।
तस्मिं खो पन समये चत्तारो खन्धा होन्ति, द्वायतनानि होन्ति, द्वे धातुयो होन्ति, तयो आहारा होन्ति, चत्तारि इन्द्रियानि होन्ति , चतुरङ्गिकं झानं होति, दुवङ्गिको मग्गो होति, तीणि बलानि होन्ति, एको हेतु होति, एको फस्सो होति…पे॰… एकं धम्मायतनं होति , एका धम्मधातु होति; ये वा पन तस्मिं समये अञ्ञेपि अत्थि पटिच्चसमुप्पन्ना अरूपिनो धम्मा – इमे धम्मा अकुसला…पे॰…।
४२६. कतमो तस्मिं समये सङ्खारक्खन्धो होति? फस्सो चेतना वितक्को विचारो चित्तस्सेकग्गता वीरियिन्द्रियं जीवितिन्द्रियं मिच्छासङ्कप्पो मिच्छावायामो वीरियबलं अहिरिकबलं अनोत्तप्पबलं विचिकिच्छा मोहो अहिरिकं अनोत्तप्पं पग्गाहो; ये वा पन तस्मिं समये अञ्ञेपि अत्थि पटिच्चसमुप्पन्ना अरूपिनो धम्मा ठपेत्वा वेदनाक्खन्धं ठपेत्वा सञ्ञाक्खन्धं ठपेत्वा विञ्ञाणक्खन्धं – अयं तस्मिं समये सङ्खारक्खन्धो होति…पे॰… इमे धम्मा अकुसला।
४२७. कतमे धम्मा अकुसला? यस्मिं समये अकुसलं चित्तं उप्पन्नं होति उपेक्खासहगतं उद्धच्चसम्पयुत्तं रूपारम्मणं वा…पे॰… यं यं वा पनारब्भ, तस्मिं समये फस्सो होति, वेदना होति, सञ्ञा होति, चेतना होति, चित्तं होति, वितक्को होति, विचारो होति, उपेक्खा होति, चित्तस्सेकग्गता होति, वीरियिन्द्रियं होति, समाधिन्द्रियं होति, मनिन्द्रियं होति, उपेक्खिन्द्रियं होति, जीवितिन्द्रियं होति, मिच्छासङ्कप्पो होति, मिच्छावायामो होति, मिच्छासमाधि होति, वीरियबलं होति, समाधिबलं होति, अहिरिकबलं होति , अनोत्तप्पबलं होति, उद्धच्चं होति, मोहो होति, अहिरिकं होति, अनोत्तप्पं होति, समथो होति, पग्गाहो होति, अविक्खेपो होति; ये वा पन तस्मिं समये अञ्ञेपि अत्थि पटिच्चसमुप्पन्ना अरूपिनो धम्मा – इमे धम्मा अकुसला।
४२८. कतमो तस्मिं समये फस्सो होति? यो तस्मिं समये फस्सो फुसना संफुसना संफुसितत्तं – अयं तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰…।
४२९. कतमं तस्मिं समये उद्धच्चं होति? यं तस्मिं समये चित्तस्स उद्धच्चं अवूपसमो चेतसो विक्खेपो भन्तत्तं चित्तस्स – इदं तस्मिं समये उद्धच्चं होति …पे॰… ये वा पन तस्मिं समये अञ्ञेपि अत्थि पटिच्चसमुप्पन्ना अरूपिनो धम्मा – इमे धम्मा अकुसला।
तस्मिं खो पन समये चत्तारो खन्धा होन्ति, द्वायतनानि होन्ति, द्वे धातुयो होन्ति, तयो आहारा होन्ति, पञ्चिन्द्रियानि होन्ति, चतुरङ्गिकं झानं होति, तिवङ्गिको मग्गो होति, चत्तारि बलानि होन्ति, एको हेतु होति, एको फस्सो होति…पे॰… एकं धम्मायतनं होति, एका धम्मधातु होति; ये वा पन तस्मिं समये अञ्ञेपि अत्थि पटिच्चसमुप्पन्ना अरूपिनो धम्मा – इमे धम्मा अकुसला…पे॰…।
४३०. कतमो तस्मिं समये सङ्खारक्खन्धो होति? फस्सो चेतना वितक्को विचारो चित्तस्सेकग्गता वीरियिन्द्रियं समाधिन्द्रियं जीवितिन्द्रियं मिच्छासङ्कप्पो मिच्छावायामो मिच्छासमाधि वीरियबलं समाधिबलं अहिरिकबलं अनोत्तप्पबलं उद्धच्चं मोहो अहिरिकं अनोत्तप्पं समथो पग्गाहो अविक्खेपो; ये वा पन तस्मिं समये अञ्ञेपि अत्थि पटिच्चसमुप्पन्ना अरूपिनो धम्मा ठपेत्वा वेदनाक्खन्धं ठपेत्वा सञ्ञाक्खन्धं ठपेत्वा विञ्ञाणक्खन्धं – अयं तस्मिं समये सङ्खारक्खन्धो होति…पे॰… इमे धम्मा अकुसला।
द्वादस अकुसलचित्तानि।
अब्याकतविपाको
कुसलविपाकपञ्चविञ्ञाणानि
४३१. कतमे धम्मा अब्याकता? यस्मिं समये कामावचरस्स कुसलस्स कम्मस्स कतत्ता उपचितत्ता विपाकं चक्खुविञ्ञाणं उप्पन्नं होति उपेक्खासहगतं रूपारम्मणं, तस्मिं समये फस्सो होति, वेदना होति, सञ्ञा होति, चेतना होति, चित्तं होति, उपेक्खा होति, चित्तस्सेकग्गता होति, मनिन्द्रियं होति, उपेक्खिन्द्रियं होति, जीवितिन्द्रियं होति; ये वा पन तस्मिं समये अञ्ञेपि अत्थि पटिच्चसमुप्पन्ना अरूपिनो धम्मा – इमे धम्मा अब्याकता।
४३२. कतमो तस्मिं समये फस्सो होति? यो तस्मिं समये फस्सो फुसना संफुसना संफुसितत्तं – अयं तस्मिं समये फस्सो होति।
४३३. कतमा तस्मिं समये वेदना होति? यं तस्मिं समये तज्जाचक्खुविञ्ञाणधातुसम्फस्सजं चेतसिकं नेव सातं नासातं चेतोसम्फस्सजं अदुक्खमसुखं वेदयितं चेतोसम्फस्सजा अदुक्खमसुखा वेदना – अयं तस्मिं समये वेदना होति।
४३४. कतमा तस्मिं समये सञ्ञा होति? या तस्मिं समये तज्जाचक्खुविञ्ञाणधातुसम्फस्सजा सञ्ञा सञ्जानना सञ्जानितत्तं – अयं तस्मिं समये सञ्ञा होति।
४३५. कतमा तस्मिं समये चेतना होति? या तस्मिं समये तज्जाचक्खुविञ्ञाणधातुसम्फस्सजा चेतना सञ्चेतना चेतयितत्तं – अयं तस्मिं समये चेतना होति।
४३६. कतमं तस्मिं समये चित्तं होति? यं तस्मिं समये चित्तं मनो मानसं हदयं पण्डरं मनो मनायतनं मनिन्द्रियं विञ्ञाणं विञ्ञाणक्खन्धो तज्जाचक्खुविञ्ञाणधातु – इदं तस्मिं समये चित्तं होति।
४३७. कतमा तस्मिं समये उपेक्खा होति? यं तस्मिं समये चेतसिकं नेव सातं नासातं चेतोसम्फस्सजं अदुक्खमसुखं वेदयितं चेतोसम्फस्सजा अदुक्खमसुखा वेदना – अयं तस्मिं समये उपेक्खा होति।
४३८. कतमा तस्मिं समये चित्तस्सेकग्गता होति? या तस्मिं समये चित्तस्स ठिति – अयं तस्मिं समये चित्तस्सेकग्गता होति।
४३९. कतमं तस्मिं समये मनिन्द्रियं होति? यं तस्मिं समये चित्तं मनो मानसं हदयं पण्डरं मनो मनायतनं मनिन्द्रियं विञ्ञाणं विञ्ञाणक्खन्धो तज्जाचक्खुविञ्ञाणधातु – इदं तस्मिं समये मनिन्द्रियं होति।
४४०. कतमं तस्मिं समये उपेक्खिन्द्रियं होति? यं तस्मिं समये चेतसिकं नेव सातं नासातं चेतोसम्फस्सजं अदुक्खमसुखं वेदयितं चेतोसम्फस्सजा अदुक्खमसुखा वेदना – इदं तस्मिं समये उपेक्खिन्द्रियं होति।
४४१. कतमं तस्मिं समये जीवितिन्द्रियं होति? यो तेसं अरूपीनं धम्मानं आयु ठिति यपना यापना इरियना वत्तना पालना जीवितं जीवितिन्द्रियं – इदं तस्मिं समये जीवितिन्द्रियं होति; ये वा पन तस्मिं समये अञ्ञेपि अत्थि पटिच्चसमुप्पन्ना अरूपिनो धम्मा – इमे धम्मा अब्याकता।
तस्मिं खो पन समये चत्तारो खन्धा होन्ति, द्वायतनानि होन्ति, द्वे धातुयो होन्ति, तयो आहारा होन्ति, तीणिन्द्रियानि होन्ति, एको फस्सो होति…पे॰… एका चक्खुविञ्ञाणधातु होति, एकं धम्मायतनं होति, एका धम्मधातु होति; ये वा पन तस्मिं समये अञ्ञेपि अत्थि पटिच्चसमुप्पन्ना अरूपिनो धम्मा – इमे धम्मा अब्याकता…पे॰…।
४४२. कतमो तस्मिं समये सङ्खारक्खन्धो होति? फस्सो चेतना चित्तस्सेकग्गता जीवितिन्द्रियं; ये वा पन तस्मिं समये अञ्ञेपि अत्थि पटिच्चसमुप्पन्ना अरूपिनो धम्मा ठपेत्वा वेदनाक्खन्धं ठपेत्वा सञ्ञाक्खन्धं ठपेत्वा विञ्ञाणक्खन्धं – अयं तस्मिं समये सङ्खारक्खन्धो होति…पे॰… इमे धम्मा अब्याकता।
४४३. कतमे धम्मा अब्याकता? यस्मिं समये कामावचरस्स कुसलस्स कम्मस्स कतत्ता उपचितत्ता विपाकं सोतविञ्ञाणं उप्पन्नं होति उपेक्खासहगतं सद्दारम्मणं…पे॰… घानविञ्ञाणं उप्पन्नं होति उपेक्खासहगतं गन्धारम्मणं…पे॰… जिव्हाविञ्ञाणं उप्पन्नं होति उपेक्खासहगतं रसारम्मणं…पे॰… कायविञ्ञाणं उप्पन्नं होति सुखसहगतं फोट्ठब्बारम्मणं, तस्मिं समये फस्सो होति, वेदना होति, सञ्ञा होति, चेतना होति, चित्तं होति, सुखं होति, चित्तस्सेकग्गता होति, मनिन्द्रियं होति, सुखिन्द्रियं होति, जीवितिन्द्रियं होति; ये वा पन तस्मिं समये अञ्ञेपि अत्थि पटिच्चसमुप्पन्ना अरूपिनो धम्मा – इमे धम्मा अब्याकता।
४४४. कतमो तस्मिं समये फस्सो होति? यो तस्मिं समये फस्सो फुसना संफुसना संफुसितत्तं – अयं तस्मिं समये फस्सो होति।
४४५. कतमा तस्मिं समये वेदना होति? यं तस्मिं समये तज्जाकायविञ्ञाणधातुसम्फस्सजं कायिकं सातं कायिकं सुखं कायसम्फस्सजं सातं सुखं वेदयितं कायसम्फस्सजा साता सुखा वेदना – अयं तस्मिं समये वेदना होति।
४४६. कतमा तस्मिं समये सञ्ञा होति? या तस्मिं समये तज्जाकायविञ्ञाणधातुसम्फस्सजा सञ्ञा सञ्जानना सञ्जानितत्तं – अयं तस्मिं समये सञ्ञा होति।
४४७. कतमा तस्मिं समये चेतना होति? या तस्मिं समये तज्जाकायविञ्ञाणधातुसम्फस्सजा चेतना सञ्चेतना चेतयितत्तं – अयं तस्मिं समये चेतना होति।
४४८. कतमं तस्मिं समये चित्तं होति? यं तस्मिं समये चित्तं मनो मानसं हदयं पण्डरं मनो मनायतनं मनिन्द्रियं विञ्ञाणं विञ्ञाणक्खन्धो तज्जाकायविञ्ञाणधातु – इदं तस्मिं समये चित्तं होति।
४४९. कतमं तस्मिं समये सुखं होति? यं तस्मिं समये कायिकं सातं कायिकं सुखं कायसम्फस्सजं सातं सुखं वेदयितं कायसम्फस्सजा साता सुखा वेदना – इदं तस्मिं समये सुखं होति।
४५०. कतमा तस्मिं समये चित्तस्सेकग्गता होति? या तस्मिं समये चित्तस्स ठिति – अयं तस्मिं समये चित्तस्सेकग्गता होति।
४५१. कतमं तस्मिं समये मनिन्द्रियं होति? यं तस्मिं समये चित्तं मनो मानसं हदयं पण्डरं मनो मनायतनं मनिन्द्रियं विञ्ञाणं विञ्ञाणक्खन्धो तज्जाकायविञ्ञाणधातु – इदं तस्मिं समये मनिन्द्रियं होति।
४५२. कतमं तस्मिं समये सुखिन्द्रियं होति? यं तस्मिं समये कायिकं सातं कायिकं सुखं कायसम्फस्सजं सातं सुखं वेदयितं कायसम्फस्सजा साता सुखा वेदना – इदं तस्मिं समये सुखिन्द्रियं होति।
४५३. कतमं तस्मिं समये जीवितिन्द्रियं होति? यो तेसं अरूपीनं धम्मानं आयु ठिति यपना यापना इरियना वत्तना पालना जीवितं जीवितिन्द्रियं – इदं तस्मिं समये जीवितिन्द्रियं होति; ये वा पन तस्मिं समये अञ्ञेपि अत्थि पटिच्चसमुप्पन्ना अरूपिनो धम्मा – इमे धम्मा अब्याकता।
तस्मिं खो पन समये चत्तारो खन्धा होन्ति, द्वायतनानि होन्ति, द्वे धातुयो होन्ति, तयो आहारा होन्ति, तीणिन्द्रियानि होन्ति, एको फस्सो होति…पे॰… एका कायविञ्ञाणधातु होति, एकं धम्मायतनं होति, एका धम्मधातु होति; ये वा पन तस्मिं समये अञ्ञेपि अत्थि पटिच्चसमुप्पन्ना अरूपिनो धम्मा – इमे धम्मा अब्याकता…पे॰…।
४५४. कतमो तस्मिं समये सङ्खारक्खन्धो होति? फस्सो चेतना चित्तस्सेकग्गता जीवितिन्द्रियं; ये वा पन तस्मिं समये अञ्ञेपि अत्थि पटिच्चसमुप्पन्ना अरूपिनो धम्मा ठपेत्वा वेदनाक्खन्धं ठपेत्वा सञ्ञाक्खन्धं ठपेत्वा विञ्ञाणक्खन्धं – अयं तस्मिं समये सङ्खारक्खन्धो होति…पे॰… इमे धम्मा अब्याकता।
कुसलविपाकानि पञ्चविञ्ञाणानि।
कुसलविपाकमनोधातु
४५५. कतमे धम्मा अब्याकता? यस्मिं समये कामावचरस्स कुसलस्स कम्मस्स कतत्ता उपचितत्ता विपाका मनोधातु उप्पन्ना होति उपेक्खासहगता रूपारम्मणा वा…पे॰… फोट्ठब्बारम्मणा वा यं यं वा पनारब्भ, तस्मिं समये फस्सो होति, वेदना होति, सञ्ञा होति, चेतना होति, चित्तं होति, वितक्को होति, विचारो होति , उपेक्खा होति, चित्तस्सेकग्गता होति, मनिन्द्रियं होति , उपेक्खिन्द्रियं होति, जीवितिन्द्रियं होति; ये वा पन तस्मिं समये अञ्ञेपि अत्थि पटिच्चसमुप्पन्ना अरूपिनो धम्मा – इमे धम्मा अब्याकता।
४५६. कतमो तस्मिं समये फस्सो होति? यो तस्मिं समये फस्सो फुसना संफुसना संफुसितत्तं – अयं तस्मिं समये फस्सो होति।
४५७. कतमा तस्मिं समये वेदना होति? यं तस्मिं समये तज्जामनोधातुसम्फस्सजं चेतसिकं नेव सातं नासातं चेतोसम्फस्सजं अदुक्खमसुखं वेदयितं चेतोसम्फस्सजा अदुक्खमसुखा वेदना – अयं तस्मिं समये वेदना होति।
४५८. कतमा तस्मिं समये सञ्ञा होति? या तस्मिं समये तज्जामनोधातुसम्फस्सजा सञ्ञा सञ्जानना सञ्जानितत्तं – अयं तस्मिं समये सञ्ञा होति।
४५९. कतमा तस्मिं समये चेतना होति? या तस्मिं समये तज्जामनोधातुसम्फस्सजा चेतना सञ्चेतना चेतयितत्तं – अयं तस्मिं समये चेतना होति।
४६०. कतमं तस्मिं समये चित्तं होति? यं तस्मिं समये चित्तं मनो मानसं हदयं पण्डरं मनो मनायतनं मनिन्द्रियं विञ्ञाणं विञ्ञाणक्खन्धो तज्जामनोधातु – इदं तस्मिं समये चित्तं होति।
४६१. कतमो तस्मिं समये वितक्को होति? यो तस्मिं समये तक्को वितक्को सङ्कप्पो अप्पना ब्यप्पना चेतसो अभिनिरोपना – अयं तस्मिं समये वितक्को होति।
४६२. कतमो तस्मिं समये विचारो होति? यो तस्मिं समये चारो विचारो अनुविचारो उपविचारो चित्तस्स अनुसन्धानता अनुपेक्खनता – अयं तस्मिं समये विचारो होति।
४६३. कतमा तस्मिं समये उपेक्खा होति? यं तस्मिं समये चेतसिकं नेव सातं नासातं चेतोसम्फस्सजं अदुक्खमसुखं वेदयितं चेतोसम्फस्सजा अदुक्खमसुखा वेदना – अयं तस्मिं समये उपेक्खा होति।
४६४. कतमा तस्मिं समये चित्तस्सेकग्गता होति? या तस्मिं समये चित्तस्स ठिति – अयं तस्मिं समये चित्तस्सेकग्गता होति।
४६५. कतमं तस्मिं समये मनिन्द्रियं होति? यं तस्मिं समये चित्तं मनो मानसं हदयं पण्डरं मनो मनायतनं मनिन्द्रियं विञ्ञाणं विञ्ञाणक्खन्धो तज्जामनोधातु – इदं तस्मिं समये मनिन्द्रियं होति।
४६६. कतमं तस्मिं समये उपेक्खिन्द्रियं होति? यं तस्मिं समये चेतसिकं नेव सातं नासातं चेतोसम्फस्सजं अदुक्खमसुखं वेदयितं चेतोसम्फस्सजा अदुक्खमसुखा वेदना – इदं तस्मिं समये उपेक्खिन्द्रियं होति।
४६७. कतमं तस्मिं समये जीवितिन्द्रियं होति? यो तेसं अरूपीनं धम्मानं आयु ठिति यपना यापना इरियना वत्तना पालना जीवितं जीवितिन्द्रियं – इदं तस्मिं समये जीवितिन्द्रियं होति; ये वा पन तस्मिं समये अञ्ञेपि अत्थि पटिच्चसमुप्पन्ना अरूपिनो धम्मा – इमे धम्मा अब्याकता।
तस्मिं खो पन समये चत्तारो खन्धा होन्ति, द्वायतनानि होन्ति, द्वे धातुयो होन्ति, तयो आहारा होन्ति, तीणिन्द्रियानि होन्ति, एको फस्सो होति…पे॰… एका मनोधातु होति, एकं धम्मायतनं होति, एका धम्मधातु होति; ये वा पन तस्मिं समये अञ्ञेपि अत्थि पटिच्चसमुप्पन्ना अरूपिनो धम्मा – इमे धम्मा अब्याकता…पे॰…।
४६८. कतमो तस्मिं समये सङ्खारक्खन्धो होति? फस्सो चेतना वितक्को विचारो चित्तस्सेकग्गता जीवितिन्द्रियं; ये वा पन तस्मिं समये अञ्ञेपि अत्थि पटिच्चसमुप्पन्ना अरूपिनो धम्मा ठपेत्वा वेदनाक्खन्धं ठपेत्वा सञ्ञाक्खन्धं ठपेत्वा विञ्ञाणक्खन्धं – अयं तस्मिं समये सङ्खारक्खन्धो होति…पे॰… इमे धम्मा अब्याकता।
कुसलविपाका मनोधातु।
कुसलविपाकमनोविञ्ञाणधातुसोमनस्ससहगता
४६९. कतमे धम्मा अब्याकता? यस्मिं समये कामावचरस्स कुसलस्स कम्मस्स कतत्ता उपचितत्ता विपाका मनोविञ्ञाणधातु उप्पन्ना होति सोमनस्ससहगता रूपारम्मणा वा…पे॰… धम्मारम्मणा वा यं यं वा पनारब्भ, तस्मिं समये फस्सो होति, वेदना होति, सञ्ञा होति, चेतना होति, चित्तं होति, वितक्को होति, विचारो होति, पीति होति, सुखं होति, चित्तस्सेकग्गता होति, मनिन्द्रियं होति, सोमनस्सिन्द्रियं होति, जीवितिन्द्रियं होति; ये वा पन तस्मिं समये अञ्ञेपि अत्थि पटिच्चसमुप्पन्ना अरूपिनो धम्मा – इमे धम्मा अब्याकता।
४७०. कतमो तस्मिं समये फस्सो होति? यो तस्मिं समये फस्सो फुसना संफुसना संफुसितत्तं – अयं तस्मिं समये फस्सो होति।
४७१. कतमा तस्मिं समये वेदना होति? यं तस्मिं समये तज्जामनोविञ्ञाणधातुसम्फस्सजं चेतसिकं सातं चेतसिकं सुखं चेतोसम्फस्सजं सातं सुखं वेदयितं चेतोसम्फस्सजा साता सुखा वेदना – अयं तस्मिं समये वेदना होति।
४७२. कतमा तस्मिं समये सञ्ञा होति? या तस्मिं समये तज्जामनोविञ्ञाणधातुसम्फस्सजा सञ्ञा सञ्जानना सञ्जानितत्तं – अयं तस्मिं समये सञ्ञा होति।
४७३. कतमा तस्मिं समये चेतना होति। या तस्मिं समये तज्जामनोविञ्ञाणधातुसम्फस्सजा चेतना सञ्चेतना चेतयितत्तं – अयं तस्मिं समये चेतना होति।
४७४. कतमं तस्मिं समये चित्तं होति? यं तस्मिं समये चित्तं मनो मानसं हदयं पण्डरं मनो मनायतनं मनिन्द्रियं विञ्ञाणं विञ्ञाणक्खन्धो तज्जामनोविञ्ञाणधातु – इदं तस्मिं समये चित्तं होति।
४७५. कतमो तस्मिं समये वितक्को होति? यो तस्मिं समये तक्को वितक्को सङ्कप्पो अप्पना ब्यप्पना चेतसो अभिनिरोपना – अयं तस्मिं समये वितक्को होति।
४७६. कतमो तस्मिं समये विचारो होति? यो तस्मिं समये चारो विचारो अनुविचारो उपविचारो चित्तस्स अनुसन्धानता अनुपेक्खनता – अयं तस्मिं समये विचारो होति।
४७७. कतमा तस्मिं समये पीति होति? या तस्मिं समये पीति पामोज्जं आमोदना पमोदना हासो पहासो वित्ति ओदग्यं अत्तमनता चित्तस्स – अयं तस्मिं समये पीति होति।
४७८. कतमं तस्मिं समये सुखं होति? यं तस्मिं समये चेतसिकं सातं चेतसिकं सुखं चेतोसम्फस्सजं सातं सुखं वेदयितं चेतोसम्फस्सजा साता सुखा वेदना – इदं तस्मिं समये सुखं होति।
४७९. कतमा तस्मिं समये चित्तस्सेकग्गता होति? या तस्मिं समये चित्तस्स ठिति – अयं तस्मिं समये चित्तस्सेकग्गता होति।
४८०. कतमं तस्मिं समये मनिन्द्रियं होति? यं तस्मिं समये चित्तं मनो मानसं हदयं पण्डरं मनो मनायतनं मनिन्द्रियं विञ्ञाणं विञ्ञाणक्खन्धो तज्जामनोविञ्ञाणधातु – इदं तस्मिं समये मनिन्द्रियं होति।
४८१. कतमं तस्मिं समये सोमनस्सिन्द्रियं होति? यं तस्मिं समये चेतसिकं सातं चेतसिकं सुखं चेतोसम्फस्सजं सातं सुखं वेदयितं चेतोसम्फस्सजा साता सुखा वेदना – इदं तस्मिं समये सोमनस्सिन्द्रियं होति।
४८२. कतमं तस्मिं समये जीवितिन्द्रियं होति? यो तेसं अरूपीनं धम्मानं आयु ठिति यपना यापना इरियना वत्तना पालना जीवितं जीवितिन्द्रियं – इदं तस्मिं समये जीवितिन्द्रियं होति; ये वा पन तस्मिं समये अञ्ञेपि अत्थि पटिच्चसमुप्पन्ना अरूपिनो धम्मा – इमे धम्मा अब्याकता।
तस्मिं खो पन समये चत्तारो खन्धा होन्ति, द्वायतनानि होन्ति, द्वे धातुयो होन्ति, तयो आहारा होन्ति, तीणिन्द्रियानि होन्ति, एको फस्सो होति…पे॰… एका मनोविञ्ञाणधातु होति, एकं धम्मायतनं होति, एका धम्मधातु होति; ये वा पन तस्मिं समये अञ्ञेपि अत्थि पटिच्चसमुप्पन्ना अरूपिनो धम्मा – इमे धम्मा अब्याकता…पे॰…।
४८३. कतमो तस्मिं समये सङ्खारक्खन्धो होति? फस्सो चेतना वितक्को विचारो पीति चित्तस्सेकग्गता जीवितिन्द्रियं; ये वा पन तस्मिं समये अञ्ञेपि अत्थि पटिच्चसमुप्पन्ना अरूपिनो धम्मा ठपेत्वा वेदनाक्खन्धं ठपेत्वा सञ्ञाक्खन्धं ठपेत्वा विञ्ञाणक्खन्धं – अयं तस्मिं समये सङ्खारक्खन्धो होति…पे॰… इमे धम्मा अब्याकता।
कुसलविपाका मनोविञ्ञाणधातु सोमनस्ससहगता।
कुसलविपाकमनोविञ्ञाणधातुउपेक्खासहगता
४८४. कतमे धम्मा अब्याकता? यस्मिं समये कामावचरस्स कुसलस्स कम्मस्स कतत्ता उपचितत्ता विपाका मनोविञ्ञाणधातु उप्पन्ना होति उपेक्खासहगता रूपारम्मणा वा…पे॰… धम्मारम्मणा वा यं यं वा पनारब्भ, तस्मिं समये फस्सो होति, वेदना होति, सञ्ञा होति, चेतना होति, चित्तं होति, वितक्को होति, विचारो होति, उपेक्खा होति, चित्तस्सेकग्गता होति, मनिन्द्रियं होति, उपेक्खिन्द्रियं होति, जीवितिन्द्रियं होति; ये वा पन तस्मिं समये अञ्ञेपि अत्थि पटिच्चसमुप्पन्ना अरूपिनो धम्मा – इमे धम्मा अब्याकता।
४८५. कतमो तस्मिं समये फस्सो होति? यो तस्मिं समये फस्सो फुसना संफुसना संफुसितत्तं – अयं तस्मिं समये फस्सो होति।
४८६. कतमा तस्मिं समये वेदना होति? यं तस्मिं समये तज्जामनोविञ्ञाणधातुसम्फस्सजं चेतसिकं नेव सातं नासातं चेतोसम्फस्सजं अदुक्खमसुखं वेदयितं चेतोसम्फस्सजा अदुक्खमसुखा वेदना – अयं तस्मिं समये वेदना होति।
४८७. कतमा तस्मिं समये सञ्ञा होति? या तस्मिं समये तज्जामनोविञ्ञाणधातुसम्फस्सजा सञ्ञा सञ्जानना सञ्जानितत्तं – अयं तस्मिं समये सञ्ञा होति।
४८८. कतमा तस्मिं समये चेतना होति? या तस्मिं समये तज्जामनोविञ्ञाणधातुसम्फस्सजा चेतना सञ्चेतना चेतयितत्तं – अयं तस्मिं समये चेतना होति।
४८९. कतमं तस्मिं समये चित्तं होति? यं तस्मिं समये चित्तं मनो मानसं हदयं पण्डरं मनो मनायतनं मनिन्द्रियं विञ्ञाणं विञ्ञाणक्खन्धो तज्जामनोविञ्ञाणधातु – इदं तस्मिं समये चित्तं होति।
४९०. कतमो तस्मिं समये वितक्को होति? यो तस्मिं समये तक्को वितक्को सङ्कप्पो अप्पना ब्यप्पना चेतसो अभिनिरोपना – अयं तस्मिं समये वितक्को होति।
४९१. कतमो तस्मिं समये विचारो होति? यो तस्मिं समये चारो विचारो अनुविचारो उपविचारो चित्तस्स अनुसन्धानता अनुपेक्खनता – अयं तस्मिं समये विचारो होति।
४९२. कतमा तस्मिं समये उपेक्खा होति? यं तस्मिं समये चेतसिकं नेव सातं नासातं चेतोसम्फस्सजं अदुक्खमसुखं वेदयितं चेतोसम्फस्सजा अदुक्खमसुखा वेदना – अयं तस्मिं समये उपेक्खा होति।
४९३. कतमा तस्मिं समये चित्तस्सेकग्गता होति? या तस्मिं समये चित्तस्स ठिति – अयं तस्मिं समये चित्तस्सेकग्गता होति।
४९४. कतमं तस्मिं समये मनिन्द्रियं होति? यं तस्मिं समये चित्तं मनो मानसं हदयं पण्डरं मनो मनायतनं मनिन्द्रियं विञ्ञाणं विञ्ञाणक्खन्धो तज्जामनोविञ्ञाणधातु – इदं तस्मिं समये मनिन्द्रियं होति।
४९५. कतमं तस्मिं समये उपेक्खिन्द्रियं होति? यं तस्मिं समये चेतसिकं नेव सातं नासातं चेतोसम्फस्सजं अदुक्खमसुखं वेदयितं चेतोसम्फस्सजा अदुक्खमसुखा वेदना – इदं तस्मिं समये उपेक्खिन्द्रियं होति।
४९६. कतमं तस्मिं समये जीवितिन्द्रियं होति? यो तेसं अरूपीनं धम्मानं आयु ठिति यपना यापना इरियना वत्तना पालना जीवितं जीवितिन्द्रियं – इदं तस्मिं समये जीवितिन्द्रियं होति; ये वा पन तस्मिं समये अञ्ञेपि अत्थि पटिच्चसमुप्पन्ना अरूपिनो धम्मा – इमे धम्मा अब्याकता।
तस्मिं खो पन समये चत्तारो खन्धा होन्ति, द्वायतनानि होन्ति, द्वे धातुयो होन्ति, तयो आहारा होन्ति, तीणिन्द्रियानि होन्ति, एको फस्सो होति…पे॰… एका मनोविञ्ञाणधातु होति, एकं धम्मायतनं होति, एका धम्मधातु होति; ये वा पन तस्मिं समये अञ्ञेपि अत्थि पटिच्चसमुप्पन्ना अरूपिनो धम्मा – इमे धम्मा अब्याकता…पे॰…।
४९७. कतमो तस्मिं समये सङ्खारक्खन्धो होति? फस्सो चेतना वितक्को विचारो चित्तस्सेकग्गता जीवितिन्द्रियं; ये वा पन तस्मिं समये अञ्ञेपि अत्थि पटिच्चसमुप्पन्ना अरूपिनो धम्मा ठपेत्वा वेदनाक्खन्धं ठपेत्वा सञ्ञाक्खन्धं ठपेत्वा विञ्ञाणक्खन्धं – अयं तस्मिं समये सङ्खारक्खन्धो होति…पे॰… इमे धम्मा अब्याकता।
कुसलविपाका उपेक्खासहगता मनोविञ्ञाणधातु।
अट्ठमहाविपाका
४९८. कतमे धम्मा अब्याकता? यस्मिं समये कामावचरस्स कुसलस्स कम्मस्स कतत्ता उपचितत्ता विपाका मनोविञ्ञाणधातु उप्पन्ना होति सोमनस्ससहगता ञाणसम्पयुत्ता…पे॰… सोमनस्ससहगता ञाणसम्पयुत्ता ससङ्खारेन…पे॰… सोमनस्ससहगता ञाणविप्पयुत्ता…पे॰… सोमनस्ससहगता ञाणविप्पयुत्ता ससङ्खारेन…पे॰… उपेक्खासहगता ञाणसम्पयुत्ता…पे॰… उपेक्खासहगता ञाणसम्पयुत्ता ससङ्खारेन…पे॰… उपेक्खासहगता ञाणविप्पयुत्ता…पे॰… उपेक्खासहगता ञाणविप्पयुत्ता ससङ्खारेन रूपारम्मणा वा…पे॰… धम्मारम्मणा वा यं यं वा पनारब्भ, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति …पे॰… इमे धम्मा अब्याकता…पे॰… अलोभो अब्याकतमूलं…पे॰… अदोसो अब्याकतमूलं…पे॰… इमे धम्मा अब्याकता।
अट्ठमहाविपाका।
रूपावचरविपाका
४९९. कतमे धम्मा अब्याकता? यस्मिं समये रूपूपपत्तिया मग्गं भावेति विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति पथवीकसिणं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला। तस्सेव रूपावचरस्स कुसलस्स कम्मस्स कतत्ता उपचितत्ता विपाकं विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति पथवीकसिणं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा अब्याकता।
५००. कतमे धम्मा अब्याकता? यस्मिं समये रूपूपपत्तिया मग्गं भावेति वितक्कविचारानं वूपसमा…पे॰… दुतियं झानं…पे॰… ततियं झानं…पे॰… चतुत्थं झानं…पे॰… पठमं झानं…पे॰… पञ्चमं झानं उपसम्पज्ज विहरति पथवीकसिणं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला। तस्सेव रूपावचरस्स कुसलस्स कम्मस्स कतत्ता उपचितत्ता विपाकं सुखस्स च पहाना…पे॰… पञ्चमं झानं उपसम्पज्ज विहरति पथवीकसिणं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा अब्याकता।
रूपावचरविपाका।
अरूपावचरविपाका
५०१. कतमे धम्मा अब्याकता? यस्मिं समये अरूपूपपत्तिया मग्गं भावेति सब्बसो रूपसञ्ञानं समतिक्कमा पटिघसञ्ञानं अत्थङ्गमा नानत्तसञ्ञानं अमनसिकारा आकासानञ्चायतनसञ्ञासहगतं सुखस्स च पहाना…पे॰… चतुत्थं झानं उपसम्पज्ज विहरति, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला। तस्सेव अरूपावचरस्स कुसलस्स कम्मस्स कतत्ता उपचितत्ता विपाकं सब्बसो रूपसञ्ञानं समतिक्कमा पटिघसञ्ञानं अत्थङ्गमा नानत्तसञ्ञानं अमनसिकारा आकासानञ्चायतनसञ्ञासहगतं सुखस्स च पहाना…पे॰… चतुत्थं झानं उपसम्पज्ज विहरति, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा अब्याकता।
५०२. कतमे धम्मा अब्याकता? यस्मिं समये अरूपूपपत्तिया मग्गं भावेति सब्बसो आकासानञ्चायतनं समतिक्कम्म विञ्ञाणञ्चायतनसञ्ञासहगतं सुखस्स च पहाना…पे॰… चतुत्थं झानं उपसम्पज्ज विहरति, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला। तस्सेव अरूपावचरस्स कुसलस्स कम्मस्स कतत्ता उपचितत्ता विपाकं सब्बसो आकासानञ्चायतनं समतिक्कम्म विञ्ञाणञ्चायतनसञ्ञासहगतं सुखस्स च पहाना…पे॰… चतुत्थं झानं उपसम्पज्ज विहरति, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा अब्याकता।
५०३. कतमे धम्मा अब्याकता? यस्मिं समये अरूपूपपत्तिया मग्गं भावेति सब्बसो विञ्ञाणञ्चायतनं समतिक्कम्म आकिञ्चञ्ञायतनसञ्ञासहगतं सुखस्स च पहाना…पे॰… चतुत्थं झानं उपसम्पज्ज विहरति, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला। तस्सेव अरूपावचरस्स कुसलस्स कम्मस्स कतत्ता उपचितत्ता विपाकं सब्बसो विञ्ञाणञ्चायतनं समतिक्कम्म आकिञ्चञ्ञायतनसञ्ञासहगतं सुखस्स च पहाना…पे॰… चतुत्थं झानं उपसम्पज्ज विहरति, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा अब्याकता।
५०४. कतमे धम्मा अब्याकता? यस्मिं समये अरूपूपपत्तिया मग्गं भावेति सब्बसो आकिञ्चञ्ञायतनं समतिक्कम्म नेवसञ्ञानासञ्ञायतनसञ्ञासहगतं सुखस्स च पहाना…पे॰… चतुत्थं झानं उपसम्पज्ज विहरति, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला। तस्सेव अरूपावचरस्स कुसलस्स कम्मस्स कतत्ता उपचितत्ता विपाकं सब्बसो आकिञ्चञ्ञायतनं समतिक्कम्म नेवसञ्ञानासञ्ञायतनसञ्ञासहगतं सुखस्स च पहाना…पे॰… चतुत्थं झानं उपसम्पज्ज विहरति, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा अब्याकता।
अरूपावचरविपाका।
लोकुत्तरविपाक-पठममग्गविपाका
सुद्धिकपटिपदा
५०५. कतमे धम्मा अब्याकता? यस्मिं समये लोकुत्तरं झानं भावेति निय्यानिकं अपचयगामिं दिट्ठिगतानं पहानाय पठमाय भूमिया पत्तिया विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति दुक्खपटिपदं दन्धाभिञ्ञं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला। तस्सेव लोकुत्तरस्स कुसलस्स झानस्स कतत्ता भावितत्ता विपाकं विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति दुक्खपटिपदं दन्धाभिञ्ञं सुञ्ञतं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अञ्ञिन्द्रियं होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा अब्याकता।
५०६. कतमे धम्मा अब्याकता? यस्मिं समये लोकुत्तरं झानं भावेति निय्यानिकं अपचयगामिं दिट्ठिगतानं पहानाय पठमाय भूमिया पत्तिया विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति दुक्खपटिपदं दन्धाभिञ्ञं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला। तस्सेव लोकुत्तरस्स कुसलस्स झानस्स कतत्ता भावितत्ता विपाकं विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति दुक्खपटिपदं दन्धाभिञ्ञं अनिमित्तं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अञ्ञिन्द्रियं होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा अब्याकता।
५०७. कतमे धम्मा अब्याकता? यस्मिं समये लोकुत्तरं झानं भावेति निय्यानिकं अपचयगामिं दिट्ठिगतानं पहानाय पठमाय भूमिया पत्तिया विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति दुक्खपटिपदं दन्धाभिञ्ञं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला। तस्सेव लोकुत्तरस्स कुसलस्स झानस्स कतत्ता भावितत्ता विपाकं विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति दुक्खपटिपदं दन्धाभिञ्ञं अप्पणिहितं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अञ्ञिन्द्रियं होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा अब्याकता।
५०८. कतमे धम्मा अब्याकता? यस्मिं समये लोकुत्तरं झानं भावेति निय्यानिकं अपचयगामिं दिट्ठिगतानं पहानाय पठमाय भूमिया पत्तिया वितक्कविचारानं वूपसमा…पे॰… दुतियं झानं…पे॰… ततियं झानं…पे॰… चतुत्थं झानं…पे॰… पठमं झानं…पे॰… पञ्चमं झानं उपसम्पज्ज विहरति दुक्खपटिपदं दन्धाभिञ्ञन्ति कुसलं…पे॰… दुक्खपटिपदं दन्धाभिञ्ञं सुञ्ञतन्ति विपाको…पे॰… दुक्खपटिपदं दन्धाभिञ्ञन्ति कुसलं…पे॰… दुक्खपटिपदं दन्धाभिञ्ञं अनिमित्तन्ति विपाको…पे॰… दुक्खपटिपदं दन्धाभिञ्ञन्ति कुसलं…पे॰… दुक्खपटिपदं दन्धाभिञ्ञं अप्पणिहितन्ति विपाको, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा अब्याकता।
५०९. कतमे धम्मा अब्याकता? यस्मिं समये लोकुत्तरं झानं भावेति निय्यानिकं अपचयगामिं दिट्ठिगतानं पहानाय पठमाय भूमिया पत्तिया विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति दुक्खपटिपदं खिप्पाभिञ्ञं…पे॰… सुखपटिपदं दन्धाभिञ्ञं…पे॰… सुखपटिपदं खिप्पाभिञ्ञं…पे॰… दुतियं झानं…पे॰… ततियं झानं…पे॰… चतुत्थं झानं…पे॰… पठमं झानं…पे॰… पञ्चमं झानं उपसम्पज्ज विहरति सुखपटिपदं खिप्पाभिञ्ञन्ति कुसलं…पे॰… सुखपटिपदं खिप्पाभिञ्ञं सुञ्ञतन्ति विपाको…पे॰… सुखपटिपदं खिप्पाभिञ्ञन्ति कुसलं…पे॰… सुखपटिपदं खिप्पाभिञ्ञं अनिमित्तन्ति विपाको…पे॰… सुखपटिपदं खिप्पाभिञ्ञन्ति कुसलं…पे॰… सुखपटिपदं खिप्पाभिञ्ञं अप्पणिहितन्ति विपाको, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा अब्याकता।
सुद्धिकपटिपदा।
सुद्धिकसुञ्ञतं
५१०. कतमे धम्मा अब्याकता? यस्मिं समये लोकुत्तरं झानं भावेति निय्यानिकं अपचयगामिं दिट्ठिगतानं पहानाय पठमाय भूमिया पत्तिया विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति सुञ्ञतं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला। तस्सेव लोकुत्तरस्स कुसलस्स झानस्स कतत्ता भावितत्ता विपाकं विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति सुञ्ञतं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा अब्याकता।
५११. कतमे धम्मा अब्याकता? यस्मिं समये लोकुत्तरं झानं भावेति निय्यानिकं अपचयगामिं दिट्ठिगतानं पहानाय पठमाय भूमिया पत्तिया विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति सुञ्ञतं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला। तस्सेव लोकुत्तरस्स कुसलस्स झानस्स कतत्ता भावितत्ता विपाकं विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति अनिमित्तं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा अब्याकता।
५१२. कतमे धम्मा अब्याकता? यस्मिं समये लोकुत्तरं झानं भावेति निय्यानिकं अपचयगामिं दिट्ठिगतानं पहानाय पठमाय भूमिया पत्तिया विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति सुञ्ञतं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला। तस्सेव लोकुत्तरस्स कुसलस्स झानस्स कतत्ता भावितत्ता विपाकं विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति अप्पणिहितं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा अब्याकता।
५१३. कतमे धम्मा अब्याकता? यस्मिं समये लोकुत्तरं झानं भावेति निय्यानिकं अपचयगामिं दिट्ठिगतानं पहानाय पठमाय भूमिया पत्तिया वितक्कविचारानं वूपसमा…पे॰… दुतियं झानं…पे॰… ततियं झानं…पे॰… चतुत्थं झानं…पे॰… पठमं झानं…पे॰… पञ्चमं झानं उपसम्पज्ज विहरति सुञ्ञतन्ति कुसलं…पे॰… सुञ्ञतन्ति विपाको…पे॰… सुञ्ञतन्ति कुसलं…पे॰… अनिमित्तन्ति विपाको…पे॰… सुञ्ञतन्ति कुसलं…पे॰… अप्पणिहितन्ति विपाको, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा अब्याकता।
सुद्धिकसुञ्ञतं।
सुञ्ञतपटिपदा
५१४. कतमे धम्मा अब्याकता? यस्मिं समये लोकुत्तरं झानं भावेति निय्यानिकं अपचयगामिं दिट्ठिगतानं पहानाय पठमाय भूमिया पत्तिया विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति दुक्खपटिपदं दन्धाभिञ्ञं सुञ्ञतं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला। तस्सेव लोकुत्तरस्स कुसलस्स झानस्स कतत्ता भावितत्ता विपाकं विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति दुक्खपटिपदं दन्धाभिञ्ञं सुञ्ञतं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा अब्याकता।
५१५. कतमे धम्मा अब्याकता? यस्मिं समये लोकुत्तरं झानं भावेति निय्यानिकं अपचयगामिं दिट्ठिगतानं पहानाय पठमाय भूमिया पत्तिया विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति दुक्खपटिपदं दन्धाभिञ्ञं सुञ्ञतं, तस्मिं समये फस्सो होति …पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला। तस्सेव लोकुत्तरस्स कुसलस्स झानस्स कतत्ता भावितत्ता विपाकं विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति दुक्खपटिपदं दन्धाभिञ्ञं अनिमित्तं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा अब्याकता।
५१६. कतमे धम्मा अब्याकता? यस्मिं समये लोकुत्तरं झानं भावेति निय्यानिकं अपचयगामिं दिट्ठिगतानं पहानाय पठमाय भूमिया पत्तिया विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति दुक्खपटिपदं दन्धाभिञ्ञं सुञ्ञतं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला। तस्सेव लोकुत्तरस्स कुसलस्स झानस्स कतत्ता भावितत्ता विपाकं विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति दुक्खपटिपदं दन्धाभिञ्ञं अप्पणिहितं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा अब्याकता।
५१७. कतमे धम्मा अब्याकता? यस्मिं समये लोकुत्तरं झानं भावेति निय्यानिकं अपचयगामिं दिट्ठिगतानं पहानाय पठमाय भूमिया पत्तिया वितक्कविचारानं वूपसमा…पे॰… दुतियं झानं…पे॰… ततियं झानं…पे॰… चतुत्थं झानं…पे॰… पठमं झानं…पे॰… पञ्चमं झानं उपसम्पज्ज विहरति दुक्खपटिपदं दन्धाभिञ्ञं सुञ्ञतन्ति कुसलं…पे॰… दुक्खपटिपदं दन्धाभिञ्ञं सुञ्ञतन्ति विपाको…पे॰… दुक्खपटिपदं दन्धाभिञ्ञं सुञ्ञतन्ति कुसलं…पे॰… दुक्खपटिपदं दन्धाभिञ्ञं अनिमित्तन्ति विपाको…पे॰… दुक्खपटिपदं दन्धाभिञ्ञं सुञ्ञतन्ति कुसलं…पे॰… दुक्खपटिपदं दन्धाभिञ्ञं अप्पणिहितन्ति विपाको, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा अब्याकता।
५१८. कतमे धम्मा अब्याकता? यस्मिं समये लोकुत्तरं झानं भावेति निय्यानिकं अपचयगामिं दिट्ठिगतानं पहानाय पठमाय भूमिया पत्तिया विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति दुक्खपटिपदं खिप्पाभिञ्ञं सुञ्ञतं…पे॰… सुखपटिपदं दन्धाभिञ्ञं सुञ्ञतं…पे॰… सुखपटिपदं खिप्पाभिञ्ञं सुञ्ञतं …पे॰… दुतियं झानं…पे॰… ततियं झानं…पे॰… चतुत्थं झानं…पे॰… पठमं झानं…पे॰… पञ्चमं झानं उपसम्पज्ज विहरति सुखपटिपदं खिप्पाभिञ्ञं सुञ्ञतन्ति कुसलं…पे॰… सुखपटिपदं खिप्पाभिञ्ञं सुञ्ञतन्ति विपाको…पे॰… सुखपटिपदं खिप्पाभिञ्ञं सुञ्ञतन्ति कुसलं…पे॰… सुखपटिपदं खिप्पाभिञ्ञं अनिमित्तन्ति विपाको…पे॰… सुखपटिपदं खिप्पाभिञ्ञं सुञ्ञतन्ति कुसलं…पे॰… सुखपटिपदं खिप्पाभिञ्ञं अप्पणिहितन्ति विपाको, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा अब्याकता।
सुञ्ञतपटिपदा।
सुद्धिकअप्पणिहितं
५१९. कतमे धम्मा अब्याकता? यस्मिं समये लोकुत्तरं झानं भावेति निय्यानिकं अपचयगामिं दिट्ठिगतानं पहानाय पठमाय भूमिया पत्तिया विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति अप्पणिहितं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला। तस्सेव लोकुत्तरस्स कुसलस्स झानस्स कतत्ता भावितत्ता विपाकं विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति अप्पणिहितं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा अब्याकता।
५२०. कतमे धम्मा अब्याकता? यस्मिं समये लोकुत्तरं झानं भावेति निय्यानिकं अपचयगामिं दिट्ठिगतानं पहानाय पठमाय भूमिया पत्तिया विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति अप्पणिहितं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला। तस्सेव लोकुत्तरस्स कुसलस्स झानस्स कतत्ता भावितत्ता विपाकं विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति अनिमित्तं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा अब्याकता।
५२१. कतमे धम्मा अब्याकता? यस्मिं समये लोकुत्तरं झानं भावेति निय्यानिकं अपचयगामिं दिट्ठिगतानं पहानाय पठमाय भूमिया पत्तिया विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति अप्पणिहितं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला। तस्सेव लोकुत्तरस्स कुसलस्स झानस्स कतत्ता भावितत्ता विपाकं विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति सुञ्ञतं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा अब्याकता।
५२२. कतमे धम्मा अब्याकता? यस्मिं समये लोकुत्तरं झानं भावेति निय्यानिकं अपचयगामिं दिट्ठिगतानं पहानाय पठमाय भूमिया पत्तिया वितक्कविचारानं वूपसमा…पे॰… दुतियं झानं…पे॰… ततियं झानं…पे॰… चतुत्थं झानं…पे॰… पठमं झानं…पे॰… पञ्चमं झानं उपसम्पज्ज विहरति अप्पणिहितन्ति कुसलं…पे॰… अप्पणिहितन्ति विपाको…पे॰… अप्पणिहितन्ति कुसलं…पे॰… अनिमित्तन्ति विपाको…पे॰… अप्पणिहितन्ति कुसलं…पे॰… सुञ्ञतन्ति विपाको, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा अब्याकता।
सुद्धिकअप्पणिहितं।
अप्पणिहितपटिपदा
५२३. कतमे धम्मा अब्याकता? यस्मिं समये लोकुत्तरं झानं भावेति निय्यानिकं अपचयगामिं दिट्ठिगतानं पहानाय पठमाय भूमिया पत्तिया विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति दुक्खपटिपदं दन्धाभिञ्ञं अप्पणिहितं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला। तस्सेव लोकुत्तरस्स कुसलस्स झानस्स कतत्ता भावितत्ता विपाकं विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति दुक्खपटिपदं दन्धाभिञ्ञं अप्पणिहितं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा अब्याकता।
५२४. कतमे धम्मा अब्याकता? यस्मिं समये लोकुत्तरं झानं भावेति निय्यानिकं अपचयगामिं दिट्ठिगतानं पहानाय पठमाय भूमिया पत्तिया विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति दुक्खपटिपदं दन्धाभिञ्ञं अप्पणिहितं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला। तस्सेव लोकुत्तरस्स कुसलस्स झानस्स कतत्ता भावितत्ता विपाकं विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति दुक्खपटिपदं दन्धाभिञ्ञं अनिमित्तं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा अब्याकता।
५२५. कतमे धम्मा अब्याकता? यस्मिं समये लोकुत्तरं झानं भावेति निय्यानिकं अपचयगामिं दिट्ठिगतानं पहानाय पठमाय भूमिया पत्तिया विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति दुक्खपटिपदं दन्धाभिञ्ञं अप्पणिहितं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला। तस्सेव लोकुत्तरस्स कुसलस्स झानस्स कतत्ता भावितत्ता विपाकं विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति दुक्खपटिपदं दन्धाभिञ्ञं सुञ्ञतं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा अब्याकता।
५२६. कतमे धम्मा अब्याकता? यस्मिं समये लोकुत्तरं झानं भावेति निय्यानिकं अपचयगामिं दिट्ठिगतानं पहानाय पठमाय भूमिया पत्तिया वितक्कविचारानं वूपसमा…पे॰… दुतियं झानं…पे॰… ततियं झानं…पे॰… चतुत्थं झानं…पे॰… पठमं झानं…पे॰… पञ्चमं झानं उपसम्पज्ज विहरति दुक्खपटिपदं दन्धाभिञ्ञं अप्पणिहितन्ति कुसलं…पे॰… दुक्खपटिपदं दन्धाभिञ्ञं अप्पणिहितन्ति विपाको…पे॰… दुक्खपटिपदं दन्धाभिञ्ञं अप्पणिहितन्ति कुसलं…पे॰… दुक्खपटिपदं दन्धाभिञ्ञं अनिमित्तन्ति विपाको…पे॰… दुक्खपटिपदं दन्धाभिञ्ञं अप्पणिहितन्ति कुसलं…पे॰… दुक्खपटिपदं दन्धाभिञ्ञं सुञ्ञतन्ति विपाको, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा अब्याकता।
५२७. कतमे धम्मा अब्याकता? यस्मिं समये लोकुत्तरं झानं भावेति निय्यानिकं अपचयगामिं दिट्ठिगतानं पहानाय पठमाय भूमिया पत्तिया विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति दुक्खपटिपदं खिप्पाभिञ्ञं अप्पणिहितं…पे॰… सुखपटिपदं दन्धाभिञ्ञं अप्पणिहितं…पे॰… सुखपटिपदं खिप्पाभिञ्ञं अप्पणिहितं…पे॰… दुतियं झानं…पे॰… ततियं झानं…पे॰… चतुत्थं झानं…पे॰… पठमं झानं…पे॰… पञ्चमं झानं उपसम्पज्ज विहरति सुखपटिपदं खिप्पाभिञ्ञं अप्पणिहितन्ति कुसलं…पे॰… सुखपटिपदं खिप्पाभिञ्ञं अप्पणिहितन्ति विपाको…पे॰… सुखपटिपदं खिप्पाभिञ्ञं अप्पणिहितन्ति कुसलं…पे॰… सुखपटिपदं खिप्पाभिञ्ञं अनिमित्तन्ति विपाको…पे॰… सुखपटिपदं खिप्पाभिञ्ञं अप्पणिहितन्ति कुसलं…पे॰… सुखपटिपदं खिप्पाभिञ्ञं सुञ्ञतन्ति विपाको, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा अब्याकता।
अप्पणिहितपटिपदा।
वीसति महानया
५२८. कतमे धम्मा अब्याकता? यस्मिं समये लोकुत्तरं मग्गं भावेति…पे॰… लोकुत्तरं सतिपट्ठानं भावेति…पे॰… लोकुत्तरं सम्मप्पधानं भावेति…पे॰… लोकुत्तरं इद्धिपादं भावेति…पे॰… लोकुत्तरं इन्द्रियं भावेति…पे॰… लोकुत्तरं बलं भावेति…पे॰… लोकुत्तरं बोज्झङ्गं भावेति…पे॰… लोकुत्तरं सच्चं भावेति…पे॰… लोकुत्तरं समथं भावेति…पे॰… लोकुत्तरं धम्मं भावेति…पे॰… लोकुत्तरं खन्धं भावेति…पे॰… लोकुत्तरं आयतनं भावेति…पे॰… लोकुत्तरं धातुं भावेति…पे॰… लोकुत्तरं आहारं भावेति…पे॰… लोकुत्तरं फस्सं भावेति…पे॰… लोकुत्तरं वेदनं भावेति…पे॰… लोकुत्तरं सञ्ञं भावेति…पे॰… लोकुत्तरं चेतनं भावेति…पे॰… लोकुत्तरं चित्तं भावेति निय्यानिकं अपचयगामिं दिट्ठिगतानं पहानाय पठमाय भूमिया पत्तिया विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति दुक्खपटिपदं दन्धाभिञ्ञं, तस्मिं समये फस्सो होति …पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला तस्सेव लोकुत्तरस्स कुसलस्स झानस्स कतत्ता भावितत्ता विपाकं विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति दुक्खपटिपदं दन्धाभिञ्ञं सुञ्ञतं…पे॰… अनिमित्तं …पे॰… अप्पणिहितं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा अब्याकता।
वीसति महानया।
छन्दाधिपतेय्यसुद्धिकपटिपदा
५२९. कतमे धम्मा अब्याकता? यस्मिं समये लोकुत्तरं झानं भावेति निय्यानिकं अपचयगामिं दिट्ठिगतानं पहानाय पठमाय भूमिया पत्तिया विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति दुक्खपटिपदं दन्धाभिञ्ञं छन्दाधिपतेय्यं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला। तस्सेव लोकुत्तरस्स कुसलस्स झानस्स कतत्ता भावितत्ता विपाकं विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति दुक्खपटिपदं दन्धाभिञ्ञं सुञ्ञतं छन्दाधिपतेय्यं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा अब्याकता।
५३०. कतमे धम्मा अब्याकता? यस्मिं समये लोकुत्तरं झानं भावेति निय्यानिकं अपचयगामिं दिट्ठिगतानं पहानाय पठमाय भूमिया पत्तिया विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति दुक्खपटिपदं दन्धाभिञ्ञं छन्दाधिपतेय्यं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला। तस्सेव लोकुत्तरस्स कुसलस्स झानस्स कतत्ता भावितत्ता विपाकं विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति दुक्खपटिपदं दन्धाभिञ्ञं अनिमित्तं छन्दाधिपतेय्यं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा अब्याकता।
५३१. कतमे धम्मा अब्याकता? यस्मिं समये लोकुत्तरं झानं भावेति निय्यानिकं अपचयगामिं दिट्ठिगतानं पहानाय पठमाय भूमिया पत्तिया विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति दुक्खपटिपदं दन्धाभिञ्ञं छन्दाधिपतेय्यं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला। तस्सेव लोकुत्तरस्स कुसलस्स झानस्स कतत्ता भावितत्ता विपाकं विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति दुक्खपटिपदं दन्धाभिञ्ञं अप्पणिहितं छन्दाधिपतेय्यं , तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा अब्याकता।
५३२. कतमे धम्मा अब्याकता? यस्मिं समये लोकुत्तरं झानं भावेति निय्यानिकं अपचयगामिं दिट्ठिगतानं पहानाय पठमाय भूमिया पत्तिया वितक्कविचारानं वूपसमा…पे॰… दुतियं झानं…पे॰… ततियं झानं…पे॰… चतुत्थं झानं…पे॰… पठमं झानं…पे॰… पञ्चमं झानं उपसम्पज्ज विहरति दुक्खपटिपदं दन्धाभिञ्ञं छन्दाधिपतेय्यन्ति कुसलं…पे॰… दुक्खपटिपदं दन्धाभिञ्ञं सुञ्ञतं छन्दाधिपतेय्यन्ति विपाको…पे॰… दुक्खपटिपदं दन्धाभिञ्ञं छन्दाधिपतेय्यन्ति कुसलं…पे॰… दुक्खपटिपदं दन्धाभिञ्ञं अनिमित्तं छन्दाधिपतेय्यन्ति विपाको…पे॰… दुक्खपटिपदं दन्धाभिञ्ञं छन्दाधिपतेय्यन्ति कुसलं…पे॰… दुक्खपटिपदं दन्धाभिञ्ञं अप्पणिहितं छन्दाधिपतेय्यन्ति विपाको, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा अब्याकता।
५३३. कतमे धम्मा अब्याकता? यस्मिं समये लोकुत्तरं झानं भावेति निय्यानिकं अपचयगामिं दिट्ठिगतानं पहानाय पठमाय भूमिया पत्तिया विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति दुक्खपटिपदं खिप्पाभिञ्ञं छन्दाधिपतेय्यं…पे॰… सुखपटिपदं दन्धाभिञ्ञं छन्दाधिपतेय्यं…पे॰… सुखपटिपदं खिप्पाभिञ्ञं छन्दाधिपतेय्यं…पे॰… दुतियं झानं…पे॰… ततियं झानं…पे॰… चतुत्थं झानं…पे॰… पठमं झानं…पे॰… पञ्चमं झानं उपसम्पज्ज विहरति सुखपटिपदं खिप्पाभिञ्ञं छन्दाधिपतेय्यन्ति कुसलं…पे॰… सुखपटिपदं खिप्पाभिञ्ञं सुञ्ञतं छन्दाधिपतेय्यन्ति विपाको…पे॰… सुखपटिपदं खिप्पाभिञ्ञं छन्दाधिपतेय्यन्ति कुसलं…पे॰… सुखपटिपदं खिप्पाभिञ्ञं अनिमित्तं छन्दाधिपतेय्यन्ति विपाको…पे॰… सुखपटिपदं खिप्पाभिञ्ञं छन्दाधिपतेय्यन्ति कुसलं…पे॰… सुखपटिपदं खिप्पाभिञ्ञं अप्पणिहितं छन्दाधिपतेय्यन्ति विपाको , तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा अब्याकता।
छन्दाधिपतेय्यसुद्धिकपटिपदा।
छन्दाधिपतेय्यसुद्धिकसुञ्ञता
५३४. कतमे धम्मा अब्याकता? यस्मिं समये लोकुत्तरं झानं भावेति निय्यानिकं अपचयगामिं दिट्ठिगतानं पहानाय पठमाय भूमिया पत्तिया विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति सुञ्ञतं छन्दाधिपतेय्यं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला। तस्सेव लोकुत्तरस्स कुसलस्स झानस्स कतत्ता भावितत्ता विपाकं विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति सुञ्ञतं छन्दाधिपतेय्यं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा अब्याकता।
५३५. कतमे धम्मा अब्याकता? यस्मिं समये लोकुत्तरं झानं भावेति निय्यानिकं अपचयगामिं दिट्ठिगतानं पहानाय पठमाय भूमिया पत्तिया विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति सुञ्ञतं छन्दाधिपतेय्यं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला। तस्सेव लोकुत्तरस्स कुसलस्स झानस्स कतत्ता भावितत्ता विपाकं विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति अनिमित्तं छन्दाधिपतेय्यं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा अब्याकता।
५३६. कतमे धम्मा अब्याकता? यस्मिं समये लोकुत्तरं झानं भावेति निय्यानिकं अपचयगामिं दिट्ठिगतानं पहानाय पठमाय भूमिया पत्तिया विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति सुञ्ञतं छन्दाधिपतेय्यं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला। तस्सेव लोकुत्तरस्स कुसलस्स झानस्स कतत्ता भावितत्ता विपाकं विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति अप्पणिहितं छन्दाधिपतेय्यं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा अब्याकता।
५३७. कतमे धम्मा अब्याकता? यस्मिं समये लोकुत्तरं झानं भावेति निय्यानिकं अपचयगामिं दिट्ठिगतानं पहानाय पठमाय भूमिया पत्तिया वितक्कविचारानं वूपसमा…पे॰… दुतियं झानं…पे॰… ततियं झानं…पे॰… चतुत्थं झानं…पे॰… पठमं झानं…पे॰… पञ्चमं झानं उपसम्पज्ज विहरति सुञ्ञतं छन्दाधिपतेय्यन्ति कुसलं…पे॰… सुञ्ञतं छन्दाधिपतेय्यन्ति विपाको…पे॰… सुञ्ञतं छन्दाधिपतेय्यन्ति कुसलं…पे॰… अनिमित्तं छन्दाधिपतेय्यन्ति विपाको…पे॰… सुञ्ञतं छन्दाधिपतेय्यन्ति कुसलं…पे॰… अप्पणिहितं छन्दाधिपतेय्यन्ति विपाको, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा अब्याकता।
छन्दाधिपतेय्यसुद्धिकसुञ्ञता।
५३८. कतमे धम्मा अब्याकता? यस्मिं समये लोकुत्तरं झानं भावेति निय्यानिकं अपचयगामिं दिट्ठिगतानं पहानाय पठमाय भूमिया पत्तिया विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति दुक्खपटिपदं दन्धाभिञ्ञं सुञ्ञतं छन्दाधिपतेय्यं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला। तस्सेव लोकुत्तरस्स कुसलस्स झानस्स कतत्ता भावितत्ता विपाकं विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति दुक्खपटिपदं दन्धाभिञ्ञं सुञ्ञतं छन्दाधिपतेय्यं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा अब्याकता।
५३९. कतमे धम्मा अब्याकता? यस्मिं समये लोकुत्तरं झानं भावेति निय्यानिकं अपचयगामिं दिट्ठिगतानं पहानाय पठमाय भूमिया पत्तिया विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति दुक्खपटिपदं दन्धाभिञ्ञं सुञ्ञतं छन्दाधिपतेय्यं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला। तस्सेव लोकुत्तरस्स कुसलस्स झानस्स कतत्ता भावितत्ता विपाकं विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति दुक्खपटिपदं दन्धाभिञ्ञं अनिमित्तं छन्दाधिपतेय्यं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा अब्याकता।
५४०. कतमे धम्मा अब्याकता? यस्मिं समये लोकुत्तरं झानं भावेति निय्यानिकं अपचयगामिं दिट्ठिगतानं पहानाय पठमाय भूमिया पत्तिया विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति दुक्खपटिपदं दन्धाभिञ्ञं सुञ्ञतं छन्दाधिपतेय्यं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला। तस्सेव लोकुत्तरस्स कुसलस्स झानस्स कतत्ता भावितत्ता विपाकं विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति दुक्खपटिपदं दन्धाभिञ्ञं अप्पणिहितं छन्दाधिपतेय्यं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा अब्याकता।
५४१. कतमे धम्मा अब्याकता? यस्मिं समये लोकुत्तरं झानं भावेति निय्यानिकं अपचयगामिं दिट्ठिगतानं पहानाय पठमाय भूमिया पत्तिया वितक्कविचारानं वूपसमा…पे॰… दुतियं झानं…पे॰… ततियं झानं…पे॰… चतुत्थं झानं…पे॰… पठमं झानं…पे॰… पञ्चमं झानं उपसम्पज्ज विहरति दुक्खपटिपदं दन्धाभिञ्ञं सुञ्ञतं छन्दाधिपतेय्यन्ति कुसलं…पे॰… दुक्खपटिपदं दन्धाभिञ्ञं सुञ्ञतं छन्दाधिपतेय्यन्ति विपाको…पे॰… दुक्खपटिपदं दन्धाभिञ्ञं सुञ्ञतं छन्दाधिपतेय्यन्ति कुसलं…पे॰… दुक्खपटिपदं दन्धाभिञ्ञं अनिमित्तं छन्दाधिपतेय्यन्ति विपाको…पे॰… दुक्खपटिपदं दन्धाभिञ्ञं सुञ्ञतं छन्दाधिपतेय्यन्ति कुसलं…पे॰… दुक्खपटिपदं दन्धाभिञ्ञं अप्पणिहितं छन्दाधिपतेय्यन्ति विपाको, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा अब्याकता।
५४२. कतमे धम्मा अब्याकता? यस्मिं समये लोकुत्तरं झानं भावेति निय्यानिकं अपचयगामिं दिट्ठिगतानं पहानाय पठमाय भूमिया पत्तिया विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति दुक्खपटिपदं खिप्पाभिञ्ञं सुञ्ञतं छन्दाधिपतेय्यं…पे॰… सुखपटिपदं दन्धाभिञ्ञं सुञ्ञतं छन्दाधिपतेय्यं…पे॰… सुखपटिपदं खिप्पाभिञ्ञं सुञ्ञतं छन्दाधिपतेय्यं…पे॰… दुतियं झानं…पे॰… ततियं झानं…पे॰… चतुत्थं झानं…पे॰… पठमं झानं …पे॰… पञ्चमं झानं उपसम्पज्ज विहरति सुखपटिपदं खिप्पाभिञ्ञं सुञ्ञतं छन्दाधिपतेय्यन्ति कुसलं…पे॰… सुखपटिपदं खिप्पाभिञ्ञं सुञ्ञतं छन्दाधिपतेय्यन्ति विपाको…पे॰… सुखपटिपदं खिप्पाभिञ्ञं सुञ्ञतं छन्दाधिपतेय्यन्ति कुसलं…पे॰… सुखपटिपदं खिप्पाभिञ्ञं अनिमित्तं छन्दाधिपतेय्यन्ति विपाको…पे॰… सुखपटिपदं खिप्पाभिञ्ञं सुञ्ञतं छन्दाधिपतेय्यन्ति कुसलं…पे॰… सुखपटिपदं खिप्पाभिञ्ञं अप्पणिहितं छन्दाधिपतेय्यन्ति विपाको, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा अब्याकता।
५४३. कतमे धम्मा अब्याकता? यस्मिं समये लोकुत्तरं झानं भावेति निय्यानिकं अपचयगामिं दिट्ठिगतानं पहानाय पठमाय भूमिया पत्तिया विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति अप्पणिहितं छन्दाधिपतेय्यं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला। तस्सेव लोकुत्तरस्स कुसलस्स झानस्स कतत्ता भावितत्ता विपाकं विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति अप्पणिहितं छन्दाधिपतेय्यं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा अब्याकता।
५४४. कतमे धम्मा अब्याकता? यस्मिं समये लोकुत्तरं झानं भावेति निय्यानिकं अपचयगामिं दिट्ठिगतानं पहानाय पठमाय भूमिया पत्तिया विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति अप्पणिहितं छन्दाधिपतेय्यं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला। तस्सेव लोकुत्तरस्स कुसलस्स झानस्स कतत्ता भावितत्ता विपाकं विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति, अनिमित्तं छन्दाधिपतेय्यं , तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा अब्याकता।
५४५. कतमे धम्मा अब्याकता? यस्मिं समये लोकुत्तरं झानं भावेति निय्यानिकं अपचयगामिं दिट्ठिगतानं पहानाय पठमाय भूमिया पत्तिया विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति अप्पणिहितं छन्दाधिपतेय्यं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला। तस्सेव लोकुत्तरस्स कुसलस्स झानस्स कतत्ता भावितत्ता विपाकं विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति सुञ्ञतं छन्दाधिपतेय्यं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा अब्याकता।
५४६. कतमे धम्मा अब्याकता? यस्मिं समये लोकुत्तरं झानं भावेति निय्यानिकं अपचयगामिं दिट्ठिगतानं पहानाय पठमाय भूमिया पत्तिया वितक्कविचारानं वूपसमा…पे॰… दुतियं झानं…पे॰… ततियं झानं…पे॰… चतुत्थं झानं…पे॰… पठमं झानं…पे॰… पञ्चमं झानं उपसम्पज्ज विहरति अप्पणिहितं छन्दाधिपतेय्यन्ति कुसलं…पे॰… अप्पणिहितं छन्दाधिपतेय्यन्ति विपाको…पे॰… अप्पणिहितं छन्दाधिपतेय्यन्ति कुसलं …पे॰… अनिमित्तं छन्दाधिपतेय्यन्ति विपाको…पे॰… अप्पणिहितं छन्दाधिपतेय्यन्ति कुसलं…पे॰… सुञ्ञतं छन्दाधिपतेय्यन्ति विपाको, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा अब्याकता।
५४७. कतमे धम्मा अब्याकता? यस्मिं समये लोकुत्तरं झानं भावेति निय्यानिकं अपचयगामिं दिट्ठिगतानं पहानाय पठमाय भूमिया पत्तिया विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति दुक्खपटिपदं दन्धाभिञ्ञं अप्पणिहितं छन्दाधिपतेय्यं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला। तस्सेव लोकुत्तरस्स कुसलस्स झानस्स कतत्ता भावितत्ता विपाकं विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति दुक्खपटिपदं दन्धाभिञ्ञं अप्पणिहितं छन्दाधिपतेय्यं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा अब्याकता।
५४८. कतमे धम्मा अब्याकता? यस्मिं समये लोकुत्तरं झानं भावेति निय्यानिकं अपचयगामिं दिट्ठिगतानं पहानाय पठमाय भूमिया पत्तिया विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति दुक्खपटिपदं दन्धाभिञ्ञं अप्पणिहितं छन्दाधिपतेय्यं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला। तस्सेव लोकुत्तरस्स कुसलस्स झानस्स कतत्ता भावितत्ता विपाकं विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति दुक्खपटिपदं दन्धाभिञ्ञं अनिमित्तं छन्दाधिपतेय्यं , तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा अब्याकता।
५४९. कतमे धम्मा अब्याकता? यस्मिं समये लोकुत्तरं झानं भावेति निय्यानिकं अपचयगामिं दिट्ठिगतानं पहानाय पठमाय भूमिया पत्तिया विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति दुक्खपटिपदं दन्धाभिञ्ञं अप्पणिहितं छन्दाधिपतेय्यं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला। तस्सेव लोकुत्तरस्स कुसलस्स झानस्स कतत्ता भावितत्ता विपाकं विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति दुक्खपटिपदं दन्धाभिञ्ञं सुञ्ञतं छन्दाधिपतेय्यं , तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा अब्याकता।
५५०. कतमे धम्मा अब्याकता? यस्मिं समये लोकुत्तरं झानं भावेति निय्यानिकं अपचयगामिं दिट्ठिगतानं पहानाय पठमाय भूमिया पत्तिया वितक्कविचारानं वूपसमा…पे॰… दुतियं झानं…पे॰… ततियं झानं…पे॰… चतुत्थं झानं…पे॰… पठमं झानं…पे॰… पञ्चमं झानं उपसम्पज्ज विहरति दुक्खपटिपदं दन्धाभिञ्ञं अप्पणिहितं छन्दाधिपतेय्यन्ति कुसलं…पे॰… दुक्खपटिपदं दन्धाभिञ्ञं अप्पणिहितं छन्दाधिपतेय्यन्ति विपाको…पे॰… दुक्खपटिपदं दन्धाभिञ्ञं अप्पणिहितं छन्दाधिपतेय्यन्ति कुसलं…पे॰… दुक्खपटिपदं दन्धाभिञ्ञं अनिमित्तं छन्दाधिपतेय्यन्ति विपाको…पे॰… दुक्खपटिपदं दन्धाभिञ्ञं अप्पणिहितं छन्दाधिपतेय्यन्ति कुसलं…पे॰… दुक्खपटिपदं दन्धाभिञ्ञं सुञ्ञतं छन्दाधिपतेय्यन्ति विपाको, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा अब्याकता।
५५१. कतमे धम्मा अब्याकता? यस्मिं समये लोकुत्तरं झानं भावेति निय्यानिकं अपचयगामिं दिट्ठिगतानं पहानाय पठमाय भूमिया पत्तिया विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति दुक्खपटिपदं खिप्पाभिञ्ञं अप्पणिहितं छन्दाधिपतेय्यं…पे॰… सुखपटिपदं दन्धाभिञ्ञं अप्पणिहितं छन्दाधिपतेय्यं…पे॰… सुखपटिपदं खिप्पाभिञ्ञं अप्पणिहितं छन्दाधिपतेय्यं…पे॰… दुतियं झानं…पे॰… ततियं झानं…पे॰… चतुत्थं झानं…पे॰… पठमं झानं…पे॰… पञ्चमं झानं उपसम्पज्ज विहरति सुखपटिपदं खिप्पाभिञ्ञं अप्पणिहितं छन्दाधिपतेय्यन्ति कुसलं…पे॰… सुखपटिपदं खिप्पाभिञ्ञं अप्पणिहितं छन्दाधिपतेय्यन्ति विपाको…पे॰… सुखपटिपदं खिप्पाभिञ्ञं अप्पणिहितं छन्दाधिपतेय्यन्ति कुसलं…पे॰… सुखपटिपदं खिप्पाभिञ्ञं अनिमित्तं छन्दाधिपतेय्यन्ति विपाको…पे॰… सुखपटिपदं खिप्पाभिञ्ञं अप्पणिहितं छन्दाधिपतेय्यन्ति कुसलं…पे॰… सुखपटिपदं खिप्पाभिञ्ञं सुञ्ञतं छन्दाधिपतेय्यन्ति विपाको, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा अब्याकता।
५५२. कतमे धम्मा अब्याकता? यस्मिं समये लोकुत्तरं मग्गं भावेति…पे॰… लोकुत्तरं सतिपट्ठानं भावेति…पे॰… लोकुत्तरं सम्मप्पधानं भावेति…पे॰… लोकुत्तरं इद्धिपादं भावेति…पे॰… लोकुत्तरं इन्द्रियं भावेति…पे॰… लोकुत्तरं बलं भावेति…पे॰… लोकुत्तरं बोज्झङ्गं भावेति…पे॰… लोकुत्तरं सच्चं भावेति…पे॰… लोकुत्तरं समथं भावेति…पे॰… लोकुत्तरं धम्मं भावेति…पे॰… लोकुत्तरं खन्धं भावेति…पे॰… लोकुत्तरं आयतनं भावेति…पे॰… लोकुत्तरं धातुं भावेति…पे॰… लोकुत्तरं आहारं भावेति…पे॰… लोकुत्तरं फस्सं भावेति…पे॰… लोकुत्तरं वेदनं भावेति…पे॰… लोकुत्तरं सञ्ञं भावेति…पे॰… लोकुत्तरं चेतनं भावेति…पे॰… लोकुत्तरं चित्तं भावेति निय्यानिकं अपचयगामिं दिट्ठिगतानं पहानाय पठमाय भूमिया पत्तिया विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति दुक्खपटिपदं दन्धाभिञ्ञं छन्दाधिपतेय्यं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला। तस्सेव लोकुत्तरस्स कुसलस्स झानस्स कतत्ता भावितत्ता विपाकं विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति दुक्खपटिपदं दन्धाभिञ्ञं सुञ्ञतं…पे॰… अनिमित्तं…पे॰… अप्पणिहितं छन्दाधिपतेय्यं…पे॰… वीरियाधिपतेय्यं…पे॰… चित्ताधिपतेय्यं…पे॰… वीमंसाधिपतेय्यं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा अब्याकता।
पठममग्गविपाको।
दुतियादिमग्गविपाको
५५३. कतमे धम्मा अब्याकता? यस्मिं समये लोकुत्तरं झानं भावेति निय्यानिकं अपचयगामिं कामरागब्यापादानं तनुभावाय दुतियाय भूमिया पत्तिया…पे॰… कामरा गब्यापादानं अनवसेसप्पहानाय ततियाय भूमिया पत्तिया…पे॰… रूपरागअरूपरागमानउद्धच्चअविज्जाय अनवसेसप्पहानाय चतुत्थाय भूमिया पत्तिया विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति दुक्खपटिपदं दन्धाभिञ्ञं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अञ्ञिन्द्रियं होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा कुसला। तस्सेव लोकुत्तरस्स कुसलस्स झानस्स कतत्ता भावितत्ता विपाकं विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति दुक्खपटिपदं दन्धाभिञ्ञं सुञ्ञतं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अञ्ञाताविन्द्रियं होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… ये वा पन तस्मिं समये अञ्ञेपि अत्थि पटिच्चसमुप्पन्ना अरूपिनो धम्मा – इमे धम्मा अब्याकता।
५५४. कतमो तस्मिं समये फस्सो होति? यो तस्मिं समये फस्सो फुसना संफुसना संफुसितत्तं – अयं तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰…।
५५५. कतमं तस्मिं समये अञ्ञाताविन्द्रियं होति? या तेसं अञ्ञातावीनं धम्मानं अञ्ञा पञ्ञा पजानना विचयो पविचयो धम्मविचयो सल्लक्खणा उपलक्खणा पच्चुपलक्खणा पण्डिच्चं कोसल्लं नेपुञ्ञं वेभब्या चिन्ता उपपरिक्खा भूरी मेधा परिणायिका विपस्सना सम्पजञ्ञं पतोदो पञ्ञा पञ्ञिन्द्रियं पञ्ञाबलं पञ्ञासत्थं पञ्ञापासादो पञ्ञाआलोको पञ्ञाओभासो पञ्ञापज्जोतो पञ्ञारतनं अमोहो धम्मविचयो सम्मादिट्ठि धम्मविचयसम्बोज्झङ्गो मग्गङ्गं मग्गपरियापन्नं – इदं तस्मिं समये अञ्ञाताविन्द्रियं होति…पे॰… ये वा पन तस्मिं समये अञ्ञेपि अत्थि पटिच्चसमुप्पन्ना अरूपिनो धम्मा – इमे धम्मा अब्याकता।
दुतियादिमग्गविपाको।
लोकुत्तरविपाको।
अकुसलविपाकअब्याकतं
अकुसलविपाकपञ्चविञ्ञाणानि
५५६. कतमे धम्मा अब्याकता? यस्मिं समये अकुसलस्स कम्मस्स कतत्ता उपचितत्ता विपाकं चक्खुविञ्ञाणं उप्पन्नं होति उपेक्खासहगतं रूपारम्मणं…पे॰… सोतविञ्ञाणं उप्पन्नं होति उपेक्खासहगतं सद्दारम्मणं…पे॰… घानविञ्ञाणं उप्पन्नं होति उपेक्खासहगतं गन्धारम्मणं …पे॰… जिव्हाविञ्ञाणं उप्पन्नं होति उपेक्खासहगतं रसारम्मणं…पे॰… कायविञ्ञाणं उप्पन्नं होति दुक्खसहगतं फोट्ठब्बारम्मणं, तस्मिं समये फस्सो होति, वेदना होति, सञ्ञा होति, चेतना होति, चित्तं होति, दुक्खं होति, चित्तस्सेकग्गता होति, मनिन्द्रियं होति, दुक्खिन्द्रियं होति, जीवितिन्द्रियं होति; ये वा पन तस्मिं समये अञ्ञेपि अत्थि पटिच्चसमुप्पन्ना अरूपिनो धम्मा – इमे धम्मा अब्याकता।
५५७. कतमो तस्मिं समये फस्सो होति? यो तस्मिं समये फस्सो फुसना संफुसना संफुसितत्तं – अयं तस्मिं समये फस्सो होति।
५५८. कतमा तस्मिं समये वेदना होति? यं तस्मिं समये तज्जाकायविञ्ञाणधातुसम्फस्सजं कायिकं असातं कायिकं दुक्खं कायसम्फस्सजं असातं दुक्खं वेदयितं कायसम्फस्सजा असाता दुक्खा वेदना – अयं तस्मिं समये वेदना होति…पे॰…।
५५९. कतमं तस्मिं समये दुक्खं होति? यं तस्मिं समये कायिकं असातं कायिकं दुक्खं कायसम्फस्सजं असातं दुक्खं वेदयितं कायसम्फस्सजा असाता दुक्खा वेदना – इदं तस्मिं समये दुक्खं होति…पे॰…।
५६०. कतमं तस्मिं समये दुक्खिन्द्रियं होति? यं तस्मिं समये कायिकं असातं कायिकं दुक्खं कायसम्फस्सजं असातं दुक्खं वेदयितं कायसम्फस्सजा असाता दुक्खा वेदना – इदं तस्मिं समये दुक्खिन्द्रियं होति…पे॰… ये वा पन तस्मिं समये अञ्ञेपि अत्थि पटिच्चसमुप्पन्ना अरूपिनो धम्मा – इमे धम्मा अब्याकता।
तस्मिं खो पन समये चत्तारो खन्धा होन्ति, द्वायतनानि होन्ति, द्वे धातुयो होन्ति, तयो आहारा होन्ति, तीणिन्द्रियानि होन्ति, एको फस्सो होति…पे॰… एका कायविञ्ञाणधातु होति, एकं धम्मायतनं होति, एका धम्मधातु होति; ये वा पन तस्मिं समये अञ्ञेपि अत्थि पटिच्चसमुप्पन्ना अरूपिनो धम्मा – इमे धम्मा अब्याकता…पे॰…।
५६१. कतमो तस्मिं समये सङ्खारक्खन्धो होति? फस्सो चेतना चित्तस्सेकग्गता जीवितिन्द्रियं; ये वा पन तस्मिं समये अञ्ञेपि अत्थि पटिच्चसमुप्पन्ना अरूपिनो धम्मा ठपेत्वा वेदनाक्खन्धं ठपेत्वा सञ्ञाक्खन्धं ठपेत्वा विञ्ञाणक्खन्धं – अयं तस्मिं समये सङ्खारक्खन्धो होति…पे॰… इमे धम्मा अब्याकता।
अकुसलविपाकपञ्चविञ्ञाणानि।
अकुसलविपाकमनोधातु
५६२. कतमे धम्मा अब्याकता? यस्मिं समये अकुसलस्स कम्मस्स कतत्ता उपचितत्ता विपाका मनोधातु उप्पन्ना होति उपेक्खासहगता रूपारम्मणा वा…पे॰… फोट्ठब्बारम्मणा वा यं यं वा पनारब्भ, तस्मिं समये फस्सो होति, वेदना होति, सञ्ञा होति, चेतना होति, चित्तं होति, वितक्को होति, विचारो होति, उपेक्खा होति, चित्तस्सेकग्गता होति, मनिन्द्रियं होति, उपेक्खिन्द्रियं होति, जीवितिन्द्रियं होति; ये वा पन तस्मिं समये अञ्ञेपि अत्थि पटिच्चसमुप्पन्ना अरूपिनो धम्मा – इमे धम्मा अब्याकता…पे॰…।
तस्मिं खो पन समये चत्तारो खन्धा होन्ति, द्वायतनानि होन्ति, द्वे धातुयो होन्ति, तयो आहारा होन्ति, तीणिन्द्रियानि होन्ति, एको फस्सो होति…पे॰… एका मनोधातु होति, एकं धम्मायतनं होति, एका धम्मधातु होति; ये वा पन तस्मिं समये अञ्ञेपि अत्थि पटिच्चसमुप्पन्ना अरूपिनो धम्मा – इमे धम्मा अब्याकता…पे॰…।
५६३. कतमो तस्मिं समये सङ्खारक्खन्धो होति? फस्सो चेतना वितक्को विचारो चित्तस्सेकग्गता जीवितिन्द्रियं; ये वा पन तस्मिं समये अञ्ञेपि अत्थि पटिच्चसमुप्पन्ना अरूपिनो धम्मा ठपेत्वा वेदनाक्खन्धं ठपेत्वा सञ्ञाक्खन्धं ठपेत्वा विञ्ञाणक्खन्धं – अयं तस्मिं समये सङ्खारक्खन्धो होति…पे॰… इमे धम्मा अब्याकता।
अकुसलविपाका मनोधातु।
अकुसलविपाकमनोविञ्ञाणधातु
५६४. कतमे धम्मा अब्याकता? यस्मिं समये अकुसलस्स कम्मस्स कतत्ता उपचितत्ता विपाका मनोविञ्ञाणधातु उप्पन्ना होति उपेक्खासहगता रूपारम्मणा वा…पे॰… धम्मारम्मणा वा यं यं वा पनारब्भ, तस्मिं समये फस्सो होति, वेदना होति, सञ्ञा होति, चेतना होति, चित्तं होति, वितक्को होति, विचारो होति, उपेक्खा होति, चित्तस्सेकग्गता होति, मनिन्द्रियं होति, उपेक्खिन्द्रियं होति, जीवितिन्द्रियं होति; ये वा पन तस्मिं समये अञ्ञेपि अत्थि पटिच्चसमुप्पन्ना अरूपिनो धम्मा – इमे धम्मा अब्याकता…पे॰…।
तस्मिं खो पन समये चत्तारो खन्धा होन्ति, द्वायतनानि होन्ति, द्वे धातुयो होन्ति, तयो आहारा होन्ति, तीणिन्द्रियानि होन्ति, एको फस्सो होति…पे॰… एका मनोविञ्ञाणधातु होति , एकं धम्मायतनं होति, एका धम्मधातु होति; ये वा पन तस्मिं समये अञ्ञेपि अत्थि पटिच्चसमुप्पन्ना अरूपिनो धम्मा – इमे धम्मा अब्याकता…पे॰…।
५६५. कतमो तस्मिं समये सङ्खारक्खन्धो होति? फस्सो चेतना वितक्को विचारो चित्तस्सेकग्गता जीवितिन्द्रियं; ये वा पन तस्मिं समये अञ्ञेपि अत्थि पटिच्चसमुप्पन्ना अरूपिनो धम्मा ठपेत्वा वेदनाक्खन्धं ठपेत्वा सञ्ञाक्खन्धं ठपेत्वा विञ्ञाणक्खन्धं – अयं तस्मिं समये सङ्खारक्खन्धो होति…पे॰… इमे धम्मा अब्याकता।
अकुसलविपाका मनोविञ्ञाणधातु।
विपाका अब्याकता।
अहेतुककिरियाअब्याकतं
किरियामनोधातु
५६६. कतमे धम्मा अब्याकता? यस्मिं समये मनोधातु उप्पन्ना होति किरिया नेव कुसला नाकुसला न च कम्मविपाका उपेक्खासहगता रूपारम्मणा वा…पे॰… फोट्ठब्बारम्मणा वा यं यं वा पनारब्भ, तस्मिं समये फस्सो होति, वेदना होति, सञ्ञा होति, चेतना होति, चित्तं होति, वितक्को होति, विचारो होति, उपेक्खा होति, चित्तस्सेकग्गता होति, मनिन्द्रियं होति, उपेक्खिन्द्रियं होति, जीवितिन्द्रियं होति; ये वा पन तस्मिं समये अञ्ञेपि अत्थि पटिच्चसमुप्पन्ना अरूपिनो धम्मा – इमे धम्मा अब्याकता…पे॰…।
तस्मिं खो पन समये चत्तारो खन्धा होन्ति, द्वायतनानि होन्ति, द्वे धातुयो होन्ति, तयो आहारा होन्ति, तीणिन्द्रियानि होन्ति, एको फस्सो होति…पे॰… एका मनोधातु होति, एकं धम्मायतनं होति, एका धम्मधातु होति; ये वा पन तस्मिं समये अञ्ञेपि अत्थि पटिच्चसमुप्पन्ना अरूपिनो धम्मा – इमे धम्मा अब्याकता…पे॰…।
५६७. कतमो तस्मिं समये सङ्खारक्खन्धो होति? फस्सो चेतना वितक्को विचारो चित्तस्सेकग्गता जीवितिन्द्रियं; ये वा पन तस्मिं समये अञ्ञेपि अत्थि पटिच्चसमुप्पन्ना अरूपिनो धम्मा ठपेत्वा वेदनाक्खन्धं ठपेत्वा सञ्ञाक्खन्धं ठपेत्वा विञ्ञाणक्खन्धं – अयं तस्मिं समये सङ्खारक्खन्धो होति…पे॰… इमे धम्मा अब्याकता।
किरिया मनोधातु।
किरियामनोविञ्ञाणधातुसोमनस्ससहगता
५६८. कतमे धम्मा अब्याकता? यस्मिं समये मनोविञ्ञाणधातु उप्पन्ना होति किरिया नेव कुसला नाकुसला न च कम्मविपाका सोमनस्ससहगता रूपारम्मणा वा…पे॰… धम्मारम्मणा वा यं यं वा पनारब्भ, तस्मिं समये फस्सो होति, वेदना होति, सञ्ञा होति, चेतना होति, चित्तं होति, वितक्को होति, विचारो होति, पीति होति, सुखं होति, चित्तस्सेकग्गता होति, वीरियिन्द्रियं होति, समाधिन्द्रियं होति, मनिन्द्रियं होति, सोमनस्सिन्द्रियं होति, जीवितिन्द्रियं होति; ये वा पन तस्मिं समये अञ्ञेपि अत्थि पटिच्चसमुप्पन्ना अरूपिनो धम्मा – इमे धम्मा अब्याकता।
५६९. कतमो तस्मिं समये फस्सो होति? यो तस्मिं समये फस्सो फुसना संफुसना संफुसितत्तं – अयं तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰…।
५७०. कतमा तस्मिं समये चित्तस्सेकग्गता होति? या तस्मिं समये चित्तस्स ठिति सण्ठिति अवट्ठिति अविसाहारो अविक्खेपो अविसाहटमानसता समथो समाधिन्द्रियं समाधिबलं – अयं तस्मिं समये चित्तस्सेकग्गता होति।
५७१. कतमं तस्मिं समये वीरियिन्द्रियं होति? यो तस्मिं समये चेतसिको वीरियारम्भो निक्कमो परक्कमो उय्यामो वायामो उस्साहो उस्सोळ्ही थामो धिति असिथिलपरक्कमता अनिक्खित्तछन्दता अनिक्खित्तधुरता धुरसम्पग्गाहो वीरियं वीरियिन्द्रियं वीरियबलं – इदं तस्मिं समये वीरियिन्द्रियं होति।
५७२. कतमं तस्मिं समये समाधिन्द्रियं होति? या तस्मिं समये चित्तस्स ठिति सण्ठिति अवट्ठिति अविसाहारो अविक्खेपो अविसाहटमानसता समथो समाधिन्द्रियं समाधिबलं – इदं तस्मिं समये समाधिन्द्रियं होति…पे॰… ये वा पन तस्मिं समये अञ्ञेपि अत्थि पटिच्चसमुप्पन्ना अरूपिनो धम्मा – इमे धम्मा अब्याकता।
तस्मिं खो पन समये चत्तारो खन्धा होन्ति, द्वायतनानि होन्ति, द्वे धातुयो होन्ति, तयो आहारा होन्ति, पञ्चिन्द्रियानि होन्ति, एको फस्सो होति…पे॰… एका मनोविञ्ञाणधातु होति, एकं धम्मायतनं होति, एका धम्मधातु होति; ये वा पन तस्मिं समये अञ्ञेपि अत्थि पटिच्चसमुप्पन्ना अरूपिनो धम्मा – इमे धम्मा अब्याकता…पे॰…।
५७३. कतमो तस्मिं समये सङ्खारक्खन्धो होति? फस्सो चेतना वितक्को विचारो पीति चित्तस्सेकग्गता वीरियिन्द्रियं समाधिन्द्रियं जीवितिन्द्रियं; ये वा पन तस्मिं समये अञ्ञेपि अत्थि पटिच्चसमुप्पन्ना अरूपिनो धम्मा ठपेत्वा वेदनाक्खन्धं ठपेत्वा सञ्ञाक्खन्धं ठपेत्वा विञ्ञाणक्खन्धं – अयं तस्मिं समये सङ्खारक्खन्धो होति…पे॰… इमे धम्मा अब्याकता।
किरिया मनोविञ्ञाणधातु सोमनस्ससहगता।
किरियामनोविञ्ञाणधातुउपेक्खासहगता
५७४. कतमे धम्मा अब्याकता? यस्मिं समये मनोविञ्ञाणधातु उप्पन्ना होति किरिया नेव कुसला नाकुसला न च कम्मविपाका उपेक्खासहगता रूपारम्मणा वा…पे॰… धम्मारम्मणा वा यं यं वा पनारब्भ, तस्मिं समये फस्सो होति, वेदना होति, सञ्ञा होति, चेतना होति, चित्तं होति, वितक्को होति, विचारो होति, उपेक्खा होति, चित्तस्सेकग्गता होति, वीरियिन्द्रियं होति, समाधिन्द्रियं होति मनिन्द्रियं होति, उपेक्खिन्द्रियं होति, जीवितिन्द्रियं होति; ये वा पन तस्मिं समये अञ्ञेपि अत्थि पटिच्चसमुप्पन्ना अरूपिनो धम्मा – इमे धम्मा अब्याकता…पे॰…।
तस्मिं खो पन समये चत्तारो खन्धा होन्ति, द्वायतनानि होन्ति, द्वे धातुयो होन्ति, तयो आहारा होन्ति, पञ्चिन्द्रियानि होन्ति, एको फस्सो होति…पे॰… एका मनोविञ्ञाणधातु होति, एकं धम्मायतनं होति, एका धम्मधातु होति; ये वा पन तस्मिं समये अञ्ञेपि अत्थि पटिच्चसमुप्पन्ना अरूपिनो धम्मा – इमे धम्मा अब्याकता…पे॰…।
५७५. कतमो तस्मिं समये सङ्खारक्खन्धो होति? फस्सो चेतना वितक्को विचारो चित्तस्सेकग्गता वीरियिन्द्रियं समाधिन्द्रियं जीवितिन्द्रियं; ये वा पन तस्मिं समये अञ्ञेपि अत्थि पटिच्चसमुप्पन्ना अरूपिनो धम्मा ठपेत्वा वेदनाक्खन्धं ठपेत्वा सञ्ञाक्खन्धं ठपेत्वा विञ्ञाणक्खन्धं – अयं तस्मिं समये सङ्खारक्खन्धो होति…पे॰… इमे धम्मा अब्याकता।
किरिया मनोविञ्ञाणधातु उपेक्खासहगता।
अहेतुका किरिया अब्याकता।
सहेतुककामावचरकिरिया
५७६. कतमे धम्मा अब्याकता? यस्मिं समये मनोविञ्ञाणधातु उप्पन्ना होति किरिया नेव कुसला नाकुसला न च कम्मविपाका सोमनस्ससहगता ञाणसम्पयुत्ता…पे॰… सोमनस्ससहगता ञाणसम्पयुत्ता ससङ्खारेन…पे॰… सोमनस्ससहगता ञाणविप्पयुत्ता…पे॰… सोमनस्ससहगता ञाणविप्पयुत्ता ससङ्खारेन…पे॰… उपेक्खासहगता ञाणसम्पयुत्ता…पे॰… उपेक्खासहगता ञाणसम्पयुत्ता ससङ्खारेन…पे॰… उपेक्खासहगता ञाणविप्पयुत्ता…पे॰… उपेक्खासहगता ञाणविप्पयुत्ता ससङ्खारेन रूपारम्मणा वा…पे॰… धम्मारम्मणा वा यं यं वा पनारब्भ , तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति …पे॰… इमे धम्मा अब्याकता…पे॰… अलोभो अब्याकतमूलं…पे॰… अदोसो अब्याकतमूलं…पे॰… इमे धम्मा अब्याकता।
सहेतुका कामावचरकिरिया।
रूपावचरकिरिया
५७७. कतमे धम्मा अब्याकता? यस्मिं समये रूपावचरं झानं भावेति किरियं नेव कुसलं नाकुसलं न च कम्मविपाकं दिट्ठधम्मसुखविहारं विविच्चेव कामेहि…पे॰… पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति पथवीकसिणं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा अब्याकता।
५७८. कतमे धम्मा अब्याकता? यस्मिं समये रूपावचरं झानं भावेति किरियं नेव कुसलं नाकुसलं न च कम्मविपाकं दिट्ठधम्मसुखविहारं वितक्कविचारानं वूपसमा…पे॰… दुतियं झानं…पे॰… ततियं झानं…पे॰… चतुत्थं झानं…पे॰… पठमं झानं…पे॰… पञ्चमं झानं उपसम्पज्ज विहरति पथवीकसिणं, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा अब्याकता।
रूपावचरकिरिया।
अरूपावचरकिरिया
५७९. कतमे धम्मा अब्याकता? यस्मिं समये अरूपावचरं झानं भावेति किरियं नेव कुसलं नाकुसलं न च कम्मविपाकं दिट्ठधम्मसुखविहारं सब्बसो रूपसञ्ञानं समतिक्कमा पटिघसञ्ञानं अत्थङ्गमा नानत्तसञ्ञानं अमनसिकारा आकासानञ्चायतनसञ्ञासहगतं सुखस्स च पहाना…पे॰… चतुत्थं झानं उपसम्पज्ज विहरति तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा अब्याकता।
५८०. कतमे धम्मा अब्याकता? यस्मिं समये अरूपावचरं झानं भावेति किरियं नेव कुसलं नाकुसलं न च कम्मविपाकं दिट्ठधम्मसुखविहारं सब्बसो आकासानञ्चायतनं समतिक्कम्म विञ्ञाणञ्चायतनसञ्ञासहगतं सुखस्स च पहाना…पे॰… चतुत्थं झानं उपसम्पज्ज विहरति, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा अब्याकता।
५८१. कतमे धम्मा अब्याकता? यस्मिं समये अरूपावचरं झानं भावेति किरियं नेव कुसलं नाकुसलं न च कम्मविपाकं दिट्ठधम्मसुखविहारं सब्बसो विञ्ञाणञ्चायतनं समतिक्कम्म आकिञ्चञ्ञायतनसञ्ञासहगतं सुखस्स च पहाना…पे॰… चतुत्थं झानं उपसम्पज्ज विहरति , तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा अब्याकता।
५८२. कतमे धम्मा अब्याकता? यस्मिं समये अरूपावचरं झानं भावेति किरियं नेव कुसलं नाकुसलं न च कम्मविपाकं दिट्ठधम्मसुखविहारं सब्बसो आकिञ्चञ्ञायतनं समतिक्कम्म नेवसञ्ञानासञ्ञायतनसञ्ञासहगतं सुखस्स च पहाना…पे॰… चतुत्थं झानं उपसम्पज्ज विहरति, तस्मिं समये फस्सो होति…पे॰… अविक्खेपो होति…पे॰… इमे धम्मा अब्याकता…पे॰… अलोभो अब्याकतमूलं…पे॰… अदोसो अब्याकतमूलं…पे॰… अमोहो अब्याकतमूलं…पे॰… इमे धम्मा अब्याकता।
अरूपावचरकिरिया।
किरिया अब्याकता।
चित्तुप्पादकण्डं निट्ठितं।